جون

جَون بن حُوَی از شهدای کربلا و غلام سیاه پوست ابوذر غفاری. روز عاشورا امام حسین (ع) جون را از رفتن به میدان بازداشت ولی او خطاب به امام گفت: به خدا سوگند هرگز از شما جدا نمی‌شوم تا خون من با خون شما درآمیزد.

او یکی از کسانی است که پس از شهادتش، امام حسین (ع) بر سر بالین او آمد و برایش دعا کرد.

نام

شیخ مفید نام او را «جُوَین»، بلاذری و طبری«حُوَی»، ابن شهرآشوب «جُوَین بن ابی‌مالک» و ابوالفرج اصفهانی و شیخ طوسی و سید بن طاووس «جَون» ضبط کرده‌اند.

سرگذشت

او فردی سیاه پوست اهل نوبه (منطقه‌ای در آفریقا) و غلام فضل بن عباس بن عبدالمطلب بود که امام علی (ع) او را خرید و به ابوذر بخشید. او تا زمان وفات ابوذر (سال 32ه.ق) در ربذه همراه او بود و سپس به نزد امام علی (ع) برگشت و در کنار اهل بیت ماند. گویا او در تعمیر و آماده سازی اسلحه مهارت داشته و در نقلی از امام سجاد آمده است: شب عاشورا جون در چادر امام حسین (ع) بود و شمشیر او را آماده می‌کرد.

روز عاشورا

روز عاشورا امام حسین (ع) جون را از رفتن به میدان بازداشت ولی او خطاب به امام گفت: به خدا سوگند هرگز از شما جدا نمی‌شوم تا خون من با خون شما درآمیزد.

جون پس از عمرو بن قرظه و بنا بر نقلی دیگر پس از اقامه نماز جماعت همراه امام حسین، از ایشان اجازه گرفت و به میدان رفت و رجز خواند و پس از کشتن 25 نفر به شهادت رسید.

رجز

رجزهاى مختلفى براى جون نقل شده است.از جمله:

کیف ترى الکفّار ضرب الأسود		بالسّیف ضربا عن بنى محمّد
اذبّ عنهم باللّسان و الید		ارجو به الجنّة یوم المورد

که نشان دهندۀ عمق بینش او در شناخت ولاى آل البیت و جبهۀ کفر امویان و دفاع همه‌جانبۀ او از خاندان رسالت است.

گرچه نژادى پست دارم،سربلندم		کز جان به قرآن و به عترت پایبندم
سر مشق عزّت از ابو ذر برگرفتم		درس غلامى را ز قنبر برگرفتم
غیر از تو اى جان جهان،مولا ندارم		از دادن جان در رهت پروا ندارم
من ریزه خوار خوان احسان شمایم		پیوسته سر بر خطّ فرمان شمایم
صد بار اگر جان در رهت بسپارم اى دوست		حاشا که دست از دامنت بردارم اى دوست
من چون ابو ذر باخبر از راز عشقم		در جانفشانى کمترین سرباز عشقم
بر سینۀ من دست ردّ مگذار،مولا		از چهرۀ جان پرده‌ام بردار،مولا
بگذار خونم بوى مشک ناب گیرد		روى سیاهم جلوۀ مهتاب گیرد
در چشمه سار عشق تو شویم رخ سیاه		هر چند از تبار شبم،با سپیده‌ام
با آنکه رو سیاهم و شرمنده‌ات،ولى		من از کرامت تو سخنها شنیده‌ام
عمریست خانه زاد توام،رخ ز من متاب		من دل ز هر چه غیر تو باشد،بریده‌ام

نقل شده است که امام حسین بر سر بالینش آمد و این گونه دعا کرد:

«اَللّهُمَّ بَیِّض وَجهَهُ وَ طَیِّب ریحَهُ وَ احشُرهُ مَعَ الأبرارِ وَ عَرِّف بَینَهُ و بَینَ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ»

خدایا! رویش را سفید و بویش را خوش گردان و با نیکان محشور کن و با محمد و آل محمد آشنا ساز.

پیکر او همراه دیگر شهدا پایین پای امام حسین به خاک سپرده شد. اما مجلسی روایتی را نقل می کند که بدن وی پس از ده روز از دفن شهدا پیدا شده و بوی عطر از آن به مشام می‌رسید.نام او در زیارت ناحیه مقدسه آمده است: «اَلسَّلَامُ عَلَى جَوْنٍ مَوْلَى أَبِی‌ذَرٍّ الْغِفَارِیِّ»

پیوند به بیرون

منبع مقاله:دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع)

منابع

• الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، شیخ مفید، چاپ کنگره شیخ مفید، اول، قم، 1413ق.
• أنساب الأشراف، احمد بن یحیی بلاذری،‌دار الفکر، اول، بیروت،1417ق.
• تاریخ الأمم و الملوک‏، محمد بن جریر طبرى‏، دار التراث‏، بیروت‏، دوم، 1387 ق‏.
• مقاتل الطالبیین‏، ابوالفرج اصفهانى‏، دار المعرفة، بیروت‏.
• المناقب، ابن شهرآشوب، علامه‏، قم‏، 1379 ق‏.
• أعیان الشیعة، سید محسن امین عاملى‏، دار التعارف‏، بیروت‏، 1403 ق‏.
• مجلسی، محمدباقر(1110ق)، بحار الانوار، دار احیاءالتراث العربی، بیروت، 1403ش، چاپ دوم.
• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 131-132.