checkuser
۳۱۵
ویرایش
هانی بن عروه: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
از نو ساختم
بدون خلاصۀ ویرایش |
(از نو ساختم) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''هانی بن عروة بن نمران بن عمرو بن قعاس بن عبدیغوث بن مخدش بن حصر بن غنم بن مالک بن عوف بن منبّه بن غطیف بن مراد بن مذحج،''' مذحجی مرادی قطیفی، ابو یحیی، از طایفه بنی مراد و از قبیله مَذحَج است. <ref>العقد الفرید، ابن عبدربه، احمد بن محمد، چاپ علی شیری، بیروت: داراحیاء اتراث العربی، ۱۴۰۹ ه ق.، ج۳، ص۳۶۳؛ جمهرة انساب العرب، ص۴۰۶.</ref> هانی بن عروه در حمایت و یاری [[مسلم بن عقیل]] سهم بسزایی داشت. | '''هانی بن عروة بن نمران بن عمرو بن قعاس بن عبدیغوث بن مخدش بن حصر بن غنم بن مالک بن عوف بن منبّه بن غطیف بن مراد بن مذحج،''' مذحجی مرادی قطیفی، ابو یحیی، از طایفه بنی مراد و از قبیله مَذحَج است.<ref>العقد الفرید، ابن عبدربه، احمد بن محمد، چاپ علی شیری، بیروت: داراحیاء اتراث العربی، ۱۴۰۹ ه ق.، ج۳، ص۳۶۳؛ جمهرة انساب العرب، ص۴۰۶.</ref> هانی بن عروه در حمایت و یاری [[مسلم بن عقیل]] سهم بسزایی داشت. | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | {{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
|توضیح تصویر = | |توضیح تصویر = | ||
| نام کامل =هانی بن عروة بن نمران | | نام کامل =هانی بن عروة بن نمران | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| نسب = | | نسب = | ||
| خویشاوندان سرشناس =محمد بن اشعث، دوست | | خویشاوندان سرشناس =محمد بن اشعث، دوست هانی | ||
اسماء بن حسان خارجه برادرزاده و عمرو بن حجاج زبیدی پدر روعه همسر هانی | |||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = | ||
| شهر تولد = | | شهر تولد = | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد = | ||
| محل زندگی = | | محل زندگی =کوفه | ||
| تاریخ وفات/شهادت =نهم ماه ذی‌الحجه | | تاریخ وفات/شهادت =نهم ماه ذی‌الحجه | ||
| شهر وفات/شهادت = | | شهر وفات/شهادت = | ||
| نحوه وفات/شهادت = | | نحوه وفات/شهادت = | ||
| مدفن = | | مدفن =ضلع شمال غربی صحن مسلم بن عقیل و متصل به دیوار شرقی مسجد کوفه | ||
| از یاران = | | از یاران =امام حسین(ع)، حضرت علی(ع) | ||
| فعالیت‌های اجتماعی = | | فعالیت‌های اجتماعی = | ||
| مشایخ = | | مشایخ = | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| آثار = | | آثار = | ||
| نقش های برجسته = حمایت | | نقش های برجسته = حمایت از مسلم بن عقیل | ||
}} | }} | ||
== | ==زندگینامه== | ||
هانی بن عروه از تابعین | هانی بن عروه از تابعین پیامبر(ص)<ref>رجال طوسی، ص۸۲.</ref> و از رهبران یمن<ref>قاموس الرجال، ج۱۰، ص۴۹۰.</ref> بود. داده‌های تاریخ در مورد زندگانی او تا ورود مسلم بن عقیل به کوفه در جریان واقعه کربلا اندک است. | ||
داده‌های تاریخ در مورد زندگانی او تا ورود مسلم بن عقیل به کوفه در جریان واقعه کربلا اندک است. در جنگ‌های جمل، <ref>الفتوح، ج۵، ص۴۰.</ref> صفین <ref>وقعة الصفین، ص۱۳۷.</ref> و نهروان حضور داشت. در صفین مورد مشورت امام علی (ع) قرار گرفت. هنگامی که امام علی (ع)، اشعث بن قیس از قبیله کنده و ربیعه را برکنار کرد، به امام علی (ع) پیشنهاد داد جانشینی همتای اشعث برای ریاست بر این دو قبیله انتخاب کند. <ref | |||
در جریان قیام حجر بن | در جنگ‌های جمل،<ref>الفتوح، ج۵، ص۴۰.</ref> صفین<ref name=":0">وقعة الصفین، ص۱۳۷.</ref> و نهروان حضور داشت. در صفین مورد مشورت امام علی(ع) قرار گرفت. هنگامی که امام علی(ع)، اشعث بن قیس از قبیله کنده و ربیعه را برکنار کرد، به امام علی(ع) پیشنهاد داد جانشینی همتای اشعث برای ریاست بر این دو قبیله انتخاب کند.<ref name=":0" /> | ||
هانی بن عروه نسبت به قبیله خود تعصب خاصی داشت. زمانی که کثیر بن شهاب مذحجی والی خراسان متهم به دزدی شده بود و به کوفه گریخت، پناه داد و اگر چه مورد عتاب معاویه قرار گرفت، ولی دست از حمایت کثیر برنداشت. <ref>الاعلام، | |||
