بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = مقتل مُقَرَّم | | عنوان = مقتل مُقَرَّم | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۱: | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }}'''مقتل الحسین''' معروف به مقتل مقرم، یکی از مهمترین [[مقتل|مقاتلی]] می باشد که در سوگ [[امام حسین (ع)]] و واقعه [[کربلا]] توسط [[سید عبدالرزاق مقرم|مقرم]] نوشته شده و به دلیل استنادات فراوانش، اهمیت زیادی دارد. | ||
== درباره نویسنده == | |||
سیدعبدالرزاق موسوی مقرم (1316- 1391 ق/ 1277- 1349) متولد و متوفی در نجف اشرف است.<ref>موسوی مقرم، روز واقعه یا مقتل مقرم، ص 29 و ص 42</ref> المحاضرات فی الفقه الجعفری، سر الایمان فی الشهاده الثالثه، الامام الجواد ع، الامام الرضا ع، المختار بن عبید الثقفی، السیده سکینه ع، زید الشهید از جمله آثار او است.<ref>موسوی مقرم، روز واقعه یا مقتل مقرم، ص 38 </ref> همچنین از جمله دیگر آثارش، مقدمه هایی می باشد که به کتب فقهی نظیر الامالی شیخ مفید و الملاحم سیداحمدبن طاووس نوشته است.<ref name=":0">موسوی مقرم، روز واقعه یا مقتل مقرم، ص 39</ref> همچنین مقرم آثار چاپ نشده متعددی نیز دارد که عاشورا فی الاسلام، ذکری المعصومین از جمله آنها می باشد.<ref name=":0" /> | |||
علاوه بر مقتل مورد بحث نوشتار حاضر، از مقرم کتاب های دیگری نیز به فارسی ترجمه شده است. کتاب العباس (با عنوان سردار کربلا حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام)<ref>سیدعبدالرزاق موسوی مقرم، سردار کربلا حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام، مترجم ناصر پاک پرور، مصحح حسین ستاد ولی. قم: نشر مولود کعبه، 1374</ref> و امام السجاد علیه السلام، زین العابدین قره عین الناظرین<ref>سیدعبدالرزاق موسوی مقرم، امام السجاد علیه السلام، زین العابدین قره عین الناظرین، مترجم پرویز لولاور. تهران: آرام دل، 1396</ref> از جمله آنها است. | |||
==درباره کتاب== | ==درباره کتاب== | ||
مقتل مقرم در سال 1367 قمری/ 1326شمسی به زبان عربی منتشر و ربع قرن بعد برای نخستین بار با عنوان [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=568573&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author چهره خونین حسین سیدالشهدا (ع) یا داستان کربلا] در سال 1351 ش توسط عزیزالله عطاردی به زبان فارسی ترجمه و چاپ شد. در سال های بعد، مرتضی فهیم کرمانی آن را با عنوان [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=545199&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author سالار کربلا حسین بن علی علیه السلام] ترجمه و منتشر ساخت<ref>حیاتی، پیوندهای تاریخ نگاری و روایت پردازی ادبی در «مقتل»، ص 42</ref> و بالاخره [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=712213&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author روز واقعه] عنوانی برای ترجمه دیگری از مقتل مقرم است که در سال 1381 ش به اهتمام و با پیشگفتار عقیقی بخشایشی و ترجمه محمدمهدی عزیزاللهی کرمانی تهیه شده و توسط دفتر نشر نوید اسلام در قم و با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی رفسنجان چاپ و منتشر شده است. از هر یک از عناوین کتاب های مذکور نیز به نوبه خود چاپ های متعددی انجام شده است. تلخیص مقتل مقرم نیز با ترجمه و تنظیم حسن جهاندیده نیز منتشر شده است.<ref>سیدعبدالرزاق موسوی مقرم، پای همین روضه ها: ترجمه و تلخیص مقتل عبدالرزاق مقرم به همراه گریز روضه.، گردآوری و تنظیم حسن جهاندیده. قم: حسنات، 1398</ref> همچنین در سال 1399 ق دارالکتاب الاسلامی در بیروت برای پنجمین بار آن مقتل را با مقدمه‌ای از سیدمحمدخسین مقرم منتشر ساخت.<ref>اسفندیاری، کتابشناسی تاریخی امام حسین (ع)، ص 134</ref> | |||
[https://www.amazon.com/Murder-Al-Husayn-Maqtal/dp/0692587055 این کتاب توسط رفیک لبون به انگلیسی ترجمه و در سال 2015 توسط کتابهای فاطمیه منتشر شده است.] | |||
== چکیده کتاب == | |||
