ادیب صابر ترمذی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(←اشعار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = ادیب صابر ترمذی | | نام = ادیب صابر ترمذی | ||
| تصویر = | | تصویر =صابر ترمذی.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = | | نام اصلی = شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت = | ||
| ملیت = | | ملیت = | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
| محل تولد = ترمذ | | محل تولد = ترمذ | ||
| والدین = | | والدین = | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ = ۵۴۶ ه.ق | ||
| محل مرگ = | | محل مرگ = | ||
| علت مرگ = غرق شدن | | علت مرگ = غرق شدن در جیحون به دستور استز پادشاه خوارزم | ||
| محل زندگی = | | محل زندگی = | ||
| مختصات محل زندگی = | | مختصات محل زندگی = | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی، شاعر مشهور ایرانی نیمه اول قرن ششم و از شعرای نامی عهد سلاجقه‌ی بزرگ بود. که اصل وی از ترمذ بود و شاعری او هم در آن شهر شروع شد، ولی بعدها در نواحی دیگر مانند مرو، بلخ و خوارزم روزگار گذرانید و به مدّاحی سنجر پرداخت. وقتی سنجر او را به رسالت نزد اتسز خوارزمشاه فرستاد او چندی در خوارزم بماند و اتسز را مدح گفت. اتسز توطئه‌ای برای قتل سنجر ترتیب داده‌بود و صابر از آن آگاه شد و به وسیله‌ای سنجر را مطلع کرد و نقشه‌ی اتسز باطل گردید و اتسز دستور داد ادیب صابر را در جیحون در سال ۵۴۶ ه. ق غرق کردند. از دیوان او نسخی در دست است که بالغ بر ۶۴۷ بیت شعر دارد و در آن غزلها و تغزلهای لطیف وجود دارد. <ref> فرهنگ معین.</ref> اشعارش به سادگی و روانی ممتاز است، وی مذهب تشیع داشته و در اشعار خود به این معنی اشاره کرده است. | |||
==اشعار== | ==اشعار== | ||
=== | ===شعر ۱=== | ||
{ | <br /> | ||
{| | |||
|فنا و آتش ازو خیزد و ز بیم فنا | |||
| | |||
|سکندرش طلبید و خضر رسید به کام | |||
|- | |||
|اگر میانه‌ی او راه خشک یافت کلیم | |||
| | |||
|ز بیم او پسرِ نوح کوه یافت مقام | |||
|- | |||
|به کربلا چو دهان حسین ازو نچشید | |||
| | |||
|همی دهند زبانها یزید را دشنام<ref>دیوان ادیب صابر، ص ۱۵۷</ref> | |||
|} | |||
=== | ===شعر ۲=== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| اگر به زیر رکاب حسین او بودی|به دست فتح گرفتی عنان لشکر شام <ref>همان؛ ص | {{ب| اگر به زیر رکاب حسین او بودی|به دست فتح گرفتی عنان لشکر شام <ref>همان؛ ص ۱۵۹.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}<br /> | ||
===شعر ۳=== | |||
=== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| مشکن دل <ref> مشکن دل: دل‌شکسته مباش.</ref> ار چه عهد تو بشکست روزگار|کی داشت عهد نیک بر اهل زمین زَمَن }} | {{ب| مشکن دل <ref> مشکن دل: دل‌شکسته مباش.</ref> ار چه عهد تو بشکست روزگار|کی داشت عهد نیک بر اهل زمین زَمَن }} | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
{{ب| بی‌رایضان <ref> رایض: رام کننده ستوران.</ref> حکم و قضا رام کی شوند|این مرکبانِ روز و شب ما به هان و هن }} | {{ب| بی‌رایضان <ref> رایض: رام کننده ستوران.</ref> حکم و قضا رام کی شوند|این مرکبانِ روز و شب ما به هان و هن }} | ||
{{ب| دانی که بر علی و حسن و حسین چه کرد|عهد بد زمانه چه در سِرّ و چه در عَلَن <ref>دیوان ادیب صابر؛ ص | {{ب| دانی که بر علی و حسن و حسین چه کرد|عهد بد زمانه چه در سِرّ و چه در عَلَن <ref>دیوان ادیب صابر؛ ص ۲۳۲.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۷۴۹.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران متقدم]] | [[رده:شاعران متقدم]] | ||
<references />{{شاعران}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۹ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۲۲
ادیب صابر ترمذی از شاعران ایرانی قرن ششم است.
| ادیب صابر ترمذی | |
|---|---|
 | |
| نام اصلی | شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی |
| زادروز | نیمه اول قرن ششم ترمذ |
| مرگ | ۵۴۶ ه.ق |
| علت مرگ | غرق شدن در جیحون به دستور استز پادشاه خوارزم |
زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شهاب‌الدّین شرف‌الادباء ادیب صابر بن اسماعیل ترمذی، شاعر مشهور ایرانی نیمه اول قرن ششم و از شعرای نامی عهد سلاجقه‌ی بزرگ بود. که اصل وی از ترمذ بود و شاعری او هم در آن شهر شروع شد، ولی بعدها در نواحی دیگر مانند مرو، بلخ و خوارزم روزگار گذرانید و به مدّاحی سنجر پرداخت. وقتی سنجر او را به رسالت نزد اتسز خوارزمشاه فرستاد او چندی در خوارزم بماند و اتسز را مدح گفت. اتسز توطئه‌ای برای قتل سنجر ترتیب داده‌بود و صابر از آن آگاه شد و به وسیله‌ای سنجر را مطلع کرد و نقشه‌ی اتسز باطل گردید و اتسز دستور داد ادیب صابر را در جیحون در سال ۵۴۶ ه. ق غرق کردند. از دیوان او نسخی در دست است که بالغ بر ۶۴۷ بیت شعر دارد و در آن غزلها و تغزلهای لطیف وجود دارد. [۱] اشعارش به سادگی و روانی ممتاز است، وی مذهب تشیع داشته و در اشعار خود به این معنی اشاره کرده است.
اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شعر ۱[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| فنا و آتش ازو خیزد و ز بیم فنا | سکندرش طلبید و خضر رسید به کام | |
| اگر میانه‌ی او راه خشک یافت کلیم | ز بیم او پسرِ نوح کوه یافت مقام | |
| به کربلا چو دهان حسین ازو نچشید | همی دهند زبانها یزید را دشنام[۲] |
شعر ۲[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| اگر به زیر رکاب حسین او بودی | به دست فتح گرفتی عنان لشکر شام [۳] |
شعر ۳[ویرایش | ویرایش مبدأ]
| مشکن دل [۴] ار چه عهد تو بشکست روزگار | کی داشت عهد نیک بر اهل زمین زَمَن | |
| از اختران مرادِ که بودست مستمر | وز روزگار کار که رفست بر سَنَن [۵] | |
| بی‌رایضان [۶] حکم و قضا رام کی شوند | این مرکبانِ روز و شب ما به هان و هن | |
| دانی که بر علی و حسن و حسین چه کرد | عهد بد زمانه چه در سِرّ و چه در عَلَن [۷] |