نیاز اصفهانی (جوشقانی): تفاوت میان نسخه‌ها
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''نیاز اصفهانی''' از شاعران نیمه‌ی نخست قرن سیزدهم هجری است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | |||
| نام = نیاز اصفهانی (جوشقانی) | |||
| تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام اصلی = سیّدحسین (سیّدحسن) طباطبایی جوشقانی اصفهانی | |||
| زمینه فعالیت = | |||
| ملیت = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = قصبه جوشقان، ناحیه‌ای بین کاشان و اصفهان | |||
| والدین = | |||
| تاریخ مرگ = | |||
| محل مرگ = شاریاخ | |||
| علت مرگ = | |||
| محل زندگی = | |||
| مختصات محل زندگی = | |||
| مدفن = | |||
|مذهب = | |||
|در زمان حکومت =فتحعلیشاه قاجار | |||
|اتفاقات مهم = | |||
| نام دیگر = | |||
|لقب = | |||
|بنیانگذار = | |||
| پیشه = | |||
| سال‌های نویسندگی = | |||
|سبک نوشتاری = | |||
|کتاب‌ها =دیوان اشعار | |||
|مقاله‌ها = | |||
|نمایشنامه‌ها = | |||
|فیلم‌نامه‌ها = | |||
|دیوان اشعار = | |||
|تخلص = نیاز | |||
|فیلم ساخته بر اساس اثر= | |||
| همسر = | |||
| شریک زندگی = | |||
| فرزندان = | |||
|تحصیلات = | |||
|دانشگاه = | |||
|حوزه = | |||
|شاگرد = | |||
|استاد = | |||
|علت شهرت = | |||
| تأثیرگذاشته بر = | |||
| تأثیرپذیرفته از = | |||
| وب‌گاه = | |||
|گفتاورد = | |||
|امضا = | |||
}} | |||
==زندگینامه== | |||
سیّدحسین (سیّدحسن) طباطبایی جوشقانی اصفهانی، متخلّص به «نیاز»، از نوادگان میرشاه تقی جوشقانی که از رجال دربار شاه سلیمان صفوی است ذکر کرده‌اند. وی در قصبه‌ی جوشقان، ناحیه‌ای بین کاشان و اصفهان متولد شد و در زمان سلطنت فتحعلیشاه قاجار در اصفهان نشو و نما یافت. از دانش و خوشنویسی و قریحه‌ی شاعری و به ویژه غزل‌سرایی بهره داشته‌است. | |||
سال تولد و وفاتش به درستی معلوم نیست.<ref>مجمع الفصحاء؛ ج ۶، ص ۱۰۳۵. فرهنگ شاعران زبان پارسی.</ref> | |||
==اشعار== | |||
===شعر ۱=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| شد شام و آفتاب نمود از شفق به تن|چون کشتگان [[کربلا|کرب و بلا]]، لاله‌گون کفن }} | |||
{{ | {{ب| یا همچو مغفری که به خون گشته واژگون|یا چون سری که کرده جدا تیغش از بدن }} | ||
{{ب| گفتم به خویش از سر حیرت که از چه رو|پیداست رسم تازه در آن کهنه انجمن؟ }} | {{ب| گفتم به خویش از سر حیرت که از چه رو|پیداست رسم تازه در آن کهنه انجمن؟ }} | ||
{{ب| افکنده چرخ، یوسف خورشید را به چاه|و آنگاه لاله‌گون از شفق کرده پیرهن }} | {{ب| افکنده چرخ، یوسف خورشید را به چاه|و آنگاه لاله‌گون از شفق کرده پیرهن }} | ||
{{ب| پر خون نموده چون زکریا، چرا کنار|در طشت خون، مگر سر یحیاست غوطه زن؟ }} | {{ب| پر خون نموده چون زکریا، چرا کنار|در طشت خون، مگر سر یحیاست غوطه زن؟ }} | ||
{{ب| یا پر ز خون رکاب شه دین که آسمان|چون | |||
{{ب| گلگون قبای آل عبا فخر عالمین|در خاک و خون فتاده‌ی کرب و بلا حسین }} | {{ب| یا پر ز خون رکاب شه دین که آسمان|چون [[ذوالجناح]] بسته به پهلوی خویشتن }} | ||
{{ب| گلگون قبای آل عبا فخر عالمین|در خاک و خون فتاده‌ی کرب و بلا [[حسین]] }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر ۲=== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| ای سوز سینه باز تو را این اثر که داد؟|وی آتش نهفته تو را این شرر که داد؟ }} | {{ب| ای سوز سینه باز تو را این اثر که داد؟|وی آتش نهفته تو را این شرر که داد؟ }} | ||
{{ب| ای سیلِ گریه از دل خون گشته می‌رسی|از حال شاه تشنه لبانت خبر که داد؟ }} | {{ب| ای سیلِ گریه از دل خون گشته می‌رسی|از حال شاه تشنه لبانت خبر که داد؟ }} | ||
{{ب| افلاک را پیاله‌ی عشرت که زد به سنگ؟|آفاق را نواله‌ی لخت جگر که داد؟ }} | {{ب| افلاک را پیاله‌ی عشرت که زد به سنگ؟|آفاق را نواله‌ی لخت جگر که داد؟ }} | ||
{{ب| در برّو بحر قصه‌ی آن ماجرا که برد؟|افغانشان به جانب گردون، گذر که داد؟ }} | {{ب| در برّو بحر قصه‌ی آن ماجرا که برد؟|افغانشان به جانب گردون، گذر که داد؟ }} | ||
