رضا قلی خان هدایت: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو

رضا قلی خان هدایت (ویرایش)

نسخهٔ ‏۲۳ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۲۴

۲۱٬۷۳۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژوئن ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۱: خط ۵۱:
هدایت در سال 1288 ه.ق در گذشت.
هدایت در سال 1288 ه.ق در گذشت.


== آثار ==
==آثار==
هدایت تألیفات بسیاری به نظم و نثر دارد. مهم‌ترین آثار او عبارتند از: مجمع‌الفصحا، تذکرۀ ریاض‌العارفین، هدایت نامه، دیوان غزلیات و ...  
هدایت تألیفات بسیاری به نظم و نثر دارد. مهم‌ترین آثار او عبارتند از: مجمع‌الفصحا، تذکرۀ ریاض‌العارفین، هدایت نامه، دیوان غزلیات و ...  


خط ۵۸: خط ۵۸:
هدایت در دیوان منهج‌الهدایـﺔ دو مرثیه در قالب ترکیب‌بند سروده است. یک مرثیه در دوازده بند و دیگری در چهارده بند است. ترکیب دوازده ‌بندی وی با شکوه و شکایت از فلک آغاز می‌شود و شاعر در هر بند به بیان مصیبتی از مصایب اهل بیت می‌پردازد. می‌توان این دوازده‌ بند را نوعی مقتل منظوم به حساب آورد.
هدایت در دیوان منهج‌الهدایـﺔ دو مرثیه در قالب ترکیب‌بند سروده است. یک مرثیه در دوازده بند و دیگری در چهارده بند است. ترکیب دوازده ‌بندی وی با شکوه و شکایت از فلک آغاز می‌شود و شاعر در هر بند به بیان مصیبتی از مصایب اهل بیت می‌پردازد. می‌توان این دوازده‌ بند را نوعی مقتل منظوم به حساب آورد.


== اشعار ==
==اشعار==
 
=== شعر1 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> دیگر چه شد که زد شه این نیلگون طبق </span><ref>نیلگون طبق= آسمان، شه نیلگون طبق، خورشید</ref><span class="beyt"> </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در خم نیل جامه و شد طشت خون شفق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رخهاست پر ز ژاله و سرهاست پر ز خاک‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جانهاست پر ز ناله و دلهاست پر قلق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گیسو گشاده شام و گریبان دریده صبح‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دیدی به حال لیل و نظر کن سوی فلق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گویی ز بس به فرق فشاندند خلق خاک‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پوشیده ماند چهره‌ی خورشید در غسق </span><ref>غسق= نیک تاریک شدن</ref><span class="beyt"> </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تا عرش کردگار، خروش ملایک است‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">یا رب، عزای کیست که صاحب عزاست حق؟ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در خدمت عزای وی از بهر افتخار</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جویند قدسیان همه بر یکدگر سبَق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> باشد بلی عزای امامی که قتل او</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر باد داده دفتر دین را ورق ورق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نوباوه‌ی ریاض نبی فخر عالمین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">لب تشنه‌ی شهید سر از تن جدا حسین </span>
|}
<br />
 
