آب: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۳۰۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۰
فارسی نویسی اعداد
بدون خلاصۀ ویرایش
(فارسی نویسی اعداد)
خط ۱۰: خط ۱۰:


==آب در ادیان==
==آب در ادیان==
آب در ادیان ابراهیمی و کتاب‌های مقدس نیز جایگاه مهمی دارد. در تورات آب تسبیح‌گوی ذات خداوندی دانسته شده و چنین گزارش شده که نخست همه افلاک را آب فراگرفته بود و خدا آسمان را ساخت تا آب‌های زیر فلک و زیر آن را از یکدیگر جدا کند<ref>کتاب مقدس. سفر پیدایش: 1/1</ref>. اسنی‌ها از فرقه‌های یهودی ساکن در ساحل بحرالمیت –که حدود دو قرن پیش از میلاد پدید آمدند و بعدها اکثرا جذب مسیحیت شدند- روزی چند بار غسل می‌کردند و از این رو حوض‌های بزرگی ساخته بودند. نزد صابئین مندایی نیز آب جاری اهمیت بسیاری دارد و آن‌ها معمولا در کنار رودخانه زندگی می‌کنند تا بتوانند غسل‌های مربوط به اعمال دینی خود را انجام دهند. در الهیات مسیحی، آب نخستین مرکز روح‌القدس و آفریننده زندگی است. در انجیل یوحنا آمده است: «هیچ‌کس نمی‌تواند وارد ملکوت خداوند شود، مگر آنکه زاده شود و زادگاه او آب و روح باشد». غسل تعمید مشهورترین آیین مرتبط با آب در مسیحیت است. در اسلام، آب به عنوان یکی از مطهرات اصلی ارزش بالایی دارد. در قرآن واژه «ماء» (آب) و مشتقات آن 63 بار به کار رفته و مایه و منشأ حیات<ref>قرآن. انبیا: 30</ref> و وسیله رفاه و بقای بشر<ref>قرآن. ملک: 30</ref> معرفی شده و از بنا شدن عرش الهی بر آب خبر داده شده است.<ref>قرآن. هود: 7</ref> همچنین در منظومه قرآن، وحی و باران هر دو توسط خدا نازل می‌شوند و از هر دو با صفات «رحمت» و «حیات‌بخشی» یاد شده است. در منابع حدیثی به استشفا و تبرک جستن به آب باران توصیه شده است. در فرهنگ اسلامی، نماز مخصوصی برای طلب باران وجود دارد که از گذشته تا امروز هر از گاه توسط اهالی مناطق مختلف و به امامت یکی از عملای برجسته آن منطقه، اقامه می‌شود. در منابع فقهی سنی و شیعه هم مباحث مختلفی درباره آب، اقسام آن و احکام مرتبط با آن از جمله در «کتاب طهارت» و ذیل احکام تطهیر، وضو، غسل و... آمده است. در فرهنگ عرفانی و تصوف، آب به عنوان رمز، کنایه و تمثیل کاربردهای متنوع و بسیاری دارد. از جمله از آن به علم ربانی و حکمت تأویل می‌شود و نیز دمزی از انبیا و اولیای الهی، انسان کامل، عالم معنا و کلام معنوی (وحی و الهام) است. شیعیان اسماعیلی نیز برای آب معنایی مجازی قائل‌اند و آن را نشانه «علم امام و حجت» می‌دانند.
