checkuser
۲٬۳۶۳
ویرایش
رضا قلی خان هدایت: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
رضاقلی‌خان | '''رضاقلی‌خان طبرستانی''' (1215 ه. ق. - 1288 ه.ق) از شاعران ایرانی سده سیزدهم قمری است. | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام =رضاقلی خان هدایت | | نام =رضاقلی خان هدایت | ||
| تصویر = | | تصویر =رضا قلی خان هدایت.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = | | نام اصلی = | ||
| زمینه فعالیت =ادیب، محقّق، شاعر، تذکره نویس، سفیر، رئیس دارالفنون | | زمینه فعالیت =ادیب، محقّق، شاعر، تذکره نویس، سفیر، رئیس دارالفنون | ||
| ملیت = | | ملیت = | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد =سال 1218 ه. ق. | ||
| محل تولد =ایران، مازندران، هزار جریب | | محل تولد =ایران، مازندران، هزار جریب | ||
| والدین = ملا زمان جعفر قلی خان | | والدین = ملا زمان جعفر قلی خان | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ =سال 1288 ه. ق. | ||
| محل مرگ =ایران، تهران | | محل مرگ =ایران، تهران | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | |||
رضاقلی‌خان طبرستانی، فرزند آقا محمّد طاهر طبرستانی ملقب به «لله باشی» و متخلّص به «هدایت» در سال 1218 ه.ق در تهران متولّد شد.وی از ابتدای جوانی شعر می‌سرود و «چاکر» تخلّص می‌کرد ولی بعد، تخلص «هدایت» را برگزید. در موقع سفر فتحعلی شاه به اصفهان مورد توجه شاه قرار گرفت. وی لقب «خان» و «امیرالشعرا» یافت. پس از درگذشت فتحعلی شاه به دربار محمدشاه راه یافت و به دستور او تربیت عباس میرزا را به عهده گرفت و از آنجا به «لله باشی» معروف شد. | |||
هدایت در سال 1288 ه.ق در گذشت. | |||
== آثار == | |||
هدایت تألیفات بسیاری به نظم و نثر دارد. مهم‌ترین آثار او عبارتند از: مجمع‌الفصحا، تذکرۀ ریاض‌العارفین، هدایت نامه، دیوان غزلیات و ... | |||
دیوان غزلیات وی شامل بیش از هشت هزار بیت و دیوان قصاید او شامل بیش از ده هزار بیت است.<ref>لعت نامه دهخدا، مجمع الفصحاء، ج 6، ص 1209؛ ریحانه الدب، ج 6، ص 354</ref> | |||
هدایت در دیوان منهج‌الهدایـﺔ دو مرثیه در قالب ترکیب‌بند سروده است. یک مرثیه در دوازده بند و دیگری در چهارده بند است. ترکیب دوازده بندی وی با شکوه و شکایت از فلک آغاز می‌شود و شاعر در هر بند به بیان مصیبتی از مصایب اهل بیت می‌پردازد. می‌توان این دوازده بند را نوعی مقتل منظوم به حساب آورد. | |||
== اشعار == | |||
<br /> | |||
{| style="margin: 0 auto; " | |||
| class="b" |دیگر چه شد که زد شه این نیلگون طبق<ref>نیلگون طبق= آسمان، شه نیلگو، خورشید</ref> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |در خم نیل جامه و شد طشت خون شفق | |||
|- | |||
| class="b" |رخهاست پر ز ژاله و سرهاست پر ز خاک | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |جانهاست پر زناله و دلهاست پر فلق | |||
|- | |||
| class="b" |گیسو گشاده شام و گریبان دریده صبح | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |دیدی به حال لیل و نظر کن سوی فلق | |||
|- | |||
| class="b" |گویی ز بس به فرق فشاند خلق خاک | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |پوشیده ماند چهره خورشید در غسق<ref>غسق= تاریک شدن شب</ref> | |||
|- | |||
| class="b" |تا رعش کردگار، خروش ملایک است | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |یارب، عزای کیست که صاحب عزاست حق؟ | |||
|- | |||
| class="b" |در خدمت عزای وی از بهر افتخار | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |جویند قدسیان همه بر یکدگر سبَق | |||
|- | |||
| class="b" |باشد بلی عزای امامی که قتل او | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |بر باد داده دفتر دین را ورق ورق | |||
|- | |||
| class="b" |نوباوه ریاض نبی فخر عالمین | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |لب تشنه شهید سر از تن جدا حسین | |||
|} | |||
==کتاب شناسی== | |||
*دیوان منهج‌الهدایـﺔ. رضا قلی خان هدایت. تهران: بی تا. | |||
*مثنوی هدایت نامه. سرودۀ رضا قلی خان هدایت؛ تصحیح، مقدمه و پی نوشت پگاه مصلحی و لیدا شجاعی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 1393. | |||
*تذکره ریاض العارفین. اثر رضا قلی خان هدایت. تصحیح و تحشیه نصرت الله فروهر. تهران: امیرکبیر. 1388. | |||
*سفارت‌نامۀ خوارزم. رضا قلی خان هدایت. به کوشش علی حصوری. تهران. بی تا. | |||
*فهرس التواریخ. تألیف رضا قلی خان هدایت؛ به تصحیح و تحشیه عبدالحسین نوایی، میرهاشم محدث. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.1373. | |||
*انوار الهدایه. رضا قلی خان هدایت. تصحیح محمد ابراهیم ایرج پور، علیرضا ثابتی. همدان: انتشارات سکر. 1393. | |||
== منبع == | |||
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج 2، ص: 755-757.] | |||
== پی نوشت == | |||
== | |||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده:ادبیات]] | |||
[[رده:شاعران متأخر]] | |||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | |||