معجم ما کتب عن الرسول و اهل البیت صلوات الله علیهم
| معجم ما کتب عن الرسول و اهل البیت صلوات الله علیهم
| |
|---|---|
 | |
| نویسنده | عبدالجبار رفاعی |
| ناشر | وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | 1371 (1413 ق) |
| قطع | وزیری |
| تعداد جلد | 11 |
معجم ما کتب عن الرسول و اهل البیت صلوات الله علیهم مجموعه‌اى یازده جلدى است که به معرفى آثارى مى‌پردازد که درباره پیامبر گرامى اسلام و اهل بیت طاهرین آن حضرت «صلوات‌اللّه‌علیهم» نگاشته شده در این معجم از حدود سى هزار اثر اعم از کتاب، پایان‌نامه، مقاله و... در این موضوع، به زبانهاى مختلف است که توسط عبدالجبار رفاعی نوشته شده است.
درباره کتاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
قِسم پنجم این اثر، کتابشناسی امام حسین (ع) است و این بخش شامل اغلب صفحات جلد هفتم (ص 61-476) و مقداری از جلد هشتم (ص 155-5). بدین رو جلد هفتم و هشتم این معجم در این کتابشناسی معرفی می‌شود و مقصود، بخش پنجم کتاب است.
در این کتابشناسی، که توصیفی نیست، به معرفی کتاب‌ها و مقالاتی پرداخته شده که دربارهٔ امام حسین (ع) است. اطلاعاتی که معمولاً از هر کتاب آمده، عبارت است از: نام کتاب، نام مؤلف، نام مترجم، محلّ نشر، ناشر، تاریخ نشر و تعداد صفحه. ازمقالات نیز چنین اطلاعاتی ارائه شده است: نام مقاله، نام مؤلف، نام نشریه، شمارهٔ آن، تاریخ نشر و شمارهٔ صفحه.
زبان این کتابشناسی، عربی و اغلب آثار معرفی شده به زبان عربی و فارسی است و تعدادی از آنها به زبان اردو و تعداد کمتری به زبان‌های دیگر، مجموع آثار معرفی شده 3215 عنوان است که از شمارهٔ 17135 آغاز و به شمارهٔ 20349 به پایان می‌رسد. معدودی از کتاب‌ها ویژهٔ امام حسین نیست و برخی از آنها دربارهٔ اصحاب و اهل بیت آن حضرت است. آثار معرفی شده، چاپی و خطی است و تعداد آثار چاپی بیش از آثار خطی و شمار کتاب‌ها بیش از مقالات. در معرفی کتاب‌های چاپی معمولاً به دفعات چاپ و مشخصات آنها اشاره شده است. از آنجا که پدیدآورنده همهٔ آثار را ملاحظه نکرده، مشخصات برخی از آنها، که تعدادشان اندک نیست، با واسطه نقل شده و ناقص است.
از این پدیدآورنده پیشتر دو مقاله در موضوع کتابشناسی امام حسین منتشر شده بود که کتاب‌ها و مقالات آن در این کتابشناسی آمده است.
کتابشناسی حاضر، با وجود نواقص و نقایص آن، کامل‌ترین کتابشناسی امام حسین است و از همهٔ کتاب‌شناسی‌ها، سودمندتر، در مقدمهٔ جلد دوازدهم آن (ص 7-12)، به سخنان دانشوران دربارهٔ اهمیت این کتابشناسی و فایده‌های آن اشاره شده است.
مقالات و کتاب هایی جامع درباره امام حسین[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در موضوع کتابشناسی امام حسین تاکنون ده‌ها مقاله فراهم آمده که جملگی ناقص است. اما کتاب‌هایی که دراین‌باره وجود دارد، تا اندازه‌ای کامل‌تر و بسامان‌تر است. در ذیل، فهرست این کتاب‌ها، با استقصایی که شده است، آورده می‌شود:
سلمان حبیبی. کتابشناسی توصیفی امام حسین علیه‌السلام، چاپ اول: قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، 1381. 356 ص، رقعی.