آب در ادیان ابراهیمی و کتاب‌های مقدس نیز جایگاه مهمی دارد. در تورات آب تسبیح‌گوی ذات خداوندی دانسته شده و چنین گزارش شده که نخست همه افلاک را آب فراگرفته بود و خدا آسمان را ساخت تا آب‌های زیر فلک و زیر آن را از یکدیگر جدا کند<ref>کتاب مقدس. سفر پیدایش: ۱/۱</ref>. اسنی‌ها از فرقه‌های یهودی ساکن در ساحل بحرالمیت –که حدود دو قرن پیش از میلاد پدید آمدند و بعدها اکثرا جذب مسیحیت شدند- روزی چند بار غسل می‌کردند و از این رو حوض‌های بزرگی ساخته بودند. نزد صابئین مندایی نیز آب جاری اهمیت بسیاری دارد و آن‌ها معمولا در کنار رودخانه زندگی می‌کنند تا بتوانند غسل‌های مربوط به اعمال دینی خود را انجام دهند. در الهیات مسیحی، آب نخستین مرکز روح‌القدس و آفریننده زندگی است. در انجیل یوحنا آمده است: «هیچ‌کس نمی‌تواند وارد ملکوت خداوند شود، مگر آنکه زاده شود و زادگاه او آب و روح باشد». غسل تعمید مشهورترین آیین مرتبط با آب در مسیحیت است. در اسلام، آب به عنوان یکی از مطهرات اصلی ارزش بالایی دارد. در قرآن واژه «ماء» (آب) و مشتقات آن 63 بار به کار رفته و مایه و منشأ حیات<ref>قرآن. انبیا: ۳۰</ref> و وسیله رفاه و بقای بشر<ref>قرآن. ملک: ۳۰</ref> معرفی شده و از بنا شدن عرش الهی بر آب خبر داده شده است.<ref>قرآن. هود: ۷</ref> همچنین در منظومه قرآن، وحی و باران هر دو توسط خدا نازل می‌شوند و از هر دو با صفات «رحمت» و «حیات‌بخشی» یاد شده است. در منابع حدیثی به استشفا و تبرک جستن به آب باران توصیه شده است. در فرهنگ اسلامی، نماز مخصوصی برای طلب باران وجود دارد که از گذشته تا امروز هر از گاه توسط اهالی مناطق مختلف و به امامت یکی از عملای برجسته آن منطقه، اقامه می‌شود. در منابع فقهی سنی و شیعه هم مباحث مختلفی درباره آب، اقسام آن و احکام مرتبط با آن از جمله در «کتاب طهارت» و ذیل احکام تطهیر، وضو، غسل و... آمده است. در فرهنگ عرفانی و تصوف، آب به عنوان رمز، کنایه و تمثیل کاربردهای متنوع و بسیاری دارد. از جمله از آن به علم ربانی و حکمت تأویل می‌شود و نیز دمزی از انبیا و اولیای الهی، انسان کامل، عالم معنا و کلام معنوی (وحی و الهام) است. شیعیان اسماعیلی نیز برای آب معنایی مجازی قائل‌اند و آن را نشانه «علم امام و حجت» می‌دانند.


