احیای ارزش ها در نهضت عاشورا
| احیای ارزش ها در نهضت عاشورا
| |
|---|---|
 | |
| به کوشش | محمد جواد صاحبی |
| ناشر | بوستان کتاب |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | 1390 |
| شابک | 978-964-09-0881-5 |
| تعداد صفحات | 151 |
| موضوع | واقعه کربلا |
| زبان | فارسی |
| قطع | رقعی |
احیای ارزش ها در نهضت عاشورا کتابی است شامل مقاله‌های متعدد که احیاگری‌های عاشورا تأکید دارد. کتاب احیای ارزش‌ها در نهضت عاشورا توسط محمد جواد صاحبی نوشته شده است.
درباره کتاب
محمدجواد صاحبی پژوهشگر فرهنگ و اندیشه دینی، سالیانی به کندوکاو در سیرت و نهضت حسینی پرداخته است. او حاصل تاملات خود را در دو کتاب مقتل‌الشمس و تفسیر تاریخ سرخ منتشر ساخت و سپس جستارهایی از آن کتاب‌ها را که در همایش‌ها و نشریات علمی و دینی عرضه شده به همراه پیوست‌هایی، در کتاب احیای ارزش‌ها در نهضت عاشورا توسط انتشارات بوستان کتاب قم، منتشر نموده‌است (ص 10) .که به بررسی عنوان‌های زیر پرداخته‌است.
- احیاگری و اصلاح‌طلبی در نهضت حسینی
- حسین(ع) طلایه‌دار نهضت احیاگری فکر دینی
- معیارهای احیای دین و اصلاح جامعه در مکتب عاشورا
- احیای ارزش‌های الهی انسانی در نهضت حسین(ع)
- حماسه حسینی در آینه اندیشه شهید مطهری
- تحریف و انحراف‌ها در تاریخ نگاری عاشورا
- مبارزه با خشونت و خودکامگی در نهضت حسین
- مقتل نگاران نهضت حسینی
چکیده‌ای از کتاب
در بخش احیاگری و اصلاح‌طلبی در نهضت حسینی به معنی واژه‌های احیا و اصلاح پرداخته‌شده که برخی مفسران در تفسیر «دعوت احیا گرانه خدا» به جهاد و برخی به ایمان آوردن و پذیرش دعوت پیامبر تعبیر کرده‌اند. احیاگری در اندیشه حسینی را احیای اندیشه و ارزش‌های دینی (مانند زنده کردن عدالت و آزادی و ...) می‌دانند که آن را جز تکالیف الهی می‌شمرند. این همان وظیفه امر به معروف و نهی از منکر است. در دوران بعد از پیامبر فضایی ایجاد شد که خلفا به رفاه‌طلبی پرداخته و سنت پیامبر مخصوصا در دوران خلیفه سوم به طور کامل به فراموشی سپرده شد.
در کتاب به شکنجه‌های صحابه پیامبر که به اعتراض و مخالفت با آنان پرداخته‌بود (مانند عمار و ابوذر) اشاره شده‌است. غارت اموال و بیت‌المال زمینه تسلط امویان را فراهم آورد و این باعث بازگشت به عصر جاهلیت شد. ولی هنگامی که یزید می‌خواست به عنوان خلیفه مسلمین بر مسند خلافت بنشیند و با زور از بزرگان بیعت بگیرد امام حسین(ع) ساکت ننشست و به احیای سنت پیامبر پرداخت. از معیارهای احیای دین و اصلاح جامعه در مکتب عاشورا می‌توان به ظهور ناهنجاری‌ها (مانند زمامدار نالایق، از یاد بردن ارزش‌های معنوی، حکومت فاقد قواعد و ...)، ضرورت اصلاح (که بر جهاد اکبر و تهذهب نفس تاکید می‌کند) و قیام مصلح (هر قیامی مصلحی دارد که نه تنها رهبر باید زمامدار باشد بلکه باید آگاه به کتاب خدا و مورد تاکید همه اولیای خدا باشد) اشاره کرد. احیای ارزش‌های الهی و انسانی در نهضت حسینی را می‌توان در عبرت‌هایی که پس از نهضت رخ داد مشاهده کرد. یکی از درس‌های نهضت عاشورا تلاش برای حفظ وحدت اسلامی است که هدف از قیام را می‌توان امر به معروف و نهی از منکر، اصلاح جامعه انسانی و تلاش برای تشکیل حکومت دینی دانست.
