بیدل دهلوی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
ابو المعالی، میرزا عبد القادر بن عبد الخالق جغتایی لاهوری یا عظیم آبادی، متخلص به «بیدل»، بزرگترین گوینده و عارف بلند اندیش سده‌ی دوازدهم هجری در سرزمین پهناور هند به شمار می‌آید. او از ترکان جغتایی بوده که در سال 1054 ه ق. در عظیم آباد هند متولد شد و از ترکان «جغتایی برلاس» بود اما در هندوستان متولد و رشد و نمو و تربیت یافت و بیشتر عمرش در دهلی بود و به این جهت به دهلوی مشهور شد. او بیشتر عمر خود را در شاه جهان آباد به عزلت و آزادی می‌گذراند و سرگرم تفکّرات عارفانه و ایجاد آثار منظوم و منثور خود بود.
'''بیدل دهلوی''' (۱۰۵۴ ه.ق-۱۱۳۳ ه. ق) عارف و شاعر هندی قرن دوازدهم هجری است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = بیدل دهلوی
| تصویر                  =بیدل دهلوی.jpg
| توضیح تصویر            =
| نام اصلی              = ابوالمعالی، میرزا عبدالقادر بن عبدالخالق جغتایی لاهوری یا عظیم آبادی
| زمینه فعالیت          =
| ملیت                  =
| تاریخ تولد            = سال ۱۰۵۴ ه. ق
| محل تولد                = عظیم آباد هند
| والدین                = 
| تاریخ مرگ              = سال ۱۱۳۳ ه. ق
| محل مرگ                = شاه جهان آباد
| علت مرگ                =
| محل زندگی              =
| مختصات محل زندگی        =
| مدفن                  =
|مذهب                  =
|در زمان حکومت          =
|اتفاقات مهم            =
| نام دیگر              =
|لقب                    =
|بنیانگذار              =
| پیشه                  =
| سال‌های نویسندگی        =
|سبک نوشتاری            =
|کتاب‌ها                =«دیوان بیدل»، «مثنوی عرفان»، «مثنوی معرفت»، «طلسم حیرت» و «محیط اعظم»، «رقعات»، «چهار عنصر» و «نکات»
|مقاله‌ها                =
|نمایشنامه‌ها            =
|فیلم‌نامه‌ها              =
|دیوان اشعار            =
|تخلص                    = بیدل
|فیلم ساخته بر اساس اثر=
| همسر                    =
| شریک زندگی            =
| فرزندان                =
|تحصیلات                  =
|دانشگاه                =
|حوزه                  =
|شاگرد                  =
|استاد                  =
|علت شهرت              =
| تأثیرگذاشته بر        =
| تأثیرپذیرفته از        =
| وب‌گاه                  =
|گفتاورد                =
|امضا                  =
}}


در نظم و نثر سبکی خاص داشت و از بهترین نمونه‌های سبک هندی به شمار می‌آید و در آثارش افکار عرفانی با مضامین پیچیده و استعارات و کنایات در هم آمیخته است. در خیال‌پردازی و ابداع مضامین دقیق بود. او در سال 1079 ه ق. به خدمت محمّد اعظم بن اورنگ زیپ پیوست. سپس به سیاحت پرداخت و سرانجام در 1096 ه ق. در دهلی سکنی گزید و نزد آصف جاه اول (نظام حیدرآباد) تقرب داشت. بیدل در افغانستان و قسمتی از ترکستان چین و تاجیکستان و ازبکستان محبوبیّت بسیار دارد. هم اکنون در دانشکده ادبیات دانشگاه کابل کرسی «بیدل شناسی» دایر است.
==زندگینامه==
میرزا عبدالقادر بن عبدالخالق جغتایی لاهوری یا عظیم آبادی ابوالمعالی متخلص به «بیدل» از ترکان جغتایی بود که در سال ۱۰۵۴ ه. ق در عظیم آباد هند متولد شد. وی از ترکان «جغتایی برلاس» بود اما در هندوستان متولد و رشد و نمو و تربیت یافت و بیشتر عمرش در دهلی بود و به این جهت به «دهلوی» مشهور شد.  


بیدل در نظم و نثر تواناست و در شبه قاره‌ی هند از اقبال و قبول تمام برخوردار است و معتقدان زیادی دارد.
ایشان بیشتر عمر خود را در شاه جهان آباد به عزلت و آزادی می‌گذراند و سرگرم تفکّرات عارفانه و ایجاد آثار منظوم و منثور خود بود. او در سال ۱۰۷۹ ه. ق به خدمت محمّداعظم بن اورنگ زیپ پیوست. سپس به سیاحت پرداخت و سرانجام در ۱۰۹۶ ه. ق در دهلی سکنی گزید و نزد آصف جاه اول (نظام حیدرآباد) تقرب داشت.  


