خاکى شیرازى: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | '''خاکی شیرازی''' (م ۱۲۸۶ ه. ق) شاعر و درویش قرن سیزدهم هجرى بود.<ref>محمدابراهیم قاری متخلص به «خاکى» درویش و شاعر بود.</ref>{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = خاکی شیرازی | | نام = خاکی شیرازی | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = ملا | | نام اصلی = ملا محمدابراهیم قارى | ||
| زمینه فعالیت = شاعر | | زمینه فعالیت = شاعر | ||
| ملیت = | | ملیت =ایرانی | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = | ||
| محل تولد = | | محل تولد = | ||
| والدین = | | والدین = | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ = ۱۲۸۶ ه. ق | ||
| محل مرگ = | | محل مرگ = | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| محل زندگی = | | محل زندگی = | ||
| مختصات محل زندگی = | | مختصات محل زندگی = | ||
| مدفن = | | مدفن = وادى‌السلام | ||
|در زمان حکومت = | |در زمان حکومت = | ||
|اتفاقات مهم = | |اتفاقات مهم = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۸: | ||
|فیلم‌نامه‌ها = | |فیلم‌نامه‌ها = | ||
|دیوان اشعار = | |دیوان اشعار = | ||
|تخلص = | |تخلص = خاکى | ||
|فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)= | |فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)= | ||
| همسر = | | همسر = | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۹: | ||
|استاد = | |استاد = | ||
|علت شهرت = | |علت شهرت = | ||
| تأثیرگذاشته بر = | | تأثیرگذاشته بر =شاعران عاشورایی قرن سیزدهم | ||
| تأثیرپذیرفته از = | | تأثیرپذیرفته از = | ||
| وب‌گاه = | | وب‌گاه = | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۵: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
==آثار== | |||
از ملا محمدابراهیم قاری متخلص به خاکی شیرازی اشعار پراکنده‌اى در دو تذکره «حدیقةالشعراء» و «مرآةالفصاحه» به چاپ رسیده‌است که در سبک عراقى است و او از شیوه بیانى این سبک براى به تصویر کشیدن مطالبى که در نظر داشته استفاده کرده‌است. | |||
== | ==اشعار== | ||
اشعار | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|شنیده‌اید حسینى به ظلم گشت شهید | ندیده‌اید که چشم سپهر خون بارید}} | {{ب|شنیده‌اید حسینى به ظلم گشت شهید | ندیده‌اید که چشم سپهر خون بارید}} | ||
| خط ۷۶: | خط ۵۵: | ||
{{ب|شنیده‌اید که کردند تیربارانش |ندیده‌اید به یاران و عترتش چه رسید}} | {{ب|شنیده‌اید که کردند تیربارانش |ندیده‌اید به یاران و عترتش چه رسید}} | ||
{{ب|شنیده‌اید که از خون سر نمود وضو |ندیده‌اید که چون در سجود سر بخشید! <ref>'' | {{ب|شنیده‌اید که از خون سر نمود وضو |ندیده‌اید که چون در سجود سر بخشید!<ref>''همان، ص ۱۷۸.''</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===بند سوم دوازده بندى در مراثى سالار شهیدان=== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|چون شهسوار عرصه میدان کربلا شد| غوطه‌ور به لجّه عمان کربلا}} | {{ب|چون شهسوار عرصه میدان [[کربلا]] شد| غوطه‌ور به لجّه عمان کربلا}} | ||
{{ب|بارید آسمان به زمین بس که سیل خون| شد مهر و ماه غرقه طوفان کربلا}} | {{ب|بارید آسمان به زمین بس که سیل خون| شد مهر و ماه غرقه طوفان کربلا}} | ||
{{شعر}} | {{ب|شیرخدا به راحت<ref>خاکى شیرازى از کجا دریافته است که امیرمومنان على(ع) در جریان مصائب و شهادت حضرت سیدالشهداء(ع) در امن و راحت و آسایش بوده‌است؟! این شیوه سخن گفتن دور از ادب و خلاف واقع است. او مى‌توانست بگوید: شیر خدا نبود که آلود گرگ چرخ دندان به خون یوسف کنعان کربلا شاعران آیینى ما باید بایدها و نبایدهاى شعر آیینى را دقیقا مراعات کنند و از این‌گونه سخن گفتن بپرهیزند. [البته شاید منظور شاعر از «راحت»، همان غنودن به خواب مرگ و شهادت باشد.]</ref> و آلوده گرگ چرخ| دندان به خون یوسف کنعان کربلا}} | ||
