۱۰٬۰۷۲
ویرایش
T.ramezani (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «میرزا نور اللّه عمّان سامانی ملقب به «تاج الشعراء» از شعرای به نام نیمهی دو...» ایجاد کرد) |
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
گوید او چون باده خواران | {{ب| گوید او چون باده خواران الست|هریک اندر وقت خود گشتند مست }} | ||
ز انبیا و اولیا، از خاص و | |||
نوبت ساقی سرمستان | {{ب| ز انبیا و اولیا، از خاص و عام|عهد هریک شد به عهد خود تمام }} | ||
آنکه بد منظور ساقی، مست | |||
گرم شد بازار عشق ذو | {{ب| نوبت ساقی سرمستان رسید|آنکه بد پا تا به سر مست، آن رسید }} | ||
سوختن با ساختن آمد | {{ب| آنکه بد منظور ساقی، مست شد|و آنکه دل از دست برد، از دست شد }} | ||
زجر و سازش متّحد شد، درد و | |||
عیش و غم مدغم <ref>مدغم شدن: درهم شدن.</ref> شد و تریاق و | {{ب| گرم شد بازار عشق ذو فنون|بو العجب عشقی! جنون اندر جنون }} | ||
ناز معشوق و نیاز | |||
گفت: اینک آمدم من ای کیا! <ref> کیا: پادشاه بزرگ.</ref> گفت: از جان آرزومندم، بیا! | {{ب| خیره شد تقوی و زیبایی به هم|پنجه زد درد و شکیبایی به هم }} | ||
لاجرم زد خیمه عشق | |||
کرد بر وی باز، درهای | {{ب| سوختن با ساختن آمد قرین|گشت محنت با تحمل، همنشین }} | ||
سرکشید از چار جانب فوج | |||
یافت چون سر خیل مخموران | {{ب| زجر و سازش متّحد شد، درد و صبر|نور و ظلمت متّفق شد، ماه و ابر }} | ||
خلوت از اغیار شد | |||
محرمانِ رازِ خود را خواند، | {{ب| عیش و غم مدغم <ref>مدغم شدن: درهم شدن.</ref> شد و تریاق و زهر|مهر و کین توأم شد و اشفاق <ref>اشفاق: محبت.</ref> و قهر <ref>قهر: عداوت.</ref> }} | ||
با لب خود گوششان انباز | |||
جمله را کرد از شراب عشق، | {{ب| ناز معشوق و نیاز عاشقی|جور عذرا و رضای وامقی <ref>عذرا و وامق: دو دلداده. عذرا نام معشوقه وامق است که کنیزکی بود در زمان اسکندر ذو القرنین.</ref> }} | ||
گفت شاباش این دل | |||
گوشه چشمی مینماید | {{ب| گفت: اینک آمدم من ای کیا! <ref> کیا: پادشاه بزرگ.</ref> |گفت: از جان آرزومندم، بیا! }} | ||
{{ب| لاجرم زد خیمه عشق بیقرین|در فضای ملک آن عشق آفرین }} | |||
{{ب| کرد بر وی باز، درهای بلا|تا کشانیدش به دشت کربلا }} | |||
{{ب| سرکشید از چار جانب فوج فوج|لشکر غم، همچنان کز بحر، موج }} | |||
{{ب| یافت چون سر خیل مخموران خبر|کز خمار باده آید دردسر }} | |||
{{ب| خلوت از اغیار شد پرداخته|وز رقیبان، خانه خالی ساخته }} | |||
{{ب| محرمانِ رازِ خود را خواند، پیش|جمله را بنشاند، پیرامون خویش }} | |||
{{ب| با لب خود گوششان انباز کرد|در ز صندوق حقیقت باز کرد }} | |||
{{ب| جمله را کرد از شراب عشق، مست|یادشان آورد آن عهد الست }} | |||
{{ب| گفت شاباش این دل آزادتان|باده خوردستید، بادا یادتان! }} | |||
{{ب| گوشه چشمی مینماید گاهگاه|سوی مستان میکند، خوشخوش نگاه <ref> گنجینة الاسرار؛ ص 73- 79 گزینش اشعار.</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
سرّی اندر گوش هریک، باز | {{ب| سرّی اندر گوش هریک، باز گفت|باز گفت: این راز را باید نهفت! }} | ||
این وصیّت کرد با اصحاب | |||
گفتشان کای سرخوشان می | {{ب| این وصیّت کرد با اصحاب خویش|تا به کلّی پرده برگیرد ز پیش }} | ||