شعر بیدل نه تنها مشرب عرفانی و فلسفی وی را می‌نمایاند بلکه به گونه‌ای چشمگیر پله معنا بر پله لفظ می‌چربد. نثر بیدل نیز همانند اشعارش دارای اهمیت بسیاری است.
بیدل در افغانستان، قسمتی از ترکستان چین، تاجیکستان و ازبکستان محبوبیّت بسیار دارد و در دانشکده ادبیات دانشگاه کابل کرسی «بیدل شناسی» دایر شده‌است.


آثار بیدل: بیدل دارای 90 هزار بیت شامل قصاید، غزلیات، ترجیعات، مخمّسها، ترکیب‌بندها و غیره می‌باشد کلیّات او در سال 1287 ه ق. در لکنهو به طبع سنگی رسید. چهار منظومه بلند با نامهای «مثنوی عرفان»، «طور معرفت»، «طلسم حیرت» و «محیط اعظم» دارد. هم چنین 3861 رباعی دارد که همگی دارای مفاهیم بلند عرفانی، فلسفی و اخلاقی است. رقعات که بالغ بر سیصد نامه و از مکاتیب بیدل به شمار می‌آید که بیشتر آن خطاب به ممدوح خود شکر اللّه و دو فرزند اوست. کتاب «چهار عنصر» که از آثار منثور اوست و ترجمه حال و شرح آراء وی به شمار می‌آید و از بهترین و روانترین نثرهای اوست. «نکات» شامل عبارات حکمت‌آمیز و کلمات و تعبیرات دل‌انگیز اوست.
بیدل پس از 79 سال در 1133 ه. ق در خانه‌ی خود واقع در شاه جهان آباد زمانی که امپراطوری مغولان در هند رو به زوال می‌رفت، درگذشت.<ref>دیوان مولانا بیدل دهلوی، مقدمه با تلخیص.</ref>


بیدل پس از 79 سال در 1133 هجری در خانه‌ی خود واقع در شاه جهان آباد زمانی که امپراطوری مغولان در هند رو به زوال می‌رفت درگذشت. <ref>دیوان مولانا بیدل دهلوی، مقدمه با تلخیص.</ref>
بیدل دهلوی در نظم و نثر سبکی خاص داشت و از بهترین نمونه‌های سبک هندی به شمار می‌آید و در آثارش افکار عرفانی با مضامین پیچیده و استعارات و کنایات در هم آمیخته است. در خیال‌پردازی و ابداع مضامین دقیق بود.  بیدل در نظم و نثر تواناست و در شبه قاره‌ی هند از اقبال و قبول تمام برخوردار است و معتقدان زیادی دارد. شعر بیدل نه تنها مشرب عرفانی و فلسفی وی را می‌نمایاند بلکه به گونه‌ای چشمگیر پله معنا بر پله لفظ می‌چربد. نثر بیدل نیز همانند اشعارش دارای اهمیت بسیاری است.


==آثار==


{{شعر}}
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=818112&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان] بیدل دارای ۹۰ هزار بیت شامل قصاید، غزلیات، ترجیعات، مخمّسها، ترکیب‌بندها و غیره می‌باشد کلیّات او در سال ۱۲۸۷ ه. ق در لکنهو به طبع سنگی رسید.
{{ب| از هجوم اشک در گرد ستم خوابیده‌ام‌|جیب و دامانم ز جوش این شهیدان کربلاست <ref> همان؛ ص 307.</ref>}}
*چهار منظومه بلند با نام‌های «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3514793&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مثنوی عرفان]»، «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3514855&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مثنوی معرفت]»، «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1125899&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author طلسم حیرت]» و «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1090643&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author محیط اعظم]» دارد. هم چنین ۳۸۶۱ رباعی دارد که همگی دارای مفاهیم بلند عرفانی، فلسفی و اخلاقی است.
{{پایان شعر}}
*«[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3513754&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author رقعات]» که بالغ بر سیصد نامه و از مکاتیب بیدل به شمار می‌آید که بیشتر آن خطاب به ممدوح خود شکراللّه و دو فرزند اوست.
 
*کتاب «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2035649&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author چهار عنصر]» که از آثار منثور اوست و ترجمه حال و شرح آراء وی به شمار می‌آید و از بهترین و روانترین نثرهای اوست.
*«[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3019727&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author نکات]» شامل عبارات حکمت‌آمیز و کلمات و تعبیرات دل‌انگیز اوست.