==نقش آب در تاریخ اسلام==
==نقش آب در تاریخ اسلام==
در برخی وقایع مهم تاریخ اسلام، آب نقش برجسته‌ای داشته است و به جهت محدودیت منابع آبی در مناطق تحت سکونت مسلمانان صدر اسلام، گاهی از آب به عنوان حربه‌ای نظامی در جنگ‌ها و منازعات استفاده شده است. از نمونه‌های مشهور این استفاده، محاصره عثمان، جنگ صفین و مهمتر از همه واقعه عاشورا را می‌توان نام برد. به گزارش منابع تاریخی، در سال 35 ق جمعی از مخالفان عثمان بن عفان -خلیفه سوم- او را در خانه‌اش محاصره کردند و مانع از رسیدن آب به وی شدند. در جنگ صفین هم معاویه میان سپاه امام علی(ع) و چاه‌های آب مانع ایجاد کرد؛ اما امام پس از رفع آن موانع مقابله به مثل نکرد. به گزارش مقاتل، در جریان واقعه عاشورا، عبیدالله بن زیاد طی نامه‌ای به عمربن سعد دستور داد مانع دسترسی امام حسین(ع) و یارانش به آب شود و آن‌ها را تشنه نگاه دارد. در 7 محرم سال 61 ق، عمر سعد، عمروبن حجاج زبیدی را همراه 500 سوار مأمور نگهبانی از نهر علقمه –شاخه‌ای از رودخانه فرات- و ممانعت از دسترسی یاران امام حسین(ع) و یارانش بود. در روز عاشورا سپاهیان عمر سعد در رجزخانی‌های خود نیز با اشاره به ممنوعیت آب، می‌کوشیدند بر سپاه مقابل خود فشار روانی وارد کنند. از جمله از عبدالله بن حصین ازدی نقل شده که خطاب به امام حسین(ع) گفت: «آیا این آب را می‌بینی که مانند قلب آسمان صاف است؟ تو یک قطره از آن را نخواهی چشید تا آنکه از تشنگی بمیری». امام و یارانش تلاش‌هایی برای شکست محاصره آب انجام دادند و تا پیش از روز عاشورا، در مواردی هم موفق شدند. مشهورترین این تلاش‌ها عصرگاه روز عاشورا توسط عباس بن علی انجام شد که به شهادت وی انجامید.
در برخی وقایع مهم تاریخ اسلام، آب نقش برجسته‌ای داشته است و به جهت محدودیت منابع آبی در مناطق تحت سکونت مسلمانان صدر اسلام، گاهی از آب به عنوان حربه‌ای نظامی در جنگ‌ها و منازعات استفاده شده است. از نمونه‌های مشهور این استفاده، محاصره عثمان، جنگ صفین و مهمتر از همه واقعه عاشورا را می‌توان نام برد. به گزارش منابع تاریخی، در سال ۳۵ ق جمعی از مخالفان عثمان بن عفان -خلیفه سوم- او را در خانه‌اش محاصره کردند و مانع از رسیدن آب به وی شدند. در جنگ صفین هم معاویه میان سپاه امام علی(ع) و چاه‌های آب مانع ایجاد کرد؛ اما امام پس از رفع آن موانع مقابله به مثل نکرد. به گزارش مقاتل، در جریان واقعه عاشورا، عبیدالله بن زیاد طی نامه‌ای به عمربن سعد دستور داد مانع دسترسی امام حسین(ع) و یارانش به آب شود و آن‌ها را تشنه نگاه دارد. در ۷ محرم سال ۶۱ ق، عمر سعد، عمروبن حجاج زبیدی را همراه ۵۰۰ سوار مامور نگهبانی از نهر علقمه –شاخه‌ای از رودخانه فرات- و ممانعت از دسترسی یاران امام حسین(ع) و یارانش بود. در روز عاشورا سپاهیان عمر سعد در رجزخانی‌های خود نیز با اشاره به ممنوعیت آب، می‌کوشیدند بر سپاه مقابل خود فشار روانی وارد کنند. از جمله از عبدالله بن حصین ازدی نقل شده که خطاب به امام حسین(ع) گفت: «آیا این آب را می‌بینی که مانند قلب آسمان صاف است؟ تو یک قطره از آن را نخواهی چشید تا آنکه از تشنگی بمیری». امام و یارانش تلاش‌هایی برای شکست محاصره آب انجام دادند و تا پیش از روز عاشورا، در مواردی هم موفق شدند. مشهورترین این تلاش‌ها عصرگاه روز عاشورا توسط عباس بن علی انجام شد که به شهادت وی انجامید.