{{ب| در جام عیش، زهر الم ناگهان که ریخت؟|در دست چرخ، ساغر غم بی‌خبر که داد؟ }} | {{ب| در جام عیش، زهر الم ناگهان که ریخت؟|در دست چرخ، ساغر غم بی‌خبر که داد؟ }} | ||
{{ب| فرمان ناله را به دیار الم که خواند؟|دامان گریه را به کفِ چشمِ تَر، که داد؟ }} | {{ب| فرمان ناله را به دیار الم که خواند؟|دامان گریه را به کفِ چشمِ تَر، که داد؟ }} | ||
{{ب| باز این سخن به خدمت خیر النسا که گفت؟|باز این خبر به حضرت خیر البشر که داد؟ }} | {{ب| باز این سخن به خدمت خیر النسا که گفت؟|باز این خبر به حضرت خیر البشر که داد؟ }} | ||
{{ب| کز تیغ ظلم غرقه به خون شد حسین تو|گردید سر جدا ز تن نور عین تو }} | {{ب| کز تیغ ظلم غرقه به خون شد حسین تو|گردید سر جدا ز تن نور عین تو }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر ۳=== | |||
{ | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> در خون چو نور دیده‌ی زهرا تپیده شد</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">از بهر گریه چرخ سراپای دیده شد </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> هم روی آفتاب از این غصّه تیره گشت</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">هم قامت سپهر از این غم خمیده شد </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بر باد داد تازه گلی صرصر ستم</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">کز آن هزار خار به دلها خلیده شد </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> شد منخسف مهی که از آن هر ستاره‌ای</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">خونابه‌سان ز دیده‌ی گردون چکیده شد </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> شد شورشی که محفل عشرت سرای خلد</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">برچیده گشت و بزم غمی تازه چیده شد </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> یعقوب را ز گریه دگر دیده گشت تار</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">پیراهن صبوری یوسف دریده شد </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> از پشت زین به خاک چو خورشید دین نشست</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">برخاست شورشی که فلک بر زمین نشست </span> | |||
|} | |||
<br /> | |||
===شعر ۴=== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| از شش جهت بلند شد آهی که دود آن|بر طاق منظر فلک هفتمین نشست }} | {{ب| از شش جهت بلند شد آهی که دود آن|بر طاق منظر فلک هفتمین نشست }} | ||
{{ب| افلاک را سرشک مصیبت ز سر گذشت|ایّام را غبار الم بر جبین نشست }} | {{ب| افلاک را سرشک مصیبت ز سر گذشت|ایّام را غبار الم بر جبین نشست }} | ||
{{ب| آن بی‌حیا که سینه‌ی او جای کینه بود|بر سینه‌ی شریف امام مبین نشست }} | {{ب| آن بی‌حیا که سینه‌ی او جای کینه بود|بر سینه‌ی شریف امام مبین نشست }} | ||
{{ب| خونی به خاک ریخت که در چرخ چارمین|در خون دیده، عیسیِ گردون نشین نشست }} | {{ب| خونی به خاک ریخت که در چرخ چارمین|در خون دیده، عیسیِ گردون نشین نشست }} | ||
{{ب| برخاست طرفه گردی از این تیره خاکدان|بر روی ساکنان بهشت برین نشست }} | {{ب| برخاست طرفه گردی از این تیره خاکدان|بر روی ساکنان بهشت برین نشست }} | ||
{{ب| گلهای لاله رنگ ز دامان، به دیده ریخت|این خار غم چو در دل روح الامین نشست <ref>تذکره ثمر؛ ص | |||
{{ب| گلهای لاله رنگ ز دامان، به دیده ریخت|این خار غم چو در دل روح الامین نشست <ref>تذکره ثمر؛ ص ۸۶ و ۹۴.</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==کتابشناسی== | |||
[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1044046&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان نیاز اصفهانی یا دیوان نیاز جوشقانی] | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۹۳۲-۹۳۳.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
| خط ۶۳: | خط ۱۵۰: | ||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران | [[رده:شاعران متأخر]] | ||
<references />{{شاعران}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۴۹
نیاز اصفهانی از شاعران نیمه‌ی نخست قرن سیزدهم هجری است.