=== شعر 2 ===
<br />
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> باد خزان وزید به باغ ارم، دریغ‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گلهای تازه رفت به تاراج غم، دریغ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شد کشته نور دیده‌ی شامْ انام، حیف‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در خون تپیده قامت فخر امم، دریغ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تاراج شد سرادق سلطان دین، فسوس‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر باد رفت حرمت اهل حرم، دریغ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن را که در غزا، عَلَم حق به دست بود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هم دست او فتاد ز کین هم علم، دریغ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نور دو چشم ساقی کوثر شهید گشت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">با جان و چشم پرعطش و پر زِنَم، دریغ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آنان که همدم شه دنیا و دین بدند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بی‌او شدند همدم رنج و الم، دریغ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ننمود کم سپهر ستمکار ذره‌ای‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">با عترت رسول خدا از ستم، دریغ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> یا رب، بر اهل ظلم ندانم چه‌ها رسد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">چون روز دادخواهی این ماجرا رسد </span>
|}
<br />
<br />
=== شعر 3 ===
{| style="margin: 0 auto; "
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |دیگر چه شد که زد شه این نیلگون طبق<ref>نیلگون طبق= آسمان، شه نیلگو، خورشید</ref>
| class="b" |<span class="beyt"> زین جورها که کرد سپهر پر انقلاب‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |در خم نیل جامه و شد طشت خون شفق
| class="b" |<span class="beyt">در حیرتم که از چه دو عالم نشد خراب </span>
|-
|-
| class="b" |رخهاست پر ز ژاله و سرهاست پر ز خاک
| class="b" |<span class="beyt"> آن خیمه‌ای که هر سحری با صد انفعال‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |جانهاست پر زناله و دلهاست پر فلق
| class="b" |<span class="beyt">بی‌رخصت اندر آن ننمودی رخ آفتاب </span>
|-
|-
| class="b" |گیسو گشاده شام و گریبان دریده صبح
| class="b" |<span class="beyt"> از تیغ ظلم لشکر بداختر یزید</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |دیدی به حال لیل و نظر کن سوی فلق
| class="b" |<span class="beyt">بشکسته شد ستونش و بگسسته شد طناب </span>
|-
|-
| class="b" |گویی ز بس به فرق فشاند خلق خاک
| class="b" |<span class="beyt"> آن زینبی که بود نگهدار بی‌کسان‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |پوشیده ماند چهره خورشید در غسق<ref>غسق= تاریک شدن شب</ref>
| class="b" |<span class="beyt">وز اهل بیت سرور دین، فرد انتخاب </span>
|-
|-
| class="b" |تا رعش کردگار، خروش ملایک است
| class="b" |<span class="beyt"> نامحرمان تیره دلش تا به شهر شام‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |یارب، عزای کیست که صاحب عزاست حق؟
| class="b" |<span class="beyt">بر ناقه‌ی برهنه نشاندند و بی‌حجاب </span>
|-
|-
| class="b" |در خدمت عزای وی از بهر افتخار
| class="b" |<span class="beyt"> آن سر که بود زینت آغوش مصطفی‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |جویند قدسیان همه بر یکدگر سبَق
| class="b" |<span class="beyt">پیوسته بود تکیه گهش دوش بو تراب </span>
|-
|-
| class="b" |باشد بلی عزای امامی که قتل او
| class="b" |<span class="beyt"> ببریده شد ز خنجر کفّار، بی‌سبب‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |بر باد داده دفتر دین را ورق ورق
| class="b" |<span class="beyt">بر نیزه شد ز کینه‌ی اشرار، بی‌حساب </span>
|-
|-
| class="b" |نوباوه ریاض نبی فخر عالمین
| class="b" |<span class="beyt"> از اهل بیت پاک برآورده گرد چرخ‌</span>
| style="width:2em;" |
| style="width:2em;" |
| class="b" |لب تشنه شهید سر از تن جدا حسین
| class="b" |<span class="beyt">گفت آنچه گفت دشمن و کرد آنچه کرد چرخ </span>
|}
|}