اینک آن ساغر به کف ساقی | |||
در فنای من شما هم، | {{ب| گفتشان کای سرخوشان می پرست|خورده می، از جامی ساقی الست }} | ||
لب چو بربست آن شه | |||
گفت: کای صورتگر ارض و | {{ب| اینک آن ساغر به کف ساقی منم|جمله اشیاء فانی و، باقی منم }} | ||
اول این آیینه از من یافت | |||
باید اول از پی دفع | {{ب| در فنای من شما هم، باقئید|مژده ای مستان که مست ساقئید }} | ||
شورش اندر مغز مستان | |||
پاسخش را از دو مرجان ریخت، | {{ب| لب چو بربست آن شه دلدادگان|«حُرّ» ز جا جست آن سر آزادگان }} | ||
قصد جانان کرد و جان بر باد | |||
{{ب| گفت: کای صورتگر ارض و سما|ای دلت، آیینهی ایزد نما }} | |||
{{ب| اول این آیینه از من یافت زنگ|من نخست انداختم بر جام، سنگ }} | |||
{{ب| باید اول از پی دفع گله|من بجنبانم سر این سلسله }} | |||
{{ب| شورش اندر مغز مستان آورم|می به یاد می پرستان آورم }} | |||
{{ب| پاسخش را از دو مرجان ریخت، دُرّ|گفت: «احسنت انت فی الدّارین حرّ» <ref>آفرین بر تو که در هر دو سرای آزاد مردی.</ref> }} | |||
{{ب| قصد جانان کرد و جان بر باد داد|رسم آزادی به مردان، یاد داد <ref> گنجینة الاسرار؛ ص 85- 89.</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
باز لیلی زد به گیسو شانه | {{ب| باز لیلی زد به گیسو شانه را|سلسله جنبان شد این دیوانه را }} | ||
باز دل افراشت از مستی | |||
گشته با شور حسینی، | {{ب| باز دل افراشت از مستی علم|شد سپهدار علم، <ref>منظور حضرت ابا الفضل (ع) است.</ref> جَفّ القلم <ref>جفّ القلم: خشک شد قلم. کنایه از این است که اسرار را نباید ابراز کرد و بایستی دم در کشید.</ref> }} | ||
جانب اصحاب، تازان با | |||
کرده از شطّ یقین، آن مشک | {{ب| گشته با شور حسینی، نغمهگر|کسوت عباسیان، <ref>لباس عباسیان به رنگ سیاه بود.</ref> کرده به بر }} | ||
تشنهی آبش، حریفان سر به | |||
چرخ ز استسقای آبش در | {{ب| جانب اصحاب، تازان با خروش|مشکی از آب حقیقت پر، به دوش }} | ||
ای ز شطّ سوی محیط آورده | |||
نیست صاحب همّتی در نشأتین <ref>کنایه از دنیا و آخرت است.</ref> هم قدم عبّاس را، بعد از حسین | {{ب| کرده از شطّ یقین، آن مشک پر|مست و عطشان همچو آب آور شتر }} | ||
بُد به عشاق حسینی، | |||
روز عاشورا به چشم پر ز | {{ب| تشنهی آبش، حریفان سر به سر|خود ز مجموع حریفان، تشنهتر }} | ||
شد به سوی تشنه کامان، | |||
پس فرو بارید بر وی تیر | {{ب| چرخ ز استسقای آبش در طپش|برده او بر چرخ بانگ العطش <ref>کنایه از عطش زیاد و تشنگی خارقالعادهای عالم هستی نسبت به آن چشمهی حیاتبخش است. در حالی که به | ||
اشک چندان ریخت بر وی چشم | ظاهر بانگ العطش او به چرخ میرسید!</ref> }} | ||
تا قیامت تشنه کامان | |||
بر زمین آب تعلّق پاک | {{ب| ای ز شطّ سوی محیط آورده آب|آب خود را ریختی، واپس شتاب }} | ||
هستیش را دست از مستی | |||
{{ب| نیست صاحب همّتی در نشأتین <ref>کنایه از دنیا و آخرت است.</ref> |هم قدم عبّاس را، بعد از حسین }} | |||
{{ب| بُد به عشاق حسینی، پیشرو|پاک خاطر آی و پاک اندیش رو }} | |||
{{ب| روز عاشورا به چشم پر ز خون|مشک بر دوش آمد از شطّ چون برون }} | |||
{{ب| شد به سوی تشنه کامان، رهسپر|تیر باران بلا را شد سپر }} | |||