==کاربرد آب در فرهنگ==
==کاربرد آب در فرهنگ==
خط ۲۸: خط ۲۸:
*قرآن
*قرآن
*کتاب مقدس
*کتاب مقدس
*الیاده، میرچا (1376). رساله در تاریخ ادیان. ترجمه جلال ستاری. تهران: سروش.
*الیاده، میرچا (۱۳۷۶). رساله در تاریخ ادیان. ترجمه جلال ستاری. تهران: سروش.
*جباری، محمدرضا (1389). تاریخ اسلام 1. قم: دانشگاه فرهنگ و معارف اسلامی.
*جباری، محمدرضا (۱۳۸۹). تاریخ اسلام ۱. قم: دانشگاه فرهنگ و معارف اسلامی.
*خواص، امیر (1389). آشنایی با ادیان. قم: دانشگاه فرهنگ و معارف اسلامی.
*خواص، امیر (۱۳۸۹). آشنایی با ادیان. قم: دانشگاه فرهنگ و معارف اسلامی.
*دهخدا، علی اکبر (1373). لغت‌نامه. زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران.
*دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۳). لغت‌نامه. زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران.
*دینوری، احمد بن داوون (1364). اخبار الطوال. ترجمه محمود مهدوی دامغانی. تهران: نشر نی.
*دینوری، احمد بن داوون (۱۳۶۴). اخبار الطوال. ترجمه محمود مهدوی دامغانی. تهران: نشر نی.
*ژیران، فلیکس و لاکوئه، گ. و دلاپورت، لوئی ژوزف (1375). اساطیر آشور و بابل. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: فکر روز.
*ژیران، فلیکس و لاکوئه، گ. و دلاپورت، لوئی ژوزف (۱۳۷۵). اساطیر آشور و بابل. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: فکر روز.
*سپه‌وندی، مسعود (1385). روز دهم: آیین‌ها و مراسم محرم در شهرستان ارومیه. ارومیه: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی.
*سپه‌وندی، مسعود (۱۳۸۵). روز دهم: آیین‌ها و مراسم محرم در شهرستان ارومیه. ارومیه: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی.
*شعبانی اصل، فاطمه (1386). «بازتاب آب در فرهنگ مردم ایران». چیستا. ش 244 و 245 (دی و بهمن 1386).
*شعبانی اصل، فاطمه (۱۳۸۶). «بازتاب آب در فرهنگ مردم ایران». چیستا. ش ۲۴۴ و ۲۴۵ (دی و بهمن ۱۳۸۶).
*صدقه، جان (1377). «آب در اساطیر کهن». ترجمه محمدرضا ترکی. شعر. ش 22 (بهار 1377).
*صدقه، جان (۱۳۷۷). «آب در اساطیر کهن». ترجمه محمدرضا ترکی. شعر. ش ۲۲ (بهار ۱۳۷۷).
*فروغی، اصغر (1382). «مسئله آب در کربلا». تاریخ در آینه پژوهش. پ 4 (زمستان 1382).
*فروغی، اصغر (۱۳۸۲). «مسئله آب در کربلا». تاریخ در آینه پژوهش. پ 4 (زمستان ۱۳۸۲).
*قائمی،فرزاد؛ قوام، ابوالقاسم؛ یاحقی، محمد جعفر (1388). «تحلیل نقش نمادین اسطوره آب و نمودهای آن در شاهنامه فردوسی بر اساس روش نقد اسطورهای». جستارهای ادبی. ش 165(تابستان 1388).
*قائمی،فرزاد؛ قوام، ابوالقاسم؛ یاحقی، محمد جعفر (۱۳۸۸). «تحلیل نقش نمادین اسطوره آب و نمودهای آن در شاهنامه فردوسی بر اساس روش نقد اسطورهای». جستارهای ادبی. ش ۱۶۵(تابستان ۱۳۸۸).
*لینگز، مارتین (1374). «نماد آب در قرآن». ترجمه سید رحیم موسوی‌نیا. هنر. ش 28(بهار 1374).
*لینگز، مارتین (۱۳۷۴). «نماد آب در قرآن». ترجمه سید رحیم موسوی‌نیا. هنر. ش ۲۸(بهار ۱۳۷۴).
*مدرسی، فاطمه (1387). «آب در باور ایرانی». مطالعات ایرانی. ش 13(بهار 1387).
*مدرسی، فاطمه (۱۳۸۷). «آب در باور ایرانی». مطالعات ایرانی. ش ۱۳ (بهار ۱۳۸۷).
*نصربن مزاحم (1375). پیکار صفین. به کوشش عبدالسلام محمد هارون. ترجمه پرویز اتابکی. تهران: علمی و فرهنگی.
*نصربن مزاحم (۱۳۷۵). پیکار صفین. به کوشش عبدالسلام محمد هارون. ترجمه پرویز اتابکی. تهران: علمی و فرهنگی.
*واعظ زاده خراسانی، محمد (1365). «آب در اسلام». مشکوه. ش 12 و 13(پاییز و زمستان 1365)
*واعظ زاده خراسانی، محمد (۱۳۶۵). «آب در اسلام». مشکوه. ش ۱۲ و ۱۳ (پاییز و زمستان ۱۳۶۵)
*ویو، ژ (1375).فرهنگ اساطیر مصر. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: فکر روز.
*ویو، ژ (۱۳۷۵).فرهنگ اساطیر مصر. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: فکر روز.
*هدایت‌پناه، محمدرضا (1389). بازتاب تفکر عثمانی در واقعه کربلا. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
*هدایت‌پناه، محمدرضا (۱۳۸۹). بازتاب تفکر عثمانی در واقعه کربلا. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.


