خواجه عبداللّه انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''خواجه عبداللّه انصاری''' یکی از شاعران و عارفان قرن پنجم است. | '''خواجه عبداللّه انصاری''' (۳۹۶ ه.ق- ۴۸۱ ه.ق) یکی از شاعران و عارفان قرن پنجم هجری قمری است. | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = خواجه عبداللّه انصاری | | نام = خواجه عبداللّه انصاری | ||
| تصویر = خواجه عبداللّه انصاری.jpg | | تصویر = خواجه عبداللّه انصاری.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = | | نام اصلی = شیخ‌الاسلام ابواسماعیل عبداللّه بن محمّد انصاری | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت = | ||
| ملیت = | | ملیت = | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = ۳۹۶ ه.ق | ||
| محل تولد = هرات | | محل تولد = هرات | ||
| والدین = | | والدین = | ||
| تاریخ مرگ = جمعه | | تاریخ مرگ = جمعه ۲۲ ذی‌الحجه سال ۴۸۱ ه.ق | ||
| محل مرگ = | | محل مرگ = گازرگاه، هرات | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| محل زندگی = | | محل زندگی = | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | |||
شیخ‌الاسلام ابواسماعیل عبداللّه بن محمّد انصاری شاعر، خطیب و عارف بزرگ قرن پنجم در سال ۳۹۶ ه.ق در هرات زاده شد. پدرش ابومنصور محمد مردی متقی، پارسا و صوفی بود و نسبش به ابوایوب انصاری از صحابه‌ی بزرگوار حضرت رسول اکرم(ص) می‌رسید. خواجه عبداللّه کسب علم را از سالهای نخستین عمر آغاز کرد و در محضر استادان نامی هرات و نیشابور علوم ادبی و تفسیر و حدیث و فقه را به خوبی فرا گرفت. او علاوه بر حفظ قرآن اشعار فراوانی از ادبیات فارسی و عربی را حفظ بود و از علما و عرفای بزرگ روزگار بهره‌ها جست. او با آنکه در علوم دینی به ویژه در تفسیر و حدیث عالمی برجسته بود اما به همان اندازه در عرفان نیز صاحب مقامات بود. شهرت خواجه عبداللّه بیشتر به سبب مناجات نامه و سوز و گدازهای عارفانه‌ی اوست که به نثری مسجّع و روان و زیبا نوشته شده است. سخنان عارفانه و مناجات‌های او در طی دوره‌ای متجاوز از نه قرن در میان همه‌ی پارسی گویان رواج داشته و در عارف و عامی اثر نهاده است. | |||
او که در سالهای پایانی عمر بینائی خود را از دست داده بود، پس از یک عمر طولانی و پربار در روز جمعه ۲۲ ذی‌الحجه سال ۴۸۱ ه.ق دار فانی را وداع گفت و در «گازرگاه» هرات به خاک سپرده شد. <ref>گنجینه نیاکان.</ref> | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
از خواجه عبد اللّه آثار ارزشمندی به فارسی و عربی بر جای مانده است. مهمترین کتاب وی در معارف صوفیه «منازل السائرین» به عربی است | از خواجه عبد اللّه آثار ارزشمندی به فارسی و عربی بر جای مانده است. مهمترین کتاب وی در معارف صوفیه «منازل السائرین» به عربی است اما اعتبار خواجه در میان صوفیان بر اثر امالی<ref>آنچه استاد در کلاس املا و تقریر کند و شاگردان بنویسند (لغت نامه دهخدا)</ref> او از کتاب «طبقات الصوفیه» ابوعبدالرّحمان سلمی است که به زبان هروی در مجالس درس خود می‌گفت و به نام «طبقات الصوفیه» خواجه عبداللّه انصاری شهرت دارد. | ||
==اشعار== | ==اشعار== | ||
===شعر1=== | ===شعر1=== | ||
| خط ۷۵: | خط ۶۵: | ||
{{ب| یا رب به رسالت رسول ثقلین|یا رب به غزا کننده‌ی بدر و حُنین }} | {{ب| یا رب به رسالت رسول ثقلین|یا رب به غزا کننده‌ی بدر و حُنین }} | ||
{{ب| عصیان مرا دو نیمه کن در عرصات|نیمی به حسن ببخش و نیمی به حسین }} | {{ب| عصیان مرا دو نیمه کن در عرصات|نیمی به حسن ببخش و نیمی به [[حسین]] }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
| خط ۸۹: | خط ۷۹: | ||
{{ب| دین اسلام، شرع مصطفوی است|راه ایمان ز مرتضی آباد }} | {{ب| دین اسلام، شرع مصطفوی است|راه ایمان ز مرتضی آباد }} | ||
{{ب| مصطفی دان رسول و ره رهِ اوست|رهنما مرتضی و عترت اوست <ref>مناجات نامه؛ ص | {{ب| مصطفی دان رسول و ره رهِ اوست|رهنما مرتضی و عترت اوست <ref>مناجات نامه؛ ص ۳۲، ۳۳، ۳۵، ۴۲، ۶۱.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
| خط ۹۶: | خط ۸۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | * [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۷۳۶.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۹۳: | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران متقدم]] | [[رده:شاعران متقدم]] | ||
<references />{{شاعران}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۱۷
خواجه عبداللّه انصاری (۳۹۶ ه.ق- ۴۸۱ ه.ق) یکی از شاعران و عارفان قرن پنجم هجری قمری است.