از شهید مطهری آثاری از امام حسین(ع) بر جای مانده است. کوشش‌های وی در این زمینه در پیرامون ۳ محور مبارزه با خرافات، احیای واقعیات تاریخی و تحلیل علمی معارف دینی است. در کتاب در مورد هر کدام از این سه محور نکاتی ذکر شده‌است و به عوامل بروز نهضت امام حسین(ع) پرداخته است. از میان آنها می‌توان بیعت‌خواهی یزید، دعوت مردم کوفه و امر به معروف و نهی از منکر را نام برد که در این کتاب نظر مطهری را در هر کدام از این محورها بیان داشته‌است.
در بخش تحریف در تاریخ‌نگاری عاشورا به انگیزه تحریفات در نهضت اشاره دارد. که هم نشان از اهمیت و بزرگی این نهضت است و هم انگیزه‌های سیاسی و اجتماعی حاکمیت امویان و منافع شخصی آنها بود. اما با توجه به این تحریفات، رمز ماندگاری عاشورا در طی سال‌ها را می‌توان اخباری دانست که قبل از وقوع نهضت عاشوار از پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) نقل می‌شد، و همچنین بعد از واقعه، از طرف معصومین و کسانی که در قیام حضور داشتند ولی افتخار شهادت را نیافته‌اند، بیان می‌شد. حاج میرزا حسین نوری که در عصر خود پرچم مبارزه با تحریف را برافراشت و در کتاب «لولو و المرجان» یک فصل را به نقل روایاتی درباره قبح دروغ و سزای دروغگو اختصاص داده و دو کتاب «روضه الشهاده» و «اسرار الشهاده» را مورد انتقاد قرار داده و آن دو را منشا تحریفات می‌داند اما بجز این در کتاب، روایات و کتابهای دیگری تالیف شده که سرشار از روایات جعلی است و در کتاب به معرفی آنها پرداخته‌شده‌است.
دوران جاهلیت دوران خشونت بود و پیامبر(ص) در آن دوران به اصلاح جامعه، به رحم و شفقت به زیردستان و کهتران در خانواده و جامعه توصیه فرمود. امام علی(ع) نیز به عنوان جانشین پیامبر(ص)، از خشونت بیزار و ادامه دهنده راه پیامبر(ص) بود. سپس امام حسین (ع) چون می‌دید آرمان‌های نهضت نبوی را فقط در تاریخ می‌توان یافت روش‌هایی مانند افشای استبداد و خودکامگی اموی، احیا و ترویج فرهنگ گفتگو و احیای فرهنگ محبت و مهربانی را در پیش گرفت.
در بخش آخر کتب به مقتل‌نگاران نهضت حسینی و بیان شیوه‌های آنان پرداخته و از واقعه کربلا به عنوان واقعه‌ای بی همتا یاد می‌کند و به همین علت دانشی به عنوان مقتل نگاری را به دنبال داشته‌است. سپس اسامی راویان و بازماندگان قیام را معرفی می‌کند که در میان آنها می‌توان به امام محمد باقر (ع) و فرزندان امام حسن (ع) اشاره کرد. سپس به معرفی نخستین مقتل‌نگاران مانند ابومخنف، اصبغ بن نباته و ... می‌پردازد.
در بخشی نیز به معرفی کتاب «مقتل خوارزمی» پرداخته که نزد بسیاری از دانشمندان معتبر است و با مطالعه کتابهای تاریخی و روایی فراهم شده‌است و همچنین کتابهای دیگری مانند قمقام زخار و صمصام تبار، نواسخ التاریخ و ... نیز توصیف شده‌است.
قسمت‌هایی از کتاب
اهتمام زنان اهل بیت(ع) به خطبه و خطابه در فرصت‌های مختلف، با بودن امام علی بن الحسین(ع) همه برای این بوده که مانع تحریف حادثه کربلا بشود. (چه تحریف لفظی و چه تحریف معنوی). و خواستند نگذارند این حادثه قلب و تحریف شود. متن آنچه واقع شده بود را به صورت خطبه و خطابه بیان کردند و هدف امام را هم تشریح نمودند. (ص 73).