خاکى شیرازى

از ویکی حسین
(تغییرمسیر از خاکی شیرازی‌)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

خاکی شیرازی (م ۱۲۸۶ ه. ق) شاعر و درویش قرن سیزدهم هجرى بود.[۱]

خاکی شیرازی
نام اصلی ملا محمدابراهیم قارى
زمینهٔ کاری شاعر
مرگ ۱۲۸۶ ه. ق
ملیت ایرانی
جایگاه خاکسپاری وادى‌السلام
تخلص خاکى
اثرگذاشته بر شاعران عاشورایی قرن سیزدهم

آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از ملا محمدابراهیم قاری متخلص به خاکی شیرازی اشعار پراکنده‌اى در دو تذکره «حدیقةالشعراء» و «مرآةالفصاحه» به چاپ رسیده‌است که در سبک عراقى است و او از شیوه بیانى این سبک براى به تصویر کشیدن مطالبى که در نظر داشته استفاده کرده‌است.

اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

شنیده‌اید حسینى به ظلم گشت شهید ندیده‌اید که چشم سپهر خون بارید
شنیده‌اید که کردند تیربارانش ندیده‌اید به یاران و عترتش چه رسید
شنیده‌اید که از خون سر نمود وضو ندیده‌اید که چون در سجود سر بخشید![۲]

بند سوم دوازده‌ بندى در مراثى سالار شهیدان[ویرایش | ویرایش مبدأ]


چون شهسوار عرصه میدان کربلا شد غوطه‌ور به لجّه عمان کربلا
بارید آسمان به زمین بس که سیل خون شد مهر و ماه غرقه طوفان کربلا
شیرخدا به راحت[۳] و آلوده گرگ چرخ دندان به خون یوسف کنعان کربلا
مسجد به دیر و سَبحه به زنّار شد بدل چون شد فسرده شمع شبستان کربلا
از تندباد حادثه دوران به باد داد بشکفت هر گلى ز گلستان کربلا
در جوى خون لاله‌عذاران سرو قد گردیده لاله‌زار بیابان کربلا
غیر از سرشک حسرت و آب دل کباب آبى که زد بر آتش مهمان کربلا
آل زنا غنوده بر اورنگ زرنگار و اندر خرابه پرده‌نشینان کربلا
اى زادۀ زیاد، کجا مى‌رود زِ یاد ظلمى که از تو رفت به سلطان کربلا
تا روز حشر لعنت حق بر یزید باد «هل من مَزید» نار بر او مزید باد![۴]
مظلوم کربلا! سر و جانم فداى تو نبود به جان تو به سرم جز هواى تو
هر صبح و شام و روز و شب و سال و ماه عمر چون نی نوا کنم ز غم نینواى تو[۵]

رباعى[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محبوب قلوب عالمین است حسین زینت ده بزم شور و شین است حسین
امروز اگر نجات فردا طلبى مى‌دان به یقین همه حسین است حسین [۶]
به کربلا ز نجف یا على! تعال تعال[۷] ببین به حال حسین و بر او بنال بنال
مه محرمش از تشنگى چو ماه صیام بر او قتال حلال و حرام آب زلال!
هزار و نهصد و پنجاه زخم بر بدنش نه سر عمامه نه تن سر ز ظلم اهل ضلال
به پیشگاه خسان صف‌زنان نگر ز جفا سر برهنه و روى گشاده عترت و آل[۸]

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. محمدابراهیم قاری متخلص به «خاکى» درویش و شاعر بود.
  2. همان، ص ۱۷۸.
  3. خاکى شیرازى از کجا دریافته است که امیرمومنان على(ع) در جریان مصائب و شهادت حضرت سیدالشهداء(ع) در امن و راحت و آسایش بوده‌است؟! این شیوه سخن گفتن دور از ادب و خلاف واقع است. او مى‌توانست بگوید: شیر خدا نبود که آلود گرگ چرخ دندان به خون یوسف کنعان کربلا شاعران آیینى ما باید بایدها و نبایدهاى شعر آیینى را دقیقا مراعات کنند و از این‌گونه سخن گفتن بپرهیزند. [البته شاید منظور شاعر از «راحت»، همان غنودن به خواب مرگ و شهادت باشد.]
  4. تذکره مرآةالفصاحه، ص ۱۷۹.
  5. حدیقةالشعراء، ج ۱،ص ۵۲۳.
  6. همان
  7. در متن آمده: ز کربلا به نجف...
  8. در حاشیه نسخه، مولف با خط ریز و رنگ پریده نوشته: «باقى این مرثیه را حاجى ملا اسماعیل بلبل دارد، باید ان شاء اللّه گرفته شود.» (ر.ک: حدیقة الشعراء، ج ۱،ص ۵۲۳.)