| خواجه عبداللّه انصاری | |
|---|---|
 | |
| نام اصلی | شیخ‌الاسلام ابواسماعیل عبداللّه بن محمّد انصاری |
| زادروز | ۳۹۶ ه.ق هرات |
| مرگ | جمعه ۲۲ ذی‌الحجه سال ۴۸۱ ه.ق گازرگاه، هرات |
| کتاب‌ها | منازل السائرین |
زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شیخ‌الاسلام ابواسماعیل عبداللّه بن محمّد انصاری شاعر، خطیب و عارف بزرگ قرن پنجم در سال ۳۹۶ ه.ق در هرات زاده شد. پدرش ابومنصور محمد مردی متقی، پارسا و صوفی بود و نسبش به ابوایوب انصاری از صحابه‌ی بزرگوار حضرت رسول اکرم(ص) می‌رسید. خواجه عبداللّه کسب علم را از سالهای نخستین عمر آغاز کرد و در محضر استادان نامی هرات و نیشابور علوم ادبی و تفسیر و حدیث و فقه را به خوبی فرا گرفت. او علاوه بر حفظ قرآن اشعار فراوانی از ادبیات فارسی و عربی را حفظ بود و از علما و عرفای بزرگ روزگار بهره‌ها جست. او با آنکه در علوم دینی به ویژه در تفسیر و حدیث عالمی برجسته بود اما به همان اندازه در عرفان نیز صاحب مقامات بود. شهرت خواجه عبداللّه بیشتر به سبب مناجات نامه و سوز و گدازهای عارفانه‌ی اوست که به نثری مسجّع و روان و زیبا نوشته شده است. سخنان عارفانه و مناجات‌های او در طی دوره‌ای متجاوز از نه قرن در میان همه‌ی پارسی گویان رواج داشته و در عارف و عامی اثر نهاده است.
او که در سالهای پایانی عمر بینائی خود را از دست داده بود، پس از یک عمر طولانی و پربار در روز جمعه ۲۲ ذی‌الحجه سال ۴۸۱ ه.ق دار فانی را وداع گفت و در «گازرگاه» هرات به خاک سپرده شد. [۱]
آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از خواجه عبد اللّه آثار ارزشمندی به فارسی و عربی بر جای مانده است. مهمترین کتاب وی در معارف صوفیه «منازل السائرین» به عربی است اما اعتبار خواجه در میان صوفیان بر اثر امالی[۲] او از کتاب «طبقات الصوفیه» ابوعبدالرّحمان سلمی است که به زبان هروی در مجالس درس خود می‌گفت و به نام «طبقات الصوفیه» خواجه عبداللّه انصاری شهرت دارد.
اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شعر1[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| کاندر سه مکان رسی به فریاد همه | اندر دم فزع و قبر و هنگام سؤال | |
| یا رب به علی ابن ابی طالب و آل | آن شیر خداوند جهان جلّ جلال |
شعر2[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| یا رب به رسالت رسول ثقلین | یا رب به غزا کننده‌ی بدر و حُنین | |
| عصیان مرا دو نیمه کن در عرصات | نیمی به حسن ببخش و نیمی به حسین |
شعر3[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| آن شنیدی که حیدر کرّار | کافران کشت و قلعه‌ها بگشاد | |
| تا نداد آن سه قرص نان جوین | هفده آیت خدای او نفرستاد |
شعر4[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| دین اسلام، شرع مصطفوی است | راه ایمان ز مرتضی آباد | |
| مصطفی دان رسول و ره رهِ اوست | رهنما مرتضی و عترت اوست [۳] |