=== شعر 4 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> جسم شریف سرور دین چون ز زین فتاد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بی‌اشتباه، عرش برین بر زمین فتاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بر خاک تیره از چه نیفتاد آسمان؟</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زان پیشتر که جسم شریفش ز زین فتاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> افتاده آه و ناله چنان اندر اهل بیت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کز بیم، لرزه بر فلک هفتمین فتاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> از بس به سر زد از غم این کار، دست خویش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">از کار دست عیسی گردون‌نشین فتاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دین که داشتند نمی‌دانم آن گروه؟</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کز جورشان، شکست به بنیادِ دین فتاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گیسو در این عزا ببریدند حوریان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">چون این ندا به ذروه‌ی </span><ref>ذروه= بلندی، اوج، قله</ref><span class="beyt"> خلد برین فتاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> روح الامین چو شد خبر از بیم این گناه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گفتی که رعشه بر تن روح الامین فتاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کس را در این گناه مجال نطق نماند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بی‌ماتم و ملال کسی غیر حق نماند  </span>
|}
<br />
=== شعر 5 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> چون شد به رزمگاه خسان میر مهوشان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خوش شد ز دیدن رخ او جانِ ناخوشان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> افراخت تیغ و آتشی افروخت در مصاف‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کز شعله سوخت خرمنِ افسرده آتشان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> با آنکه یافتند شبیه پیمبرش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کشتند باز، زمره‌ی بی‌دین و دانشان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بشنید ازو چو خسرو دین بانگ «یا ابی»</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر فوج خصم تاخت پریشان چو بیهُشان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن جسم پاک کش به فدا صد هزار جان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در پیش زین گرفت و سوی خیمه‌گه کشان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> خاموش دید چون لب او از سخن به خویش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گریان ببرد و هِشت به پهلوی خامشان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بسیار خون ز دیده‌ی حق بین چو برفشاند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">رو بر سپهر گفت به چشمان خون فشان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> «یا رب، تو آگهی که مرا دادرس نماند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وز نو خطانِ آل علی هیچ کس نماند»  </span>
|}
<br />
=== شعر 6 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> از پیش خصم سرور دین چون گذر نداشت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جز حربگه به هیچ رهی راه برنداشت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در زیر زین کشید عقاب پرنده را</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کش تُندی عقاب بُد و بال و پر نداشت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زینب برون دوید و رکابش گرفت زود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کز سروران جیش، تنی را دگر نداشت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آمد به پیش لشکر و حجّت تمام کرد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">صد حرف راست گفت و در آنها اثر نداشت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> خاتم شد او و خیل دغا حلقه گِرد او</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کز آن میان به هیچ طرف ره به در نداشت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> از فرط تیر و تیغ تن پاک او نمود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نخلی که غیر خنجر و پیکان ثمر نداشت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> از پا فتاد زینب وقتی گشاد چشم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر پیکر شریف برادر که سر نداشت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بر اشک او نسوخت دل دشمنان بلی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">باران لطیف بود و اثر در حجر نداشت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دادند خیمه‌ی شهِ دین را صلای عام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نه عزّتی به پردگیان و نه احترام </span>
|}
<br />
=== شعر 7 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> گشتند چون که آل علی بر شتر سوار</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ز افغان و اه و ناله، قیامت شد آشکار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بهر چه سرنگون نشد این نُه سپهردون؟</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بهر چه واژگون نشد این خاک بی‌مدار؟ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زینب چو دید جسم برادر به خاک و خون‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وز تیر و نیزه بر تن او زخم بی‌شمار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> از کار رفت و نعره‌ی «هذا حسین» او</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در ساکنان عالم بالا نمود کار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گریان به ناله گفت: که ای جان من حسین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جسم تو را که کرده این چنین خسته و فکار؟ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در خاک و خون سرشته در این دشت کین چراست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آن گیسویی که شانه زدش پیک کردگار؟ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هست این تنی که فاطمه پرورد در بغل‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کو آن سری که ختم رسل داشت در کنار؟ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رو در مدینه کرد سوی هادی سُبُل‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">و انگه به گریه گفت که: «یا خاتم الرُسُل»  </span>
|}
<br />
=== شعر 8 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> «این پاره‌پاره پیکر بی‌سر، حسین توست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">این کشته کو مراست برادر، حسین توست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> این سرخ‌رو ز خون شهادت که در غمش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زهرا سیاه ساخته معجر، حسین توست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> این بی‌کس غریب که گردیده چاک‌چاک‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جسمش به نوک نیزه و خنجر، حسین توست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> این طائر فتاده ز گلزار آشیان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کز ناوک عدو بُودَش پر، حسین توست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> این ماهیِ به خاک تپان کز برای آب‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در بحر خون شده‌ست شناور، حسین توست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> این فخر سروران، که به قهر از قفا سرش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ببریده شمر شوم بداختر، حسین توست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> این تشنه لب که تشنه شهید از جفا شده‌ست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ننموده از فرات لبی تر، حسین توست» </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون حرف چند گفت به صد ناله با رسول‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">با اهل بیت کرد رخِ خود سوی بتول:  </span>