نجفقلی حبیبی (گردآوری و تنظیم)، کتابشناسی امام حسین علیه‌السلام، چاپ اوّل: [تھران]، مؤسّسهٔ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1374. 259 ص، وزیری.
سید عبدالله حسینی. معرفی و نقد منابع عاشورا، ویراستهٔ سید علیرضا واسعی. چاپ اول: قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1386. 363 ص، رقعی.
محمّد حیدری قاسمی، کتابشناسی عاشورا، چاپ اول: تهران، انتشارات اطلاعات. 1378. ه + 447 ص، وزیری.
خانهٔ پژوهش قم (تهیه و تنظیم). مقاله‌شناسی امام حسین (ع): فهرست مقالات نشریات ایران. چاپ اول: قم، مؤسسهٔ اطلاع‌رسانی مرجع، 1383. شانزدهم + 274 ص، وزیری، نمودار. محسن رنجبر، سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا، چاپ اول: تهران و قم، حوزهٔ نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، 1391. 156 ص، رقعی.
اتور روسی و السیو بومباچی. فهرست توصیفی نمایشنامه‌های مذهبی ایرانی مضبوط در کتابخانهٔ واتیکان، گردآورندهٔ نسخه‌ها انریکو چرولی. ترجمهٔ جابر عناصری. چاپ اول: تهران، مؤسسهٔ فرهنگی گسترش هنر، 1368. 290 ص، وزیری.
محمّدرضا سنگری. عاشورانگاران: پژوهش و تحقیقی در منابع، مقاتل و مآخذ عاشورایی، چاپ اول: تهران و دزفول و قم، خورشید باران و مرکز پژوهش و نشر فرهنگ عاشورا و نشر صدیقه، 1386-1389. 3 ج، 108 + 176 + 278 ص، رقعی.
حشمت الله صفرعلیپور. کتابشناسی اختصاصی امام حسین علیه‌السّلام، چاپ اوّل: قم، انتشارات یاقوت، 1381. 288 ص، وزیری.
همو. کتابشناسی امام حسین علیه‌السلام، ج 1: کتابنامه. چاپ اول: قم، پژوهشکدهٔ تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه، 1377. شش + 586 ص، وزیری.
محمّد صادق محمّد کرباسى. دائرةالمعارف‌الحسینیة: معجم‌المصنفات‌الحسینیّة. چاپ اوّل: لندن، المرکزالحسینی للدّراسات، 1419. ز 1، 479 + 8 ص، وزیری.
همو. دائرةالمعارف‌الحسینیة: معجم‌المقالات‌الحسینیة. چاپ اول: لندن، المرکزالحسینی للدّاراسات، 1431. ز 1، 501 + 7 ص، وزیری.
رضا کوچکزاده (پژوهش و نگارش). فهرست توصیفی شبیه‌نامه‌های دورهٔ قاجار (شبیه‌نامه‌های گنجینهٔ خطی کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی)، چاپ اول: تهران، کتابخانه و موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1389. 467 + 6 ص، وزیری. تصویر، سند.
گروهی از نویسندگان. سیری در سلوک حسینی، تدوین و ویرایش حسین علیزاده. چاپ اول: قم، دفتر نشر معارف، 1381. 349 ص، وزیری.
محمد علی مجاهدی. پژوهشی در مقتل‌های فارسی، چاپ اول: قم، انتشارات زمزم هدایت، 1386. 311 ص، وزیری.
جواد محدثی. موضوعات و منابع بحث از قیام کربلا. چاپ اول: [تهران]، سازمان تبلیغات اسلامی، 1369. 38 ص، پالتویی.
مرکز مطالعات راهبردی خیمه (به کوشش). عاشورانامه: کتابشناسی و مقتل‌نگاری، چاپ اول: تهران، انتشارات خیمه، 1388. ج 4، 315 ص، وزیری.
سید علی شرف‌الدّین موسوی، معجم کتب و مؤلفین حیات و قیام امام حسین (ع)، چاپ اول: کراچی، دارالثّقافةالاسلامیة، 1422. 404 ص، رقعی.
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 187-189.