زمانی که معاویه برای پسرش یزید از مردم [[کوفه]] بیعت گرفت، او جزء مخالفین بود و حتی می‌گفت که از [[معاویه]] به خاطر انجام چنین کاری تعجب می‌کند و خصوصیات زشت [[یزید]] را نام می‌برد. <ref>تجارب الامم و تعاقب الهمم، | در جریان قیام [[حجر بن عدی]]، او یکی از ارکان حرکت حجر، علیه [[عبیدالله بن زیاد]] بود.<ref>انساب الاشراف، ج۵، ص۲۵۵.</ref> | ||
هانی بن عروه از شیعیان | هانی بن عروه نسبت به قبیله خود تعصب خاصی داشت. زمانی که [[کثیر بن شهاب بن حصین مذحجی|کثیر بن شهاب مذحجی]] والی خراسان متهم به دزدی شده بود و به کوفه گریخت، پناه داد و اگر چه مورد عتاب [[معاویه]] قرار گرفت، ولی دست از حمایت کثیر برنداشت.<ref>الاعلام، ج۸، ص۶۸.</ref> | ||
زمانی که معاویه برای پسرش یزید از مردم [[کوفه]] بیعت گرفت، او جزء مخالفین بود و حتی می‌گفت که از [[معاویه]] به خاطر انجام چنین کاری تعجب می‌کند و خصوصیات زشت [[یزید]] را نام می‌برد.<ref>تجارب الامم و تعاقب الهمم، ج۲، ص۳۲؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۴۲۷؛ قاموس الرجال، ج۱۰، ص۴۹۱.</ref> | |||
هانی بن عروه از شیعیان امام علی(ع)<ref>اعیان الشیعه، ج۷، ص۳۴۴.</ref> و از اصحاب آن حضرت بود.<ref>رجال طوسی، ص۸۵.</ref> بنا به نقل سید محسن امین، امام علی(ع) مرگ او را پیش‌بینی کرده بود.<ref>اعیان الشیعه، ج۸، ص۷۱۳.</ref> | |||
==نقش در جریان مسلم بن عقیل== | ==نقش در جریان مسلم بن عقیل== | ||
نقش هانی در جریان ورود مسلم بن عقیل به کوفه تا [[شهادت]] او بسیار پُر رنگ است. مسلم بن عقیل بنا به نقلی در هنگام ورود به کوفه بنا به خواست [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] بر هانی بن عروه وارد شد.<ref>البدء و التاریخ، مقدسی، مطهر بن طاهر، پاریس: چاپ کلمان هوار، ۱۸۹۹ – ۱۹۱۹ م، چاپ افست تهران: ۱۹۶۲ م.، ج۶، ص۹؛ ترجمة الامام الحسین (ع)، ص۶۴.</ref> اما اخبار دیگری اشاره دارد که بر [[مختار ثقفى|مختار]] وارد شد.<ref>الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : ۱۹۶۰ م.، ص۲۳۱؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲– ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۳۵۵؛ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۲۲.</ref> | |||
[[نعمان بن بشیر]] حاکم کوفه که دوستدار عافیت بود، مزاحمتی برای مسلم ایجاد نکرد و مسلم توانست از هجده هزار نفر از اهالی کوفه بیعت بگیرد. <ref>انساب الاشراف، | |||
همان زمان | [[نعمان بن بشیر]] حاکم کوفه که دوستدار عافیت بود، مزاحمتی برای مسلم ایجاد نکرد و مسلم توانست از هجده هزار نفر از اهالی کوفه بیعت بگیرد.<ref>انساب الاشراف، ج۲، ص۳۳۸؛ الاخبار الطول، ص۲۳۵؛تاریخ الطبری، ج۴، ص۳۰؛ امتاع الاسماع، ج۵، ص۳۶۳؛ العبر و دیوان المبتدأ و الخبر (تاریخ ابن خلدون)، ج۳، ص۲۹؛ المنتظم فی التاریخ الملوک و الامم، ج۵، ص۳۲۶.</ref> وقتی استقبال مردم شهر را دید، طی نامه‌ای که توسط یکی از رهبران مورد اعتماد شیعیان کوفه یعنی [[عابس بن ابی شبیب شاکری|عابس بن ابی شبیب شاکری]] به امام حسین(ع) فرستاد، امام را به کوفه فرا خواند.<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۵؛ ابصار العین فی انصار الحسین، ج۱، ص۸۰؛ شهداء اهل البیت(ع)، ص۱۵.</ref> | ||
عبیدالله بن زیاد، به‌طور ناشناس وارد کوفه شد و با ورود به کوفه مردم را مرعوب نمود و از همان روزهای نخست با سخنانی تند و با تهدید و تطمیع ابتدا مردم سرشناس کوفه را با خود همراه کرد و بدین وسیله دیگران را سر جای خود نشاند. <ref>ر.ک :انساب الاشراف، | |||
مسلم بن عقیل پس از آگاهی از آمدن عبیدالله بن زیاد و سخنان تهدیدآمیز وی، خانه مختار را ترک گفت و به منزل هانی رفت <ref>انساب الاشراف، | همان زمان [[یزید]] در پی درخواست طرفداران بنی‌امیه و شامیان<ref>الامامه و السیاسه، ج۲، ص۴.</ref> و نیز صلاحدید مشاور رومی خود [[سرجون]]، نعمان بن بشیر را عزل و [[عبیدالله بن زیاد|عبیدالله بن زیاد]] را که والی بصره بود، هم‌زمان به حکومت کوفه منصوب و او را مأمور ساخت تا مسلم بن عقیل را از کوفه بیرون راند یا بکشد.<ref>الاخبار الطول، ج۵، ص۳۵۶-۳۵۷؛ الفتوح، ج۵، ص۳۶-۳۷.</ref> | ||