|}
<br />
=== شعر 9 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> «کای بضعة الرّسول، بر این انجمن نگر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">یکسر اسیر و بی‌کس و دور از وطن نگر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن را که یافت پرورش اندر کنار تو</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در خاک و خون افتاده، جدا سر ز تن نگر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کشتند نور چشم تو را و آن تن شریف‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر خاک گرم کرب و بلا بی‌کفن نگر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> از هم دریده گرگ ستم یوسف تو را</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">باور نمی‌کنی، سوی این پیرهن نگر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کردند دیو و دد به سلیمان دین جفا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تخت و نگین او به کف اهرمن نگر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زین العباد را که عزیز زمانه بود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">یعقوب‌وار، خوار به بیت الحزن نگر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> از اشک سرخ، دامن او پر ز گل ببین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وز آب چشم، مسکن او چون چمن نگر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آنگه زمام ناقه‌ی او ساربان کشید</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ناکام از شکایت امّت زبان کشید  </span>
|}
<br />
=== شعر 10 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> چون شام اهل بیت نبی را مقام شد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">صبح امید زینب آواره شام شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گنج معارف ازلی بوده آن گروه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نبود عجب خرابه‌شان گر مقام شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آنان که در سُرادق عصمت نهان بُدند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دیدارشان نظاره‌گه خاص و عام شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن را بدین ستم‌زده ظنّ کنیز رفت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وین را بدان اسیر، گمانِ غلام شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دردا، که دهر آل علی را ذلیل کرد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آوخ، که چرخ، نسلِ زنا را به کام شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> خون حرام، قوم ستم را حلال گشت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آب حلال، اهل حرم را حرام شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در طشت زر چو دید سر شاه دین حسین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">یکباره صبر و طاقت زینب تمام شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> با آه و گریه گفت که: «ای دهر بی‌نظام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بنگر چگونه دین نبی بی‌نظام شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ما اهل بیت ساقی کوثر مگر نه‌ایم؟</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ما دوحه‌ی ریاض پیمبر مگر نه‌ایم؟»  </span>
|}
<br />
=== شعر 11 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> داند خدا که تا که به پا کرده خافقین </span><ref>خافقین= مشرق و مغرب</ref><span class="beyt"> </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کس سر نداده در ره مهرش به از حسین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جان را شمرده در تن خود دَینی از حبیب‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">و انگه نمود در بر جانان ادای دَین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> علمش چو عین بوده، سراسر نقوش علم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آورده خوش ز علم، سراسر به سوی عین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن را که عینِ هستی خود نصب عین شد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تبدیل عین هستی خویش است فرض عین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زان حالتی که بین وی و حق وقوع داشت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا حالت تصوّر ما، بس که فرق و بین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> او را نبود عجز به دشمن ز بیم جان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">صفین نه کم ز غزوه‌ی بدر آمد و حُنین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> این بود حکمت ار ننمودی علاج خصم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شاهی که حکم داشت به تغییر عالمین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ای پادشاه عادل و ای داور قضا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در این قضیه چاره چه باشد به جز رضا؟  </span>
|}
<br />
=== شعر 12 ===
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> این آتش ار نه کام و زبانها بسوختی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آن معنی آمدی که روانها بسوختی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> حقّا که در دل کسی از درد دین بُدی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زین غم چه پیرها چه جوانها بسوختی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گر راز کربلا نشدی خلق را یقین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کی شرک را حجاب گمانها بسوختی؟ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> یک آه تشنگان اگرش رخصتی بدی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">یکباره، کَونها و مکانها بسوختی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ور سر زدی ز خاطر یک تن شرار خشم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">یکسر، پدیده‌ها و نهانها بسوختی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ای کاش ز آتش جگر آن گروه پاک‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">یک جذوه </span><ref>جذوه= اخگر، پاره آتش</ref><span class="beyt"> آمدی و جهانها بسوختی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گویی «هدایت» اخگری افتاده در دلت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کز سوز این سخن همه جانها بسوختی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دارم امید آن که چو روز جزا شود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زین تعزیت شفیع تو را مصطفی شود </span><ref>دیوان منهج الهدایة</ref><span class="beyt"> </span>
|}
<br />
==کتاب شناسی==
==کتاب شناسی==


خط ۱۰۳: خط ۵۰۸:
*انوار الهدایه. رضا قلی خان هدایت. تصحیح محمد ابراهیم ایرج پور، علیرضا ثابتی. همدان: انتشارات سکر. 1393.
*انوار الهدایه. رضا قلی خان هدایت. تصحیح محمد ابراهیم ایرج پور، علیرضا ثابتی. همدان: انتشارات سکر. 1393.


== منبع ==
==منبع==


* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 755-757.]
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 755-757.]


== پی نوشت ==
==پی نوشت==
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:ادبیات]]
[[رده:ادبیات]]
[[رده:شاعران متأخر]]
[[رده:شاعران متأخر]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
<references />
Rahdar
checkuser
۲٬۳۶۳

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikihussain.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/25158»

منوی ناوبری