{{ب| پس فرو بارید بر وی تیر تیز|مشک شد بر حالت او اشک ریز! }} | |||
{{ب| اشک چندان ریخت بر وی چشم مشک|تا که چشم مشک، خالی شد ز اشک! }} | |||
{{ب| تا قیامت تشنه کامان ثواب|میخورند از رشحهی آن مشک، آب }} | |||
{{ب| بر زمین آب تعلّق پاک ریخت|وز تعیّن بر سر آن، خاک ریخت }} | |||
{{ب| هستیش را دست از مستی فشاند|جز حسین اندر میان، چیزی نماند <ref> گنجینة الاسرار؛ ص 94- 101 گزینش اشعار.</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
تا که اکبر با رخ | {{ب| تا که اکبر با رخ افروخته|خرمن آزادگان را سوخته }} | ||
ماه رویش، کرده از غیرت، | |||
آمد و افتاد از ره، با | {{ب| ماه رویش، کرده از غیرت، عرق|همچو شبنم، صبحدم بر گل ورق }} | ||
کای پدر جان! همرهان بستند | |||
دیر شد هنگام رفتن ای | {{ب| آمد و افتاد از ره، با شتاب|همچو طفل اشک، بر دامان باب }} | ||
گفت: کای فرزند مقبل | |||
کردهیی از حق، تجلّی ای | {{ب| کای پدر جان! همرهان بستند بار|ماند بار افتاده اندر رهگذار }} | ||
راست بهر فتنه، قامت | |||
نرگست با لاله در | {{ب| دیر شد هنگام رفتن ای پدر|رخصتی گر هست باری زودتر }} | ||
از رخت مست غرورم | |||
بیش از این بابا! دلم را خون | {{ب| گفت: کای فرزند مقبل آمدی|آفت جان، رهزن دل آمدی }} | ||
همچو چشم خود به قلب دل | |||
حایل <ref>حایل: جلوگیر، مانع.</ref> ره، مانع مقصد | {{ب| کردهیی از حق، تجلّی ای پسر|زین تجلّی، فتنهها داری به سر }} | ||
«لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی | |||
نیست اندر بزم آن والا | {{ب| راست بهر فتنه، قامت کردهیی|وه کزین قامت، قیامت کردهیی }} | ||
هرچه غیر از اوست، سدّ راه | |||
آن حجاب از پیش چون دور | {{ب| نرگست با لاله در طنازیست|سنبلت با ارغوان در بازیست }} | ||
چون ترا او خواهد از من رو | |||
{{ب| از رخت مست غرورم میکنی|از مراد خویش دورم میکنی }} | |||
{{ب| بیش از این بابا! دلم را خون مکن|زادهی لیلی، مرا مجنون مکن }} | |||
{{ب| همچو چشم خود به قلب دل متاز|همچو زلف خود، پریشانم مساز }} | |||
{{ب| حایل <ref>حایل: جلوگیر، مانع.</ref> ره، مانع مقصد مشو|بر سر راه محبت، سد مشو }} | |||
{{ب| «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا»|بعد از آن، «مِمَّا تُحِبُّونَ» گوید او <ref> اشاره است به آیه 92 از سوره آل عمران. شما هرگز به مقام نیکوکاران و خاصّان خدا نخواهید رسید مگر از آنچه دوست میدارید در راه خدا انفاق کنید.</ref> }} | |||
{{ب| نیست اندر بزم آن والا نگار|از تو بهتر گوهری، بهر نثار }} | |||
{{ب| هرچه غیر از اوست، سدّ راه من|آن بتست و غیرت من، بتشکن }} | |||
{{ب| آن حجاب از پیش چون دور افکنی|من تو هستم در حقیقت، تو منی }} | |||
{{ب| چون ترا او خواهد از من رو نما|رو نما شو، جانب او رو، نما }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خوش نباشد از تو شمشیر | {{ب| خوش نباشد از تو شمشیر آختن|بلکه خوش باشد سپر انداختن }} | ||
مژّه داری، احتیاج تیر نیست!پیش ابروی کجت، شمشیر چیست؟ | |||
تیر مهری بر دل دشمن | {{ب| مژّه داری، احتیاج تیر نیست!|پیش ابروی کجت، شمشیر چیست؟ }} | ||
از فنا مقصود ما عین | |||
شوق این غم از پی آن | {{ب| تیر مهری بر دل دشمن بزن|تیر قهری گر بود، بر من بزن }} | ||