==اشعار==


{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> از هجوم اشک در گرد ستم خوابیده‌ام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جیب و دامانم ز جوش این شهیدان [[کربلا]]<nowiki/>ست <ref> همان؛ ص ۳۰۷.</ref></span>
|}
==منابع==
==منابع==


دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ص: 833.
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۸۳۳.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
[[رده:ادبیات]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران متأخر]]
<references />{{شاعران}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۹

بیدل دهلوی (۱۰۵۴ ه.ق-۱۱۳۳ ه. ق) عارف و شاعر هندی قرن دوازدهم هجری است.

بیدل دهلوی
بیدل دهلوی.jpg
نام اصلی ابوالمعالی، میرزا عبدالقادر بن عبدالخالق جغتایی لاهوری یا عظیم آبادی
زادروز سال ۱۰۵۴ ه. ق
عظیم آباد هند
مرگ سال ۱۱۳۳ ه. ق
شاه جهان آباد
کتاب‌ها «دیوان بیدل»، «مثنوی عرفان»، «مثنوی معرفت»، «طلسم حیرت» و «محیط اعظم»، «رقعات»، «چهار عنصر» و «نکات»
تخلص بیدل

زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

میرزا عبدالقادر بن عبدالخالق جغتایی لاهوری یا عظیم آبادی ابوالمعالی متخلص به «بیدل» از ترکان جغتایی بود که در سال ۱۰۵۴ ه. ق در عظیم آباد هند متولد شد. وی از ترکان «جغتایی برلاس» بود اما در هندوستان متولد و رشد و نمو و تربیت یافت و بیشتر عمرش در دهلی بود و به این جهت به «دهلوی» مشهور شد.

ایشان بیشتر عمر خود را در شاه جهان آباد به عزلت و آزادی می‌گذراند و سرگرم تفکّرات عارفانه و ایجاد آثار منظوم و منثور خود بود. او در سال ۱۰۷۹ ه. ق به خدمت محمّداعظم بن اورنگ زیپ پیوست. سپس به سیاحت پرداخت و سرانجام در ۱۰۹۶ ه. ق در دهلی سکنی گزید و نزد آصف جاه اول (نظام حیدرآباد) تقرب داشت.

بیدل در افغانستان، قسمتی از ترکستان چین، تاجیکستان و ازبکستان محبوبیّت بسیار دارد و در دانشکده ادبیات دانشگاه کابل کرسی «بیدل شناسی» دایر شده‌است.

بیدل پس از 79 سال در 1133 ه. ق در خانه‌ی خود واقع در شاه جهان آباد زمانی که امپراطوری مغولان در هند رو به زوال می‌رفت، درگذشت.[۱]

بیدل دهلوی در نظم و نثر سبکی خاص داشت و از بهترین نمونه‌های سبک هندی به شمار می‌آید و در آثارش افکار عرفانی با مضامین پیچیده و استعارات و کنایات در هم آمیخته است. در خیال‌پردازی و ابداع مضامین دقیق بود. بیدل در نظم و نثر تواناست و در شبه قاره‌ی هند از اقبال و قبول تمام برخوردار است و معتقدان زیادی دارد. شعر بیدل نه تنها مشرب عرفانی و فلسفی وی را می‌نمایاند بلکه به گونه‌ای چشمگیر پله معنا بر پله لفظ می‌چربد. نثر بیدل نیز همانند اشعارش دارای اهمیت بسیاری است.

آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • دیوان بیدل دارای ۹۰ هزار بیت شامل قصاید، غزلیات، ترجیعات، مخمّسها، ترکیب‌بندها و غیره می‌باشد کلیّات او در سال ۱۲۸۷ ه. ق در لکنهو به طبع سنگی رسید.
  • چهار منظومه بلند با نام‌های «مثنوی عرفان»، «مثنوی معرفت»، «طلسم حیرت» و «محیط اعظم» دارد. هم چنین ۳۸۶۱ رباعی دارد که همگی دارای مفاهیم بلند عرفانی، فلسفی و اخلاقی است.
  • «رقعات» که بالغ بر سیصد نامه و از مکاتیب بیدل به شمار می‌آید که بیشتر آن خطاب به ممدوح خود شکراللّه و دو فرزند اوست.
  • کتاب «چهار عنصر» که از آثار منثور اوست و ترجمه حال و شرح آراء وی به شمار می‌آید و از بهترین و روانترین نثرهای اوست.
  • «نکات» شامل عبارات حکمت‌آمیز و کلمات و تعبیرات دل‌انگیز اوست.

اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از هجوم اشک در گرد ستم خوابیده‌ام‌ جیب و دامانم ز جوش این شهیدان کربلاست [۲]

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. دیوان مولانا بیدل دهلوی، مقدمه با تلخیص.
  2. همان؛ ص ۳۰۷.