عبیدالله بن زیاد، به‌طور ناشناس وارد کوفه شد و با ورود به کوفه مردم را مرعوب نمود و از همان روزهای نخست با سخنانی تند و با تهدید و تطمیع ابتدا مردم سرشناس کوفه را با خود همراه کرد و بدین وسیله دیگران را سر جای خود نشاند.<ref>ر.ک: انساب الاشراف، ج۲، ص۳۳۵-۳۳۶؛ الاخبار الطول، ص۲۳۲؛تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۵۶-۳۵۷، ۳۴۸؛ الفتوح، ج۵، ص۳۶-۳۷؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۳، ص۲۵۱؛ ارشاد، ج۲، ص۴۲-۴۳؛ مقاتل الطالبیین، ص۹۶.</ref> | |||
مسلم بن عقیل پس از آگاهی از آمدن عبیدالله بن زیاد و سخنان تهدیدآمیز وی، خانه مختار را ترک گفت و به منزل هانی رفت<ref>انساب الاشراف، ص۳۳۶؛ الاخبار الطول، ص۲۳۳؛ تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۶۲؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۳، ص۲۵۲؛ الفتوح، ج۵، ص۴۰؛ اعلام الوری، ج۱، ص۴۳۸.</ref> و به‌طور پنهانی با شیعیانش دیدار کرد<ref>انساب الاشراف، ج۲، ص۳۳۶؛ الاخبار الطول، دینوری، ص۲۳۳؛ الفخری، ص۱۱۷.</ref> و خانه او را مرکز فعالیت‌های سیاسی و نظامی خویش قرار داد.<ref>الاخبار الطول، ص۲۳۳؛ مقاتل الطالبیین، ص۹۶-۹۷. </ref> | |||
بنا به نقلی هانی بن عروه مایل نبود که مسلم بن عقیل وارد خانه او شود، اما پس از ورود مسلم بن عقیل به خانه‌اش، با تمام وجود از او دفاع کرد.<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۳۶۲؛ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۲۵.</ref> انتخاب خانه هانی بن عروه شاید به این دلیل بود که او از نظر نفوذ و قدرت اجتماعی توانمندتر از مختار بود. | |||
===نقشه کشتن عبیدالله بن زیاد=== | ===نقشه کشتن عبیدالله بن زیاد=== | ||
در همان زمان شریک بن اعور که از خواص یاران امام علی (ع) <ref> الغارات، ثقفی، | در همان زمان شریک بن اعور که از خواص یاران امام علی(ع)<ref> الغارات، ثقفی، ج۲، ص۷۹۳.</ref> و از بزرگان شیعیان بصره بود و همراه عبیدالله بن زیاد از بصره به کوفه آمده بود، بیمار شد و در خانه هانی بن عروه که از دوستانش بود، اقامت گزید.<ref>الغارات، ج۲، ص۷۹۳-۷۹۴؛ انساب الاشراف، ج۲، ص۳۳۷؛ الاخبار الطول، ص۲۳۳-۲۳۴؛تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۶۰.</ref> او هانی بن عروه را به یاری و حمایت مسلم تشویق کرد و در خانه هانی نقشه کشتن عبیدالله بن زیاد توسط شریک کشیده شد تا در هنگام عیادت عبیدالله بن زیاد از او درخانه هانی بن عروه انجام گیرد.<ref>ر.ک: انساب الاشراف، ج۲، ص۳۳۷؛ الاخبار الطول، ص۲۳۴-۲۳۵؛تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۶۳؛ الفتوح، ج۵، ص۴۲-۴۳؛ مقاتل الطالبیین، ص۹۸-۹۹.</ref> البته گاهی سخن از بیماری هانی بن عروه به میان می‌آید و گفته می‌شود نقشه به قتل رساندن توسط او کشیده شد.<ref>ر.ک: انساب الاشراف، ج۲، ص۳۳۷؛ الامامه و السیاسه، ج۲، ص۴؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۴۳؛ تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۶۰ عمارة بن عبید سلولی پیشنهاد دهنده بود.</ref> به هر حال این طرح به جهت اینکه هانی بن عروه مایل نبود مهمانش در خانه‌اش کشته شود، انجام نگرفت.<ref>ر.ک :انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص337؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص234-235؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص363؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص42-43. قس مقاتل الطالبیین، ص99، همسر هانی بن عروه موافق نبود.</ref> اگر چه گفته می‌شود که هانی به مسلم گفت: «اگر او را می‌کشتی، فاسقی، فاجری، ستم‌کاری و مکاری را کشته بودی.» | ||
==رفتن به دارالاماره== | ==رفتن به دارالاماره== | ||
ابن زیاد که اکنون مردم کوفه را مرعوب نموده بود، به جست‌وجوی مسلم بن عقیل پرداخت و توسط یکی از بردگان شامی خود به نام مَعقِل با ترفندی خاص به مخفی‌گاه او پی برد و خانه او را تحت کنترل گرفت. <ref>ر.ک :انساب الاشراف، | ابن زیاد که اکنون مردم کوفه را مرعوب نموده بود، به جست‌وجوی مسلم بن عقیل پرداخت و توسط یکی از بردگان شامی خود به نام [[معقل|مَعقِل]] با ترفندی خاص به مخفی‌گاه او پی برد و خانه او را تحت کنترل گرفت.<ref>ر.ک: انساب الاشراف، ج۲، ص۳۳۶-۳۳۷؛ الاخبار الطول، ص۲۳۵-۲۳۶؛ تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۶۲،۳۴۸؛ الفتوح، ج۵، ص۴۱-۴۲؛ ارشاد، ج۲، ص۴۵-۴۶.</ref> | ||
او با دانستن مخفی‌گاه مسلم بن عقیل و اطلاع از سران و یاران و هواداران او به کار پرداخت. همچنین از روسای قبایل خواست که به دیدارش بیایند. اما هانی بن عروه به دیدار او نرفت و خود را به بیماری زد. عبیدالله بن زیاد از راه مکر و حیله وارد شد تا بتواند به طریقی او را به دارالاماره بکشاند و بین او و مسلم بن عقیل جدایی اندازد. | |||
او [[محمد بن اشعث]]، دوست هانی، [[اسماء بن خارجه فزاری|اسماء بن حسان خارجه]] برادرزاده<ref>لاخبار الطوال، ص236.</ref> و [[عمرو بن حجّاج زبیدى|عمرو بن حجاج زبیدی]] پدر روعه همسر هانی<ref>تاریخ طبری، ج۵، ص۳۴۹؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، ج۵، ص۴۵؛ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۲۸؛ اعلام الوری، ج۱، ص۴۴۰.</ref> که هر سه از اقوام و دوستان هانی بودند و به دربار عبیدالله بن زیاد رفت و آمد داشتند، خواست تا هانی را وادار کنند که به نزدش بیاید. | |||
هر سه آنان به نزد هانی رفتند. اگر چه هانی مایل نبود به نزد عبیدالله بن زیاد برود و می‌گفت چون مسلم بن عقیل نزد من است، صلاح نیست که بروم اما آنان از او خواستند تا برای گم کردن راه و حفظ جان مسلم، به دیدن عبیدالله برود. در نزدیکی [[دار الاماره|دارالاماره]] احساس خطر کرد و به اسماء بن حسان خارجه گفت: «به خدا از این مرد هراسناک و نگرانم.» اما اسماء گفت: «هیچ ترسی به دل راه مده. تو بی‌گناهی.» بالاخره هانی علیرغم میل خود به دارالاماره رفت و همین امر باعث شد تا عبیدالله بن زیاد بتواند بین او و مسلم بن عقیل جدایی اندازد که این جدایی در شکست مسلم بن عقیل تاثیر بسیاری داشت. | |||
===زندانی شدن=== | ===زندانی شدن=== | ||
عبیدالله بن زیاد ابتدا هانی بن عروه را طلبید و از او بازخواست کرد که | عبیدالله بن زیاد ابتدا هانی بن عروه را طلبید و از او بازخواست کرد که «چرا مسلم بن عقیل را به خانه خود راه داده است. هانی بن عروه ابتدا همه چیز را انکار کرد، ولی با روبه‌رو شدن با معقل، درماند.» معقل پیش روی او ایستاد و گفت: | ||
شیخ مفید می‌نویسد: | |||
«هانی مرا می‌شناسی؟» گفت: «آری، می‌شناسم. بزرگ منافقی که تویی!» و چون دانست انکار بی‌فایده است، گفت: «من مسلم بن عقیل را به خانه‌ام نخوانده‌ام. او به خانه من آمده است.» عبید الله بن زیاد گفت: «تا او را تسلیم نکنی، رها نخواهی شد.»<ref>الاخبار الطول، ج۵، ص۳۶۶.</ref> | |||
پذیرفتن چنان تکلیفی برای هانی بن عروه غیرممکن بود. شیخی سرشناس و محترم، هرگز نمی‌توانست مهمان خود را از سرسفره خویش بردارد و به دشمن او تسلیم کند و ننگی بزرگ را برای خود و بازماندگان و قبیله خود بخرد. گفت‌وگو بسیار شد، ولی هانی بن عروه نپذیرفت که مسلم بن عقیل را تسلیم کند. به همین جهت توسط عبیدالله بن زیاد شکنجه شد و بینی و ابرویش شکست و چهره‌اش زخمی شد و صورتش آسیب دید. سپس او را زندانی‌کرد.<ref>ر.ک: انساب الاشراف، ج۲، ص۳۳۷؛ الاخبار الطول، ص۲۳۷-۲۳۸؛ تاریخ الطبری، ج۵، ص۳۶۵-۳۶۷؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۲۵۲؛ الفتوح، ج۵، ص۴۶-۴۷؛ مقاتل الطالبیین، ص۱۰۲.</ref> | |||
شیخ مفید می‌نویسد: | |||
«چون عمرو بن حجاج دید که با هانی بن عروه چنان رفتار ناپسندی کردند، ناراحت شد و طایفه مذحج را خبر کرد. <ref>ارشاد، ج2، ص47.</ref> گروهی از قبیله مذحج با دریافت خبر قتل هانی بن عروه بر در دارالاماره اجتماع کردند و گرد قصر او را گرفتند.»<ref>الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص238؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص367؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص48.</ref> عبیدالله بن زیاد، شریح قاضی را طلبید و گفت: «برو و هانی را ببین که زنده است، سپس ماجرا را به این مردم بگو! شریح قاضی به زندان رفت و هانی را مجروح و خون‌آلود دید.» | |||
ولی وقتی که با مردم روبه‌رو شد، به آنان گفت: «هانی بن عروه زنده است. به خانه‌های خود برگردید.» آنان نیز متفرق شدند.<ref>الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص238؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص367؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص48؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص28.</ref> | |||
بدین ترتیب با شهادت ناقصی که قاضی داد، فرصتی دیگر از دست هواداران مسلم بن عقیل و هانی بن عروه رفت. آن روز که این مردم اطراف قصر را گرفته بودند، جز تعدادی از ماموران عبیدالله بن زیاد، کسی با او نبود. اگر مختصر تدبیری داشتند کار عبیدالله بن زیاد به پایان می‌رسید. | |||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
همین که خبر دستگیری و زندانی شدن هانی بن عروه در شهر منتشر شد، مسلم دست به قیام زد. اما بنا به دلایلی شکست خورد و به شهادت رسید. <ref>ر.ک : مسلم بن عقیل.</ref> پس از شهادت مسلم بن عقیل، عبیدالله بن زیاد دستور داد که هانی بن عروه را دست بسته به بازار قصابان برند تا بدین وسیله در دل مردم ترس افکندند. هانی بن عروه پیوسته فریاد می‌زد و افراد قبیله مذحج را به کمک می‌طلبید که: | همین که خبر دستگیری و زندانی شدن هانی بن عروه در شهر منتشر شد، مسلم دست به قیام زد. اما بنا به دلایلی شکست خورد و به شهادت رسید.<ref>ر.ک : مسلم بن عقیل.</ref> | ||
پس از شهادت مسلم بن عقیل، عبیدالله بن زیاد دستور داد که هانی بن عروه را دست بسته به بازار قصابان برند تا بدین وسیله در دل مردم ترس افکندند. هانی بن عروه پیوسته فریاد می‌زد و افراد قبیله مذحج را به کمک می‌طلبید که: «آل مراد کجایند؟ افراد قبیله مذحج کجایند؟ چرا به یاری من نمی‌آیند؟»<ref>تاریخ طبری، ج5، ص379؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص48؛ اعلام الوری، ج1، ص444.</ref> | |||
سپس با قوت بسیار بندها را از دست باز کرد و در جستجوی ابزاری بود که با دشمنان ستیز کند، ولی مزدوران عبیدالله بن زیاد به وی امان ندادند و او را گرفتند. یکی از غلامان عبیدالله بن زیاد به نام رشید ترکی، هانی بن عروه را به قتل رساند و سرش را از تن جدا کرد. <ref>الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، 1405 ه ق.، ج5، ص122؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص379؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص61؛ اعلام الوری، ج1، ص444.</ref> در آن روز مردم قبیله مذحج تن به خواری و سستی دادند و از یاری هانی بن عروه دست برداشتند. هانی بن عروه در روز نهم ماه ذی‌الحجه به شهادت رسید. در هنگام شهادت هشتاد و نه سال سن داشت. <ref>تاریخ طبری، ج5، ص379.</ref> | سپس با قوت بسیار بندها را از دست باز کرد و در جستجوی ابزاری بود که با دشمنان ستیز کند، ولی مزدوران عبیدالله بن زیاد به وی امان ندادند و او را گرفتند. یکی از غلامان عبیدالله بن زیاد به نام رشید ترکی، هانی بن عروه را به قتل رساند و سرش را از تن جدا کرد. <ref>الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، 1405 ه ق.، ج5، ص122؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص379؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص61؛ اعلام الوری، ج1، ص444.</ref> در آن روز مردم قبیله مذحج تن به خواری و سستی دادند و از یاری هانی بن عروه دست برداشتند. هانی بن عروه در روز نهم ماه ذی‌الحجه به شهادت رسید. در هنگام شهادت هشتاد و نه سال سن داشت. <ref>تاریخ طبری، ج5، ص379.</ref> | ||
بنا به نقل مسعودی، هانی بن عروه هرگاه قبیله بنی مراد را به یاری می‌خواند، چهار هزار مرد زره‌پوش سواره و هشت هزار نظامی پیاده با او حرکت می‌کردند و اگر قبایل هم‌پیمان خود را دعوت می‌کرد، سی هزار زره‌پوش نظامی در رکابش بود و اما هنگامی که به سوی قتلگاه رفت، از آن همه مردان جنگی که از آنان استمداد کرد، هیچ‌کس اجابت نکرد. <ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1877-1861 م. ، ج3، ص255؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص61؛قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، ج10، ص493.</ref> | بنا به نقل مسعودی، هانی بن عروه هرگاه قبیله بنی مراد را به یاری می‌خواند، چهار هزار مرد زره‌پوش سواره و هشت هزار نظامی پیاده با او حرکت می‌کردند و اگر قبایل هم‌پیمان خود را دعوت می‌کرد، سی هزار زره‌پوش نظامی در رکابش بود و اما هنگامی که به سوی قتلگاه رفت، از آن همه مردان جنگی که از آنان استمداد کرد، هیچ‌کس اجابت نکرد. <ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن الحسین، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس: 1877-1861 م. ، ج3، ص255؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص61؛قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق.، ج10، ص493.</ref> | ||
عبیدالله بن زیاد سپس دستور داد تا طناب به پای هر دو نعش ببندند و در بازارهای کوفه بر زمین بکشند. <ref> البدایه و النهایه، ابن کثیر الدمشقی، عماد الدین اسماعیل بن عمر، قاهره: 1932 م.، ج8، ص157.</ref> آن‌گاه جسد مطهر این دو شهید را در محله ”کناسِه“ به دار بیاویزند. <ref>العبر و دیوان المبتدأ و الخبر (تاریخ ابن خلدون)، ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363 ش.، ج3، ص29.</ref> سپس سر این دو شهید را توسط هانی بن ابی حیه همدانی و زبیر بن اَروَج (اروح) تمیمی به نزد یزید فرستاد <ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص341-342؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص240-241؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص380.</ref> و گزارش کار را ارائه نمود. <ref>ر.ک :انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص339؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص241؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص376؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص56.</ref> | عبیدالله بن زیاد سپس دستور داد تا طناب به پای هر دو نعش ببندند و در بازارهای کوفه بر زمین بکشند. <ref> البدایه و النهایه، ابن کثیر الدمشقی، عماد الدین اسماعیل بن عمر، قاهره: 1932 م.، ج8، ص157.</ref> آن‌گاه جسد مطهر این دو شهید را در محله ”کناسِه“ به دار بیاویزند. <ref>العبر و دیوان المبتدأ و الخبر (تاریخ ابن خلدون)، ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363 ش.، ج3، ص29.</ref> سپس سر این دو شهید را توسط هانی بن ابی حیه همدانی و زبیر بن اَروَج (اروح) تمیمی به نزد یزید فرستاد <ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص341-342؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص240-241؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص380.</ref> و گزارش کار را ارائه نمود. <ref>ر.ک :انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص339؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص241؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص376؛الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص56.</ref> | ||
یزید سر این دو شهید را بر دروازه دمشق آویخت <ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص339.</ref> و از قهر و غلبه عبیدالله بن زیاد، خرسند شد و در نامه‌ای از او سپاسگزاری نمود. <ref>ر.ک :انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص339-342؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص241-242؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص376-381؛ مقاتل الطالبیین، ص103-108.</ref> | یزید سر این دو شهید را بر دروازه دمشق آویخت <ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص339.</ref> و از قهر و غلبه عبیدالله بن زیاد، خرسند شد و در نامه‌ای از او سپاسگزاری نمود. <ref>ر.ک :انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص339-342؛ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م.، ص241-242؛تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص376-381؛ مقاتل الطالبیین، ص103-108.</ref> | ||
| خط ۶۳: | خط ۹۷: | ||
هانی بن عروه دارای زیارت مخصوصی است که در آن زیارت او را عبد صالح و از اصحاب امام علی (ع)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) می‌دانند: ”سَلامُ اللهِ العَظیمِ وَ صَلَواتُهُ عَلَیکَ یا هانِی بنَ عُروَةَ اَلسَّلامُ عَلَیکَ اَیهَا العَبدُ الصّالِحُ النّاصِحُ لِلّهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِاَمیرِالمُؤمِنینَ وَ الحَسَنِ وَ الحُسَینِ عَلَیهِمُ السَّلامُ اَشهَدُ اَنَّکَ قُتِلتَ مَظلُوماً فَلَعَنَ اللهُ مَن قَتَلَکَ وَ استَحَلَّ دَمَکَ وَ حَشی قُبُورَهُم ناراً اَشهَدُ اَنَّکَ لَقیتَ اللهَ وَ هُو راضٍ عَنُکَ بِما فَعَلتَ وَ نَصَحتَ وَ اَشهَدُ اَنَّکَ قَد بَلَغتَ دَرَجَةَ الشُّهَداءِ وَ جُعِلَ رُوحُکَ اَرواحِ السُّعَداءِ بِما نَصَحتَ لِلّهِ وَ لِرَسُولِهِ مُجتَهِداً وَ بَذَلتَ نَفسَکَ فی ذاتِ اللهِ وَ مَرضاتِهِ فَرَحَمِکَ اللهُ وَ رَضِی عَنکَ وَ حَشَرَکَ مَعَ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطاهِرینَ وَ جَمَعَنا وَ اِیاکُم مَعَهُم فی دارِ النَّعیمِ وَ سَلامٌ عَلَیکَ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ“ <ref>کلیات مفاتیح الجنان، قمی، شیخ عباس، به تحصیص محمدباقر بهبودی، تهران: 1363 ش.، زیارت نامه هانی بن عروه.</ref> درود و رحمت خداوند بر تو ای هانی بن عروه. درود بر تو ای بنده شایسته و خیرخواه برای خدا و پیامبر (ص) و امام علی (ع) و امام حسن (ع) و امام حسین (ع) بر آنان درود باد. گواهی می‌دهم به اینکه تو به ستم کشته شدی. پس لعنت خداوند بر آن‌که تو را کشت و خون تو را حلال شمرد. پس خداوند قبرهای آنان را از آتش پر کند. گواهی می‌دهم که تو خداوند را ملاقات کردی درحالی‌که او از تو به واسطه کردارت و خیرخواهی‌ات خشنود بود؛ و گواهی می‌دهم که تو به مرتبه شهیدان رسیدی و روحت با روح شهدا سعادتمندانه قرار داده شد به واسطه اینکه خیرخواه نسبت به خداوند و رسولش بودی و در این راه تلاش کردی و جانت را در راه خدا و خشنودی‌اش بخشیدی. پس رحمت خداوند بر تو باد و از تو راضی است و تو را با پیامبر (ص) و خاندان پاکیزه‌اش محشور کند و ما و شما را با آنان در خانه نعمت محشور کند و درود و رحمت و برکات خداوند بر تو باد. | هانی بن عروه دارای زیارت مخصوصی است که در آن زیارت او را عبد صالح و از اصحاب امام علی (ع)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) می‌دانند: ”سَلامُ اللهِ العَظیمِ وَ صَلَواتُهُ عَلَیکَ یا هانِی بنَ عُروَةَ اَلسَّلامُ عَلَیکَ اَیهَا العَبدُ الصّالِحُ النّاصِحُ لِلّهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِاَمیرِالمُؤمِنینَ وَ الحَسَنِ وَ الحُسَینِ عَلَیهِمُ السَّلامُ اَشهَدُ اَنَّکَ قُتِلتَ مَظلُوماً فَلَعَنَ اللهُ مَن قَتَلَکَ وَ استَحَلَّ دَمَکَ وَ حَشی قُبُورَهُم ناراً اَشهَدُ اَنَّکَ لَقیتَ اللهَ وَ هُو راضٍ عَنُکَ بِما فَعَلتَ وَ نَصَحتَ وَ اَشهَدُ اَنَّکَ قَد بَلَغتَ دَرَجَةَ الشُّهَداءِ وَ جُعِلَ رُوحُکَ اَرواحِ السُّعَداءِ بِما نَصَحتَ لِلّهِ وَ لِرَسُولِهِ مُجتَهِداً وَ بَذَلتَ نَفسَکَ فی ذاتِ اللهِ وَ مَرضاتِهِ فَرَحَمِکَ اللهُ وَ رَضِی عَنکَ وَ حَشَرَکَ مَعَ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطاهِرینَ وَ جَمَعَنا وَ اِیاکُم مَعَهُم فی دارِ النَّعیمِ وَ سَلامٌ عَلَیکَ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ“ <ref>کلیات مفاتیح الجنان، قمی، شیخ عباس، به تحصیص محمدباقر بهبودی، تهران: 1363 ش.، زیارت نامه هانی بن عروه.</ref> درود و رحمت خداوند بر تو ای هانی بن عروه. درود بر تو ای بنده شایسته و خیرخواه برای خدا و پیامبر (ص) و امام علی (ع) و امام حسن (ع) و امام حسین (ع) بر آنان درود باد. گواهی می‌دهم به اینکه تو به ستم کشته شدی. پس لعنت خداوند بر آن‌که تو را کشت و خون تو را حلال شمرد. پس خداوند قبرهای آنان را از آتش پر کند. گواهی می‌دهم که تو خداوند را ملاقات کردی درحالی‌که او از تو به واسطه کردارت و خیرخواهی‌ات خشنود بود؛ و گواهی می‌دهم که تو به مرتبه شهیدان رسیدی و روحت با روح شهدا سعادتمندانه قرار داده شد به واسطه اینکه خیرخواه نسبت به خداوند و رسولش بودی و در این راه تلاش کردی و جانت را در راه خدا و خشنودی‌اش بخشیدی. پس رحمت خداوند بر تو باد و از تو راضی است و تو را با پیامبر (ص) و خاندان پاکیزه‌اش محشور کند و ما و شما را با آنان در خانه نعمت محشور کند و درود و رحمت و برکات خداوند بر تو باد. | ||
==شعر عبدالله بن زبیر اسدی== | ==شعر عبدالله بن زبیر اسدی== | ||
عبدالله بن زبیر اسدی در قطعه شعری شهادت مظلومانه آن دو را به تصویر کشیده است: <ref>الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، 1405 ه ق.، ج4، ص42؛انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص340؛ البدء و التاریخ، مقدسی، مطهر بن طاهر، پاریس: چاپ کلمان هوار، 1899 – 1919 م، چاپ افست تهران: 1962 م.، ج6، ص9؛ مقاتل الطالبیین، ص108؛ ابن حبیب (المحبر، ص245) او را عبدالرحمن بن زبیر اسدی و ابن طقطقی (الفخری، ص114) او را فرزدق ذکر کرده است.</ref> | عبدالله بن زبیر اسدی در قطعه شعری شهادت مظلومانه آن دو را به تصویر کشیده است: <ref>الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، 1405 ه ق.، ج4، ص42؛انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج2، ص340؛ البدء و التاریخ، مقدسی، مطهر بن طاهر، پاریس: چاپ کلمان هوار، 1899 – 1919 م، چاپ افست تهران: 1962 م.، ج6، ص9؛ مقاتل الطالبیین، ص108؛ ابن حبیب (المحبر، ص245) او را عبدالرحمن بن زبیر اسدی و ابن طقطقی (الفخری، ص114) او را فرزدق ذکر کرده است.</ref>{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| فَاِن‌ْ کنت‌ِ لا تَدْرین‌َ مَا الْمَوْت‌ُ فَانْظُری | اِلی بَطَل‌ٍ قَدْ هَشَّم‌َ السَّیف‌ُ وَجْهَه‌ُ }} | {{ب| فَاِن‌ْ کنت‌ِ لا تَدْرین‌َ مَا الْمَوْت‌ُ فَانْظُری | اِلی بَطَل‌ٍ قَدْ هَشَّم‌َ السَّیف‌ُ وَجْهَه‌ُ }} | ||
| خط ۷۵: | خط ۱۰۷: | ||
{{ب| احادیث من یسری بکل سبیل|و نضح دم قد سال کل مسیل}} | {{ب| احادیث من یسری بکل سبیل|و نضح دم قد سال کل مسیل}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| class="" style="margin: 0 auto; " | |||
| class="b" |<span class="beyt"> فَاِن‌ْ کنت‌ِ لا تَدْرین‌َ مَا الْمَوْت‌ُ فَانْظُری </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> اِلی بَطَل‌ٍ قَدْ هَشَّم‌َ السَّیف‌ُ وَجْهَه‌ُ </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> اَصابَهُما فَرخُ البغی فَاصبَحا</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">تَری جَسَداً قد غیر الموت لونه</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> اِلی هانِی‌ءٍ فِی السُّوق‌ِ وَ ابْن‌ِ عَقیل‌ٍ</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">وَ آخَرُ یهْوِی مِن‌ْ طَمارِ، قَتیل‌ِ</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> احادیث من یسری بکل سبیل</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">و نضح دم قد سال کل مسیل</span> | |||
|} | |||
اگر نمی‌دانی مرگ چیست به هانی و پسر عقیل در بازار بنگر. | |||
به دلاورمردی که شمشیر بینی او را در هم شکسته و به دلیری دیگر که از بلندی، مقتول و شهید بر خاک افتاد. | به دلاورمردی که شمشیر بینی او را در هم شکسته و به دلیری دیگر که از بلندی، مقتول و شهید بر خاک افتاد. | ||
| خط ۸۷: | خط ۱۳۶: | ||
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۲۵۴-۲۶۲.] | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۲۵۴-۲۶۲.] | ||
== | = جستارهای وابسته = | ||
[[مسلم بن عقیل]] | |||
[[محمد بن اشعث]] | |||
[[اسماء بن خارجه فزاری|اسماء بن حسان خارجه]] | |||
[[قیس بن اشعث|قیس بن اشعث]] | |||
==پی‌نوشت== | |||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: افراد]] | [[رده: افراد]] | ||