پس برفت آن غیرت خورشید و | |||
مست گشت از ضربت تیغ و | {{ب| از فنا مقصود ما عین بقاست|میل آن رخسار و شوق آن لقاست }} | ||
رو به دریا کرد دیگر آبِ | |||
اکبر آمد العطش گویان ز | {{ب| شوق این غم از پی آن شادیست|این خرابی بهر آن آبادیست }} | ||
کای پدر جان، ار عطش | |||
{{ب| پس برفت آن غیرت خورشید و ماه|همچو نور از چشم و جان از جسم شاه }} | |||
دید شاه دین که سلطان | |||
عشق پاکش را، بنای | {{ب| مست گشت از ضربت تیغ و سنان|بیخودیها کرد و داد از کف عنان }} | ||
شورش صهبای عشقش، در | |||
مغز بر خود میشکافد، پوست | {{ب| رو به دریا کرد دیگر آبِ جو|زی پدر شد آب گوی و آب جو }} | ||
پس سلیمان بر دهانش بوسه | |||
هرکه را اسرار حق | {{ب| اکبر آمد العطش گویان ز راه|از میان رزمگه تا پیش شاه }} | ||
{{ب| کای پدر جان، ار عطش افسردهام|می ندانم زندهام یا مردهام! }} | |||
{{ب| این عطش رمزست و عارف، واقف است|سرّ حقست این و عشقش کاشفست }} | |||
{{ب| دید شاه دین که سلطان هدیست|اکبر خود را که لبریز از خداست }} | |||
{{ب| عشق پاکش را، بنای سرکشیست|آب و خاکش را هوای آتشیست }} | |||
{{ب| شورش صهبای عشقش، در سرست|مستیش از دیگران افزونترست }} | |||
{{ب| مغز بر خود میشکافد، پوست را|فاش میسازد حدیث دوست را }} | |||
{{ب| پس سلیمان بر دهانش بوسه کرد|تا نیارد سرّ حق را فاش کرد }} | |||
{{ب| هرکه را اسرار حق آموختند|مُهر کردند و دهانش دوختند <ref> گنجینة الاسرار؛ ص 11- 125، گزینش اشعار.</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
دیگر شوری به آب و گل | {{ب| دیگر شوری به آب و گل رسید|وقت میدان داری این دل رسید }} | ||
موقع پا در رکاب | |||
تنگ شد دل، ساقی از روی | {{ب| موقع پا در رکاب آوردنست|اسب عشرت را سواری کردنست }} | ||
روی در میدان این دفتر | |||
باز گویم آن شه دنیا و | {{ب| تنگ شد دل، ساقی از روی صواب|زین می عشرت مرا پر کن رکاب }} | ||
چونکه خود را یکه و تنها | |||
پا نهاد از روی همّت در | {{ب| روی در میدان این دفتر کنم|شرح میدان رفتن شه، سر کنم }} | ||
کای سبک پر ذو الجناح | |||
ای سماوی جلوهی قدسی | {{ب| باز گویم آن شه دنیا و دین|سرور و سر حلقه اهل یقین }} | ||
ای به رفتار از تفکّر | |||
رو به کوی دوست، منهاج <ref>منهاج: طریقهی مستقیم.</ref> من | {{ب| چونکه خود را یکه و تنها بدید|خویشتن را دور از آن تنها بدید }} | ||
بُد به شب معراج آن گیتیفروز <ref> اشاره است به معراج رسول اللّه (ص) در لیلة الاسری.</ref> ای عجب معراج من باشد به روز! | |||
تو بُراق آسمان پیمای | {{ب| پا نهاد از روی همّت در رکاب|کرد با اسب از سر شفقت، خطاب }} | ||
پس به چالاکی به پشت زین | |||
کای مُشَعْشَع ذو الفقار دل | {{ب| کای سبک پر ذو الجناح تیزتک|گرد نعلت، سرمهی چشمه ملک }} | ||
آنقدر در جای خود کردی | |||
من کنم زنگ از تو پاک ای | {{ب| ای سماوی جلوهی قدسی خرام|ای ز مبدأ تا معادت نیمگام }} | ||
من تو را صیقل دهم از | |||
{{ب| ای به رفتار از تفکّر تیزتر|وز براق عقل، چابک خیزتر }} | |||
{{ب| رو به کوی دوست، منهاج <ref>منهاج: طریقهی مستقیم.</ref> من است|دیده وا کن وقت معراج من است }} | |||
{{ب| بُد به شب معراج آن گیتیفروز <ref> اشاره است به معراج رسول اللّه (ص) در لیلة الاسری.</ref> |ای عجب معراج من باشد به روز! }} | |||