==برای مطالعه بیشتر==
==برای مطالعه بیشتر==


*الیاده، میرچا (1368). آیین‌ها و نمادهای آشناسازی: رازهای زادن و دوباره زادن. ترجمه نصرالله زنگویی. تهران: آگاه.
*الیاده، میرچا (۱۳۶۸). آیین‌ها و نمادهای آشناسازی: رازهای زادن و دوباره زادن. ترجمه نصرالله زنگویی. تهران: آگاه.


*بهار، مهرداد (1377). از اسطوره تا تاریخ. به کوشش ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: چشمه.
*بهار، مهرداد (۱۳۷۷). از اسطوره تا تاریخ. به کوشش ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: چشمه.
*بهرامی، عسکر (1393 الف). «آب». دانشنامه فرهنگ مردم ایران. ج1. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
*بهرامی، عسکر (۱۳۹۳ الف). «آب». دانشنامه فرهنگ مردم ایران. ج۱. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
*پورنامداریان، تقی (1383). رمز و داستان‌های رمزی در ادب پارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
*پورنامداریان، تقی (۱۳۸۳). رمز و داستان‌های رمزی در ادب پارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
*تفضلی، احمد (1374). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: سخن.
*تفضلی، احمد (۱۳۷۴). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: سخن.
*خسروی، محمدباقر (1378). «آب در فهرنگ، هنر و معماری ایرانی». هنر. ش 42(زمستان 1378).
*خسروی، محمدباقر (۱۳۷۸). «آب در فهرنگ، هنر و معماری ایرانی». هنر. ش ۴۲ (زمستان ۱۳۷۸).
*خلعتبری لیماکی، مصطفی (1387). آب، آیین‌ها و باورهای مربوط به آن در فرهنگ عامه. تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز تحقیقات.
*خلعتبری لیماکی، مصطفی (۱۳۸۷). آب، آیین‌ها و باورهای مربوط به آن در فرهنگ عامه. تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز تحقیقات.
*خوش‌منش، ابوالفضل (1388). «خوانش قرآنی و اسطوره‌ای: نمونه زن، آب و درخت». هفت آسمان. ش 44(زمستان 1388).
*خوش‌منش، ابوالفضل (۱۳۸۸). «خوانش قرآنی و اسطوره‌ای: نمونه زن، آب و درخت». هفت آسمان. ش ۴۴ (زمستان ۱۳۸۸).
*ذوالفقاری، حسن (1394 الف). «تشت‌گذاری». باورهای عامیانه مردم ایران. با همکاری علی اکبر شیری. تهران: چشمه.
*ذوالفقاری، حسن (۱۳۹۴ الف). «تشت‌گذاری». باورهای عامیانه مردم ایران. با همکاری علی اکبر شیری. تهران: چشمه.
*ستاری، جلال (1372). مدخلی بر رمزشناسی عرفانی. تهران: مرکز.
*ستاری، جلال (۱۳۷۲). مدخلی بر رمزشناسی عرفانی. تهران: مرکز.
*سجادی، سید جعفر (1379). فرهنگ اسطلاعات و تعبیرات عرفانی. تهران: طهوری.
*سجادی، سید جعفر (۱۳۷۹). فرهنگ اسطلاعات و تعبیرات عرفانی. تهران: طهوری.
*شاملو، احمد (1377). کتاب کوچه. تهران: مازیار.
*شاملو، احمد (۱۳۷۷). کتاب کوچه. تهران: مازیار.
*شوالیه، ژان و گربران، آلن (1384). فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضائلی. تهران: جیحون.
*شوالیه، ژان و گربران، آلن (۱۳۸۴). فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضائلی. تهران: جیحون.
*شیخ‌الاسلامی، اسعد (1374). «آب (3: در فقه اسلامی: در فقه اهل سنت)». دائره المعارف بزرگ اسلامی. ج 1. زیر نظر سید کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز داوره المعارف بزرگ اسلامی.