| نیاز اصفهانی (جوشقانی) | |
|---|---|
| نام اصلی | سیّدحسین (سیّدحسن) طباطبایی جوشقانی اصفهانی |
| زادروز | قصبه جوشقان، ناحیه‌ای بین کاشان و اصفهان |
| مرگ | شاریاخ |
| در زمان حکومت | فتحعلیشاه قاجار |
| کتاب‌ها | دیوان اشعار |
| تخلص | نیاز |
زندگینامهویرایش
سیّدحسین (سیّدحسن) طباطبایی جوشقانی اصفهانی، متخلّص به «نیاز»، از نوادگان میرشاه تقی جوشقانی که از رجال دربار شاه سلیمان صفوی است ذکر کرده‌اند. وی در قصبه‌ی جوشقان، ناحیه‌ای بین کاشان و اصفهان متولد شد و در زمان سلطنت فتحعلیشاه قاجار در اصفهان نشو و نما یافت. از دانش و خوشنویسی و قریحه‌ی شاعری و به ویژه غزل‌سرایی بهره داشته‌است.
سال تولد و وفاتش به درستی معلوم نیست.[۱]
اشعارویرایش
شعر ۱ویرایش
| شد شام و آفتاب نمود از شفق به تن | چون کشتگان کرب و بلا، لاله‌گون کفن | |
| یا همچو مغفری که به خون گشته واژگون | یا چون سری که کرده جدا تیغش از بدن | |
| گفتم به خویش از سر حیرت که از چه رو | پیداست رسم تازه در آن کهنه انجمن؟ | |
| افکنده چرخ، یوسف خورشید را به چاه | و آنگاه لاله‌گون از شفق کرده پیرهن | |
| پر خون نموده چون زکریا، چرا کنار | در طشت خون، مگر سر یحیاست غوطه زن؟ | |
| یا پر ز خون رکاب شه دین که آسمان | چون ذوالجناح بسته به پهلوی خویشتن | |
| گلگون قبای آل عبا فخر عالمین | در خاک و خون فتاده‌ی کرب و بلا حسین |
شعر ۲ویرایش
| ای سوز سینه باز تو را این اثر که داد؟ | وی آتش نهفته تو را این شرر که داد؟ | |
| ای سیلِ گریه از دل خون گشته می‌رسی | از حال شاه تشنه لبانت خبر که داد؟ | |
| افلاک را پیاله‌ی عشرت که زد به سنگ؟ | آفاق را نواله‌ی لخت جگر که داد؟ | |
| در برّو بحر قصه‌ی آن ماجرا که برد؟ | افغانشان به جانب گردون، گذر که داد؟ | |
| در جام عیش، زهر الم ناگهان که ریخت؟ | در دست چرخ، ساغر غم بی‌خبر که داد؟ | |
| فرمان ناله را به دیار الم که خواند؟ | دامان گریه را به کفِ چشمِ تَر، که داد؟ | |
| باز این سخن به خدمت خیر النسا که گفت؟ | باز این خبر به حضرت خیر البشر که داد؟ | |
| کز تیغ ظلم غرقه به خون شد حسین تو | گردید سر جدا ز تن نور عین تو |
شعر ۳ویرایش
| در خون چو نور دیده‌ی زهرا تپیده شد | از بهر گریه چرخ سراپای دیده شد | |
| هم روی آفتاب از این غصّه تیره گشت | هم قامت سپهر از این غم خمیده شد | |
| بر باد داد تازه گلی صرصر ستم | کز آن هزار خار به دلها خلیده شد | |
| شد منخسف مهی که از آن هر ستاره‌ای | خونابه‌سان ز دیده‌ی گردون چکیده شد | |
| شد شورشی که محفل عشرت سرای خلد | برچیده گشت و بزم غمی تازه چیده شد | |
| یعقوب را ز گریه دگر دیده گشت تار | پیراهن صبوری یوسف دریده شد | |
| از پشت زین به خاک چو خورشید دین نشست | برخاست شورشی که فلک بر زمین نشست |
شعر ۴ویرایش
| از شش جهت بلند شد آهی که دود آن | بر طاق منظر فلک هفتمین نشست | |
| افلاک را سرشک مصیبت ز سر گذشت | ایّام را غبار الم بر جبین نشست | |
| آن بی‌حیا که سینه‌ی او جای کینه بود | بر سینه‌ی شریف امام مبین نشست | |
| خونی به خاک ریخت که در چرخ چارمین | در خون دیده، عیسیِ گردون نشین نشست | |
| برخاست طرفه گردی از این تیره خاکدان | بر روی ساکنان بهشت برین نشست | |
| گلهای لاله رنگ ز دامان، به دیده ریخت | این خار غم چو در دل روح الامین نشست [۲] |