{{ب| تو بُراق آسمان پیمای من|روز عاشورا، شب اسرای من }} | |||
{{ب| پس به چالاکی به پشت زین نشست|این بگفت و برد سوی تیغ، دست }} | |||
{{ب| کای مُشَعْشَع ذو الفقار دل شکاف|مدتی شد تا که ماندی در غلاف }} | |||
{{ب| آنقدر در جای خود کردی درنگ|تا گرفت آیینهی اسلام، زنگ }} | |||
{{ب| من کنم زنگ از تو پاک ای تابناک|کن تو این آیینه را از زنگ، پاک }} | |||
{{ب| من تو را صیقل دهم از آگهی|تا تو آن آیینه را صیقل دهی <ref>گنجینة الاسرار؛ ص 126- 129.</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خواهرش بر سینه و بر سر | {{ب| خواهرش بر سینه و بر سر زنان|رفت تا گیرد برادر را عنان }} | ||
سیل اشکش بست بر شه، راه | |||
در قفای شاه رفتی هر | {{ب| سیل اشکش بست بر شه، راه را|دود آهش کرد حیران، شاه را }} | ||
کای سوار سرگران کم کن | |||
تا ببوسم آن رخ دلجوی | {{ب| در قفای شاه رفتی هر زمان|بانگ مهلًا مهلًاش بر آسمان }} | ||
شه سراپا گرم شوق و مست | |||
دید مشکین مویی از جنس | {{ب| کای سوار سرگران کم کن شتاب|جان من لختی سبکتر زن رکاب }} | ||
زن مگو، مرد آفرین | |||
زن مگو، خاک درش نقش | {{ب| تا ببوسم آن رخ دلجوی تو|تا ببویم آن شکنج موی تو }} | ||
پس ز جان بر خواهر استقبال | |||
همچو جان خود، در آغوشش | {{ب| شه سراپا گرم شوق و مست ناز|گوشهی چشمی به آن سو کرد باز }} | ||
کای عنان گیر من آیا | |||
پیش پای شوق، زنجیری | {{ب| دید مشکین مویی از جنس زنان|بر فلک دستی و دستی بر عنان }} | ||
با تو هستم جان خواهر، | |||
خانه سوزان را تو صاحب خانه | {{ب| زن مگو، مرد آفرین روزگار|زن مگو بنت الجلال، أخت الوقار }} | ||
جان خواهر! در غمم زاری | |||
معجر از سر، پرده از رخ، وا | {{ب| زن مگو، خاک درش نقش جبین|زن مگو دست خدا در آستین }} | ||
هست بر من ناگوار و | |||
هرچه باشد تو علی را | {{ب| پس ز جان بر خواهر استقبال کرد|تا رخش بوسد، الف را دال کرد <ref>کنایه از خم کردن قامت است.</ref> }} | ||
با زبان زینبی شاه آن چه | |||
با حسینی لب هرآنچ او گفت | {{ب| همچو جان خود، در آغوشش کشید|این سخن آهسته بر گوشش کشید: }} | ||
گوش عشق، آری زبان خواهد ز | |||
با زبان دیگر این آواز | {{ب| کای عنان گیر من آیا زینبی؟|یا که آه دردمندان در شبی؟ }} | ||
ای سخنگو، لحظهای خاموش | |||
تا ببینم از سر صدق و | {{ب| پیش پای شوق، زنجیری مکن|راه عشقست این، عنانگیری مکن }} | ||
گفت زینب در جواب آن شاه را:کای فروزان کرده مهر و ماه را | |||
عشق را، از یک مشیمه <ref>مشیمه: بچهدان، پردهای که کودک قبل از به دنیا آمدن در آن قرار دارد.</ref> | {{ب| با تو هستم جان خواهر، همسفر|تو به پا این راه کوبی، من به سر }} | ||
تربیت بودهست بر یک | |||
تا کنیم این راه را مستانه | {{ب| خانه سوزان را تو صاحب خانه باش|با زنان در همرهی، مردانه باش }} | ||
هر دو در انجام طاعت | |||
تو شهادت جستی ای سبط | {{ب| جان خواهر! در غمم زاری مکن|با صدا بهرم عزاداری مکن }} | ||
خودنمایی کن که طاقت طاق | |||
حالتی زین به، برای سیر | {{ب| معجر از سر، پرده از رخ، وا مکن|آفتاب و ماه را رسوا مکن }} | ||
شرحی ای صدر جهان این سینه | |||
قابل اسرار دید آن سینه | {{ب| هست بر من ناگوار و ناپسند|از تو زینب گر صدا گردد بلند }} | ||
ملک هستی منهدم یکباره | |||
معنی اندر لوح صورت، نقش | {{ب| هرچه باشد تو علی را دختری|ماده شیرا! کی کم از شیر نری؟! }} | ||
خیمه زد در ملک جانش شاه | |||
معنی خود را به چشم خویش | {{ب| با زبان زینبی شاه آن چه گفت|با حسینی گوش، زینب میشنفت }} | ||
آفتابی کرد در زینب | |||
شد عیان در طور جانش | {{ب| با حسینی لب هرآنچ او گفت راز|شه به گوش زینبی بشنید باز }} | ||
عین زینب دید زینب را به | |||
طلعت جان را به چشم جسم | {{ب| گوش عشق، آری زبان خواهد ز عشق|فهم عشق آری بیان خواهد ز عشق }} | ||
غیب بین گردید با چشم | |||
دید تابی در خود و بیتاب | {{ب| با زبان دیگر این آواز نیست|گوش دیگر محرم اسرار نیست }} | ||
صورت حالش پریشانی | |||
خواست تا بر خرمن جنس | {{ب| ای سخنگو، لحظهای خاموش باش|ای زبان، از پای تا سرگوش باش }} | ||
دید شه لب را به دندان | |||
رخ ز بیتابی، نمیتابی | {{ب| تا ببینم از سر صدق و صواب|شاه را، زینب چه میگوید جواب }} | ||
کرد خودداری ولی تابش | |||
از تجلّیهای آن سرو | {{ب| گفت زینب در جواب آن شاه را:|کای فروزان کرده مهر و ماه را }} | ||
سایهسان بر پای آن پاک | |||
از رکاب ای شهسوار | {{ب| عشق را، از یک مشیمه <ref>مشیمه: بچهدان، پردهای که کودک قبل از به دنیا آمدن در آن قرار دارد.</ref> زادهایم|لب به یک پستان غم بنهادهایم }} | ||
شد پیاده، بر زمین زانو | |||
پس در آغوشش نشانید و | {{ب| تربیت بودهست بر یک دوشمان|پرورش در جیب یک آغوشمان }} | ||
گفتوگو کردند با هم | |||
دیگر اینجا گفتوگو را راه | {{ب| تا کنیم این راه را مستانه طی|هر دو از یک جام خوردستیم می }} | ||
{{ب| هر دو در انجام طاعت کاملیم|هر یکی امر دگر را حاملیم }} | |||
{{ب| تو شهادت جستی ای سبط رسول|من اسیری را به جان کردم قبول }} | |||
{{ب| خودنمایی کن که طاقت طاق شد|جان، تجلّی تو را مشتاق شد }} | |||
{{ب| حالتی زین به، برای سیر نیست|خودنمایی کن در اینجا غیر نیست }} | |||
{{ب| شرحی ای صدر جهان این سینه را|عکسیای دارای حسن، آیینه را }} | |||
{{ب| قابل اسرار دید آن سینه را|مستعّدِ جلوه، آن آیینه را }} | |||
{{ب| ملک هستی منهدم یکباره کرد|پردهی پندار او را پاره کرد }} | |||
{{ب| معنی اندر لوح صورت، نقش بست|آن چه از جان خاست اندر دل نشست }} | |||
{{ب| خیمه زد در ملک جانش شاه غیب|شسته شد ز آب یقینش زنگ ریب }} | |||
{{ب| معنی خود را به چشم خویش دید|صورت آینده را از پیش دید }} | |||
{{ب| آفتابی کرد در زینب ظهور|ذرّهیی ز آن، آنش وادیّ طور }} | |||
{{ب| شد عیان در طور جانش رایتی|خَرَّ موسی صَعقاً <ref> اشاره است به آیهی 143 سورهی اعراف: «وَ لَمَّا جاءَ مُوسی لِمِیقاتِنا وَ کَلَّمَهُ رَبُّهُ قالَ رَبِّ أَرِنِی أَنْظُرْ إِلَیْکَ قالَ لَنْ تَرانِی وَ لکِنِ انْظُرْ إِلَی الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکانَهُ فَسَوْفَ تَرانِی فَلَمَّا تَجَلَّی رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا وَ خَرَّ مُوسی صَعِقاً فَلَمَّا أَفاقَ قالَ سُبْحانَکَ تُبْتُ إِلَیْکَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ.» چون موسی با هفتاد نفر از قومش به وعدهگاه ما آمد و خدا با وی سخن گفت، عرض کرد: خدایا خود را به من آشکار بنما که تو را مشاهده کنم. خدا فرمود: هرگز مرا نخواهی دید و لیکن به کوه بنگر اگر آن به جای خود برقرار تواند ماند تو نیز مرا خواهی دید. پس نور حق به کوه تجلّی کرد کوه را متلاشی ساخت و موسی بیهوش افتاد سپس که به هوش آمد عرض کرد: خدایا تو منزّهی، به درگاه تو توبه کردم و منم نخستین ایمان آورندگان.</ref> ز آن آیتی }} | |||
{{ب| عین زینب دید زینب را به عین|بلکه با عین حسین عین حسین }} | |||
{{ب| طلعت جان را به چشم جسم دید|در سراپای مسمّی اسم دید }} | |||
{{ب| غیب بین گردید با چشم شهود|خواند بر لوح وفا، نقش عهود }} | |||
{{ب| دید تابی در خود و بیتاب شد|دیدهی خورشید بین پر آب شد }} | |||
{{ب| صورت حالش پریشانی گرفت|دست بیتابی به پیشانی گرفت }} | |||
{{ب| خواست تا بر خرمن جنس زنان|آتش اندازد «انَا الاعلی» زنان }} | |||
{{ب| دید شه لب را به دندان میگزد|کز تو این جا پردهداری میسزد }} | |||
{{ب| رخ ز بیتابی، نمیتابی چرا؟|در حضور دوست، بیتابی چرا؟ }} | |||
{{ب| کرد خودداری ولی تابش نبود|ظرفیت در خورد آن آبش نبود }} | |||
{{ب| از تجلّیهای آن سرو سهی|خواست تا زینب کند قالب تهی }} | |||
{{ب| سایهسان بر پای آن پاک اوفتاد|صیحهزن غش کرد و بر خاک اوفتاد }} | |||
{{ب| از رکاب ای شهسوار حقپرست|پای خالی کن که زینب شد ز دست }} | |||
{{ب| شد پیاده، بر زمین زانو نهاد|بر سر زانو، سر بانو نهاد }} | |||
{{ب| پس در آغوشش نشانید و نشست|دست بر دل زد، دل آوردش به دست }} | |||
{{ب| گفتوگو کردند با هم متّصل|این به آن و آن به این، از راه دل }} | |||
{{ب| دیگر اینجا گفتوگو را راه نیست|پرده افکندند و کس را راه نیست <ref>گنجینة الاسرار؛ ص 130- 137.</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
ساقی ای قربان چشم مست | {{ب| ساقی ای قربان چشم مست تو|چند چشم می کشان بر دست تو؟ }} | ||
در فکن آن آب عشرت را به | |||
تا برآرند این گدایان | {{ب| در فکن آن آب عشرت را به جام|بیش از این مپسند ما را تشنه کام }} | ||
خاک بر فرق تن خاکی | |||
در میان ذکری ز عشّاق | {{ب| تا برآرند این گدایان سلوک|پای کوبان نعرهی «أین الملوک» <ref>شهریاران کجایند تا دولت گدایان حضرت سلطان عشق را ببینند؟.</ref> }} | ||
خاصه شرح حال شاهنشاه | |||
تا بدانند آن امام خوش | {{ب| خاک بر فرق تن خاکی کنند|جای در آتش ز بیباکی کنند }} | ||
چیست آن دار الوصال ای مرد | |||
اوفتاده غرق خون، بالای | {{ب| در میان ذکری ز عشّاق آورند|شرح عشّاق اندر اوراق آورند }} | ||
پیش او جسم جوانان، | |||
پشت سر، بر سینه و بر سر | {{ب| خاصه شرح حال شاهنشاه عشق|مقتدای شرع و خضر راه عشق }} | ||
دشمنان، گرم شرار | |||
چشم سوی رزمگاه از یک | {{ب| تا بدانند آن امام خوش خصال|پا چسان هِشت اندر آن دار الوصال }} | ||
انقلاب و محنت و تاب و | |||
با بلاهایی که بودش نو به | {{ب| چیست آن دار الوصال ای مرد ره؟|ساحت میدان و طرف قتلگاه }} | ||
چشم بر دیدار و گوشش بر | |||
نی ز اکبر نه ز اصغر یاد | {{ب| اوفتاده غرق خون، بالای هم|کشتگان راه او، در هر قدم }} | ||
سرخوش از اتمام و انجام | |||
گشت تیغ لا مثالش، گرم | {{ب| پیش او جسم جوانان، ریزریز|از سنان و خنجر و شمشیر تیز }} | ||
ریخت بر خاک از جلادت خون | |||