*شیخ‌الاسلامی، اسعد (۱۳۷۴). «آب (۳: در فقه اسلامی: در فقه اهل سنت)». دائره المعارف بزرگ اسلامی. ج ۱. زیر نظر سید کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز داوره المعارف بزرگ اسلامی.
*عربستانی، مهرداد (1387). تعمیدیان غریب: مطالعه‌ای مردم‌شناختی در دین‌ورزی صابئین مندائی ایران. تهران: افکار.
*عربستانی، مهرداد (۱۳۸۷). تعمیدیان غریب: مطالعه‌ای مردم‌شناختی در دین‌ورزی صابئین مندائی ایران. تهران: افکار.
*فربد، محمد صادق (1383- 1384). «جایگاه آب در امثال و حکم». فرهنگ مدرم ایران. ش 5 و 6 (زمستان 1383و بهار 1384).
*فربد، محمد صادق (۱۳۸۳- ۱۳۸۴). «جایگاه آب در امثال و حکم». فرهنگ مدرم ایران. ش ۵ و ۶ (زمستان ۱۳۸۳ و بهار ۱۳۸۴).
*کریمیان سردشتی، (1383)
*کریمیان سردشتی، (۱۳۸۳)
*کوپر، جی. سی. (1392). فرهنگ نمادهای آیینی. ترجمه رقیه بهزادی. تهران: علمی.
*کوپر، جی. سی. (۱۳۹۲). فرهنگ نمادهای آیینی. ترجمه رقیه بهزادی. تهران: علمی.
*گرجی، ابوالقاسم (1374). «آب (3: در فقه اسلامی: در فقه شیعه)». دائره المعارف بزرگ اسلامی. ج 1. زیر نظر سید کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
*گرجی، ابوالقاسم (۱۳۷۴). «آب (۳: در فقه اسلامی: در فقه شیعه)». دائره المعارف بزرگ اسلامی. ج ۱. زیر نظر سید کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
*لحمیان، رضا (1382). «آب، پیدایش و انتقال تمدن‌‌ها». کتاب ماه هنر. ش 57 و 58(خرداد و تیر 1382).
*لحمیان، رضا (۱۳۸۲). «آب، پیدایش و انتقال تمدن‌‌ها». کتاب ماه هنر. ش ۵۷ و ۵۸ (خرداد و تیر ۱۳۸۲).
*مدبری، محمود و خدایاری، خدیجه (1387). «اهمیت، تقدس و تطهیر معنوی با آب در شاهنامه». مطالعات ایرانی. ش 14 (پاییز 1387).
*مدبری، محمود و خدایاری، خدیجه (۱۳۸۷). «اهمیت، تقدس و تطهیر معنوی با آب در شاهنامه». مطالعات ایرانی. ش ۱۴ (پاییز ۱۳۸۷).
*مسرت، حسین (1387). «بررسی وقف و نیکوکاری در آب انبارهای ایران (به ویژه یزد)». وقف میراث جاویدان. ش 63 (پاییز 1387).
*مسرت، حسین (۱۳۸۷). «بررسی وقف و نیکوکاری در آب انبارهای ایران (به ویژه یزد)». وقف میراث جاویدان. ش ۶۳ (پاییز ۱۳۸۷).
*مطهری، مرتضی (1384). حماسه حسینی (مجموعه آثار 17). تهران: صدرا.
*مطهری، مرتضی (۱۳۸۴). حماسه حسینی (مجموعه آثار ۱۷). تهران: صدرا.
*مک‌کال، هنریتا و دیگران (1385). جهان اسطوره‌ها 2. ترجمه عباس مخبر. تهران: مرکز.
*مک‌کال، هنریتا و دیگران (۱۳۸۵). جهان اسطوره‌ها ۲. ترجمه عباس مخبر. تهران: مرکز.
*نیکوبخت، ناصر؛ بزرگ بیگدلی، سعید؛ وتی، تامه، فونگ (1391). «مقایسه ایزدان آب در اسطوره‌های ایران و ویتنام». ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. ش 29 (زمستان 1391).
*نیکوبخت، ناصر؛ بزرگ بیگدلی، سعید؛ وتی، تامه، فونگ (۱۳۹۱). «مقایسه ایزدان آب در اسطوره‌های ایران و ویتنام». ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. ش ۲۹ (زمستان ۱۳۹۱).
*هادی، سهراب (1378). شناخت اسطوره‌های ملل. تهران: تندیس.
*هادی، سهراب (۱۳۷۸). شناخت اسطوره‌های ملل. تهران: تندیس.


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==


*[[فرهنگ سوگ شیعی|فرهنگ سوگ شیعی. مدیر و سرویراستار محسن‌حسام مظاهری. تهران: خیمه‏‫، 1395.]]
*[[فرهنگ سوگ شیعی|فرهنگ سوگ شیعی. مدیر و سرویراستار محسن‌حسام مظاهری. تهران: خیمه‏‫، ۱۳۹۵.]]


==پی‌نوشت==
==پی‌نوشت==
checkuser
۳۱۵

ویرایش

منوی ناوبری