{{پایان شعر}}{{شعر}} | |||
{{ب|مسجد به دیر و سَبحه به زنّار شد بدل | چون شد فسرده شمع شبستان کربلا }} | {{ب|مسجد به دیر و سَبحه به زنّار شد بدل | چون شد فسرده شمع شبستان کربلا }} | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۷۹: | ||
{{ب|اى زادۀ زیاد، کجا مى‌رود زِ یاد | ظلمى که از تو رفت به سلطان کربلا}} | {{ب|اى زادۀ زیاد، کجا مى‌رود زِ یاد | ظلمى که از تو رفت به سلطان کربلا}} | ||
{{ب|تا روز حشر لعنت حق بر یزید باد | «هل من مَزید» نار بر او مزید باد! <ref> | {{ب|تا روز حشر لعنت حق بر یزید باد | «هل من مَزید» نار بر او مزید باد!<ref>تذکره مرآةالفصاحه، ص ۱۷۹.</ref>}} | ||
{{م|}} | |||
{{ب|مظلوم کربلا! سر و جانم فداى تو | نبود به جان تو به سرم جز هواى تو}} | {{ب|مظلوم کربلا! سر و جانم فداى تو | نبود به جان تو به سرم جز هواى تو}} | ||
{{ب|هر صبح و شام و روز و شب و سال و ماه عمر | چون | {{ب|هر صبح و شام و روز و شب و سال و ماه عمر | چون نی نوا کنم ز غم نینواى تو<ref>حدیقةالشعراء، ج ۱،ص ۵۲۳.</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==رباعى=== | ===رباعى=== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|محبوب قلوب عالمین است حسین | زینت ده بزم شور و شین است حسین | {{ب|محبوب قلوب عالمین است [[حسین]]| [[زینب (س)|زینت]] ده بزم شور و شین است حسین}} | ||
{{ب|امروز اگر نجات فردا طلبى | مى‌دان به یقین همه حسین است حسین <ref>همان</ref> }} | |||
{{ب|به کربلا ز نجف یا على!تعال تعال <ref> | {{ب|به کربلا ز نجف یا على! تعال تعال<ref>در متن آمده: ز کربلا به نجف...</ref>| ببین به حال حسین و بر او بنال بنال}} | ||
{{ب|مه | {{ب|مه [[محرم]]ش از تشنگى چو ماه صیام | بر او قتال حلال و حرام آب زلال!}} | ||
{{ب|هزار و نهصد و پنجاه زخم بر بدنش |نه سر عمامه نه تن سر ز ظلم اهل ضلال | {{ب|هزار و نهصد و پنجاه زخم بر بدنش |نه سر عمامه نه تن سر ز ظلم اهل ضلال}} | ||
{{ب|به پیشگاه خسان صف‌زنان نگر ز جفا| سر برهنه و روى گشاده عترت و آل <ref> | {{ب|به پیشگاه خسان صف‌زنان نگر ز جفا| سر برهنه و روى گشاده عترت و آل<ref>در حاشیه نسخه، مولف با خط ریز و رنگ پریده نوشته: «باقى این مرثیه را حاجى ملا اسماعیل بلبل دارد، باید ان شاء اللّه گرفته شود.» (ر.ک: حدیقة الشعراء، ج ۱،ص ۵۲۳.)</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* | |||
*[[دانشنامه شعر عاشورایی انقلاب حسینی در شعر شاعران عرب و عجم|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۹۱۰.]] | |||
*[[کاروان شعر عاشورا|محمدعلی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج ۱، ص ۳۱۳-۳۱۵.]] | |||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
[[رده:شاعران]] | |||
<references />{{شاعران}} | |||
[[رده:شاعران قرن سیزدهم]] | |||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | |||
[[رده:شاعران ایرانی]] | |||
[[رده:شاعران عاشورایی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۲
خاکی شیرازی (م ۱۲۸۶ ه. ق) شاعر و درویش قرن سیزدهم هجرى بود.[۱]
| خاکی شیرازی | |
|---|---|
| نام اصلی | ملا محمدابراهیم قارى |
| زمینهٔ کاری | شاعر |
| مرگ | ۱۲۸۶ ه. ق |
| ملیت | ایرانی |
| جایگاه خاکسپاری | وادى‌السلام |
| تخلص | خاکى |
| اثرگذاشته بر | شاعران عاشورایی قرن سیزدهم |
آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از ملا محمدابراهیم قاری متخلص به خاکی شیرازی اشعار پراکنده‌اى در دو تذکره «حدیقةالشعراء» و «مرآةالفصاحه» به چاپ رسیده‌است که در سبک عراقى است و او از شیوه بیانى این سبک براى به تصویر کشیدن مطالبى که در نظر داشته استفاده کرده‌است.
اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| شنیده‌اید حسینى به ظلم گشت شهید | ندیده‌اید که چشم سپهر خون بارید | |
| شنیده‌اید که کردند تیربارانش | ندیده‌اید به یاران و عترتش چه رسید | |
| شنیده‌اید که از خون سر نمود وضو | ندیده‌اید که چون در سجود سر بخشید![۲] |
بند سوم دوازده بندى در مراثى سالار شهیدان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| چون شهسوار عرصه میدان کربلا شد | غوطه‌ور به لجّه عمان کربلا | |
| بارید آسمان به زمین بس که سیل خون | شد مهر و ماه غرقه طوفان کربلا | |
| شیرخدا به راحت[۳] و آلوده گرگ چرخ | دندان به خون یوسف کنعان کربلا |
| مسجد به دیر و سَبحه به زنّار شد بدل | چون شد فسرده شمع شبستان کربلا | |
| از تندباد حادثه دوران به باد داد | بشکفت هر گلى ز گلستان کربلا | |
| در جوى خون لاله‌عذاران سرو قد | گردیده لاله‌زار بیابان کربلا | |
| غیر از سرشک حسرت و آب دل کباب | آبى که زد بر آتش مهمان کربلا | |
| آل زنا غنوده بر اورنگ زرنگار | و اندر خرابه پرده‌نشینان کربلا | |
| اى زادۀ زیاد، کجا مى‌رود زِ یاد | ظلمى که از تو رفت به سلطان کربلا | |
| تا روز حشر لعنت حق بر یزید باد | «هل من مَزید» نار بر او مزید باد![۴] | |
| مظلوم کربلا! سر و جانم فداى تو | نبود به جان تو به سرم جز هواى تو | |
| هر صبح و شام و روز و شب و سال و ماه عمر | چون نی نوا کنم ز غم نینواى تو[۵] | |
رباعى[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| محبوب قلوب عالمین است حسین | زینت ده بزم شور و شین است حسین | |
| امروز اگر نجات فردا طلبى | مى‌دان به یقین همه حسین است حسین [۶] | |
| به کربلا ز نجف یا على! تعال تعال[۷] | ببین به حال حسین و بر او بنال بنال | |
| مه محرمش از تشنگى چو ماه صیام | بر او قتال حلال و حرام آب زلال! | |
| هزار و نهصد و پنجاه زخم بر بدنش | نه سر عمامه نه تن سر ز ظلم اهل ضلال | |
| به پیشگاه خسان صف‌زنان نگر ز جفا | سر برهنه و روى گشاده عترت و آل[۸] |
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ محمدابراهیم قاری متخلص به «خاکى» درویش و شاعر بود.
- ↑ همان، ص ۱۷۸.
- ↑ خاکى شیرازى از کجا دریافته است که امیرمومنان على(ع) در جریان مصائب و شهادت حضرت سیدالشهداء(ع) در امن و راحت و آسایش بوده‌است؟! این شیوه سخن گفتن دور از ادب و خلاف واقع است. او مى‌توانست بگوید: شیر خدا نبود که آلود گرگ چرخ دندان به خون یوسف کنعان کربلا شاعران آیینى ما باید بایدها و نبایدهاى شعر آیینى را دقیقا مراعات کنند و از این‌گونه سخن گفتن بپرهیزند. [البته شاید منظور شاعر از «راحت»، همان غنودن به خواب مرگ و شهادت باشد.]
- ↑ تذکره مرآةالفصاحه، ص ۱۷۹.
- ↑ حدیقةالشعراء، ج ۱،ص ۵۲۳.
- ↑ همان
- ↑ در متن آمده: ز کربلا به نجف...
- ↑ در حاشیه نسخه، مولف با خط ریز و رنگ پریده نوشته: «باقى این مرثیه را حاجى ملا اسماعیل بلبل دارد، باید ان شاء اللّه گرفته شود.» (ر.ک: حدیقة الشعراء، ج ۱،ص ۵۲۳.)