جبرئیل آمد که ای سلطان | {{ب| پشت سر، بر سینه و بر سر زنان|بیپدر طفلان و بیشوهر، زنان }} | ||
دارم از حق بر تو ای فرّخ | |||
گوید ای جان، حضرتِ جان | {{ب| دشمنان، گرم شرار افروختن|خیمهگاهش، مستعدّ سوختن }} | ||
محکمیها از تو میثاق | |||
هرچه بودت دادهیی اندر | {{ب| چشم سوی رزمگاه از یک طرف|سوی بیمارش نگاه از یک طرف }} | ||
شاه گفت: ای محرم اسرار | |||
{{ب| انقلاب و محنت و تاب و طپش|التهاب و زحمت و جوع <ref>جوع: گرسنگی.</ref> و عطش }} | |||
آنکه از پیشش سلام | |||
بیحجاب اینک هم آغوش | {{ب| با بلاهایی که بودش نو به نو|هم چنانش رخش همّت گرم رو }} | ||
از میان رفت آن منی و آن | |||
جبرئیلا رفتنت زینجا | {{ب| چشم بر دیدار و گوشش بر ندا|تا کند تن را فدا، جانش فدا }} | ||
رنجش طبع مرا مایل | |||
از سر زین بر زمین آمد | {{ب| نی ز اکبر نه ز اصغر یاد او|جمله محو خاطر آزاد او }} | ||
با وضویی از دل و جان شسته | |||
گشته پرگل، ساجدی | {{ب| سرخوش از اتمام و انجام عهود|شاهد غیبش هم آغوش شهود }} | ||
بر فقیه از آن رکوع و آن | |||
بر حکیم از آن قعود و آن | {{ب| گشت تیغ لا مثالش، گرم سیر|از پی اثبات حقّ و نفی غیر }} | ||
و آن سپاه ظلم و آن احزاب | |||
تیر بر بالای تیر | {{ب| ریخت بر خاک از جلادت خون شرک|شست ز آب وحدت از دین رنگ و چرک }} | ||
قصه کوته شمر ذی الجوشن | |||
ز آستین، غیرت برون آورد | {{ب| جبرئیل آمد که ای سلطان عشق|یکه تاز عرصهی میدان عشق }} | ||
{{ب| دارم از حق بر تو ای فرّخ امام|هم سلام و هم تحیّت، هم پیام }} | |||
{{ب| گوید ای جان، حضرتِ جان آفرین|مرا ترا بر جسم و بر جان، آفرین }} | |||
{{ب| محکمیها از تو میثاق مراست|رو سپیدی از تو عشاق مراست }} | |||
{{ب| هرچه بودت دادهیی اندر رهم|در رهت من هر چه دارم میدهم }} | |||
{{ب| شاه گفت: ای محرم اسرار ما|محرم اسرار ما از یار ما }} | |||
{{ب| گرچه تو محرم به صاحبخانهیی|لیک تا اندازهیی، بیگانهیی! }} | |||
{{ب| آنکه از پیشش سلام آوردهیی|و آنکه از نزدش پیام آوردهیی }} | |||
{{ب| بیحجاب اینک هم آغوش منست|بیتو، رازش جمله در گوش منست }} | |||
{{ب| از میان رفت آن منی و آن تویی|شد یکی مقصود و بیرون شد دویی }} | |||
{{ب| جبرئیلا رفتنت زینجا نکوست|پرده کم شو در میان ما و دوست }} | |||
{{ب| رنجش طبع مرا مایل مشو|در میان ما و او، حایل مشو }} | |||
{{ب| از سر زین بر زمین آمد فراز|وز دل و جان برد بر جانان نماز }} | |||
{{ب| با وضویی از دل و جان شسته دست|چار تکبیری بزد بر هرچه هست <ref> کنایه از اینکه دست از همگان شست.</ref> }} | |||
{{ب| گشته پرگل، ساجدی عمّامهاش|غرقه اندر خون، نمازی جامهاش }} | |||
{{ب| بر فقیه از آن رکوع و آن سجود|گفت اسرار نزول و هم صعود }} | |||
{{ب| بر حکیم از آن قعود و آن قیام|حل نمود اشکال خَرق و التیام }} | |||
{{ب| و آن سپاه ظلم و آن احزاب جور|چون شیاطین مر نمازی را، بدور }} | |||
{{ب| تیر بر بالای تیر بیدریغ|نیزه بعد از نیزه، تیغ از بعد تیغ }} | |||
{{ب| قصه کوته شمر ذی الجوشن رسید|گفتگو را، آتش خرمن رسید }} | |||
{{ب| ز آستین، غیرت برون آورد دست|صفحه را شست و قلم را، سر شکست <ref>گنجینة الاسرار؛ ص 148- 167، گزینش اشعار.</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
ویرایش