متن مقتل مقرم با بیان رویدادهای پس از مرگ [[معاویه]] و شروع به کار جانشینش [[یزید]]، آغاز می شود. در نخستین فراز جدی مقتل، مولف به بیان وضعیت «گروهی که در این قیام بر حسین(ع) خائف بودند،» می پردازد. وصیت امام (ع) قبل از خروج از مدینه و سپس رویدادهای همزمان با حضور امام در مکه در ادامه مقتل بازگو می شود. مولف به نامه‌های کوفیان اشاره کرده و می نویسد: «در مکه نامه‌های متعدد اهل کوفه به امام(ع) رسید که نامه هایی تک نفری، دو نفری یا سه و چهار نفری بود و از امام(ع) رفتن به سوی آنان را درخواست می کردند. آنان نوشته بودند که بدون امام هستند و با [[نعمان بن بشیر]] (فرماندار یزید در [[کوفه]]) در جمعه و جماعت شرکت نمی کنند..»<ref>موسوی مقرم، روز واقعه یا مقتل مقرم، صص 63 - 64</ref> | |||
بیشترین صفحات کتاب مقتل مقرم به بیان وقایع [[کربلا]]، از رسیدن امام (ع) به کربلا تا کوچ اسرا از کربلا، اختصاص یافته است. «آبادی های [[طف]]» تیتری برای بیان رویدادهای رسیدن امام حسین (ع) به سرزمین طف و کربلا می باشد.<ref>موسوی مقرم، روز واقعه یا مقتل مقرم، ص ص 110</ref> وقایع بعدی به ویژه در روز [[عاشورا]] تا [[شهادت]] امام (ع) به دقت زیادی در ذیل 54 عنوان و در 56 صفحه<ref>موسوی مقرم، روز واقعه یا مقتل مقرم، صص 137- 193</ref> توسط مقرم بازگو می شود. «دعای حسین(ع)، خطبه نخست، کرامت و هدایت، گمراهی [[عمر بن سعد|ابن سعد]]، توبه [[حر بن یزید ریاحی|حر]]، مبارزه دو و چهار، ثبات میمنه، هنگام ظهر، اسبها به خاک می غلطند، شهادت [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]]، [[قاسم بن حسن (ع)|قاسم]] و برادرش، برادران [[عباس ابن علی(ع)|عباس بن علی(ع)]]، امام(ع) در میدان نبرد، وداع دوم، دعاء» تنها تعدادی از عناوینی هستند که گویای توجه مولف به بیان جزئیات وقایع آن روز است. | |||
مقرم در پاورقی صفحات کتاب نیز از بیان نکات و توضیح برخی مسائل و موضوع ها، خودداری نمی کند. در این مواقع، مطالب ارائه شده از جانب وی، بیشتر استدلالی است. این شیوه را می توان در خلال مطلبی که پیرامون تعیین روز شهادت [[مسلم بن عقیل]] در ذیل یکی از پاورقی ها نوشته است، یافت. | |||
علاوه بر آن، پانویس صفحات کتاب، محلی برای اظهار نظرات شخص مولف، مقرم، نیز هست. به عنوان مثال در نخستین صفحات کتاب، هنگامی که ذکر می شود: «همچنین امام(ع) خواب خود را تعریف کردند که شعله ور شدن آتش در خانه معاویه و واژگون شدن منبر وی بوده است»، در توضیح آن عبارت، در پاورقی (شماره 4) مقرم می نویسد: «مخفی نماند که رویای امام (ع) مشاهده حقایق است و نگرش به وسیله نور امامت است؛ نوری که هیچ چیز نمی تواند مانع آن شود و به وسیله آن، تمام حقایق عالم وجود را می توان درک کرد و واضح است که چنین چیزی از کسی که تکوینا حجت بر عالمین است، چیز عجیبی نیست. پس منظور امام از واژگونی منبر، همان است که امور از دست او خارج شده و به واسطه هلاکت، شهوات او منقطع شده است و شعله ور شدن آتش، کنایه از بوجود آمدن فتنه هایی مثل فاجعه طف و واقعه حرّه و خراب شدن بیت الله الحرام و امثال آن است.»<ref>موسوی مقرم ، روز واقعه یا مقتل مقرم، ص 48</ref> | |||
پس از بیان وقایع اسارت خاندان امام (ع) و بردن آنها به [[کوفه]] و شام، مقتل مقرم با رسیدن کاروان اسرا کربلا به مدینه و بیان موجز شرح آن، به پایان می رسد.<ref>موسوی مقرم، روز واقعه یا مقتل مقرم، صص 277- 281</ref> | |||
== ارزش و اهمیت کتاب == | |||
مقتل مقرم را می توان یکی از پر استنادترین مقاتل شیعی دانست. مولف تمامی تلاش خود را نموده تا متن و پاورقی‌های کتاب را با استفاده از مندرجات دیگر مقاتل سلف، منابع تاریخی، منابع جغرافیایی تدوین نماید. تعداد منابع مورد استفاده مقرم برای تالیف مقتلش، بالغ بر صدها عنوان کتاب بوده که فهرستی از آنها، پایان بخش کتاب مقتل مقرم است. از جمله مهمترین ویژگی های دیگر توضیحات جامعی است که مولف در رابطه با وقایع، رویدادها، رجال و شخصیتها و مکانها با استفاده از منابع دست اول تاریخی و مقاتل سلف، برای آشنایی هر چه بیشتر و استفاده هر چه بیشتر خوانندگان از متن، در پاورقی هر صفحه ارائه کرده است. | |||
== منابع == | |||
* اسفندیاری، محمد، کتابشناسی تاریخی امام حسین (ع)، ویراست دوم. اصفهان: نشر آرما، 1400 | |||
* حیاتی، زهرا، پیوندهای تاریخ نگاری و روایت پردازی ادبی در «مقتل». فصلنامه علمی- پژوهشی نقد ادبی. س 12، ش 48، زمستان 1398 | |||
* موسوی مقرم، سیدعبدالرزاق، روز واقعه یا مقتل مقرم، ترجمه عزیزاللهی کرمانی، به اهتمام و پیشگفتار عبدالرحیم عقیقی بخشایشی. قم: دفتر نشر نوید اسلام، 1381 | |||
[[رده:کتاب‌ها]] | [[رده:کتاب‌ها]] | ||
[[رده:کتاب‌ها در گروه تاریخ]] | [[رده:کتاب‌ها در گروه تاریخ]] | ||
[[رده:مقتل]] | [[رده:مقتل]] | ||