تکیه دولت: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۱۵۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ دسامبر ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۸: خط ۳۸:
==پیشینه==
==پیشینه==


در دورۀ ناصری تکیه‌‌های بسیاری در دارالخلافه برپا بود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تکیه‌‌های ولی‌خان، سرچشمه، سپهسالار، عباس‌آباد و جز این‌ها اشاره کرد.<ref>گوبینو، 341؛ ذکاء، تاریخچه...، 284.</ref> ناصرالدین شاه به سبب نیاز به فضای بزرگ‌تر برای اجرای مراسم مذهبی، در 1285ق/ 1868م تصمیم به ساخت تکیۀ دولت گرفت.<ref>اعتمادالسلطنه، «تکیه...»، بش‌.</ref> ساختمان تکیه در 1287ق آغاز، و با صرف هزینۀ هنگفتی از خزانۀ دولتی در 1290ق در گوشۀ جنوبی ارگ تهران و در محل زندان، انبار و... کاخ گلستان<ref>ذکاء، همان، 287؛ نک: همو و سمسار، 1/14-15، نقشۀ دارالخلافۀ تهران، اثر آوگوست کریشیش، نیز 2/14، نقشۀ دارالخلافۀ ناصری، اثر عبدالغفار.</ref> به انجام رسید و نخستین مراسم [[تعزیه]] در ذیحجۀ همین سال در آن اجرا شد.<ref>اعتمادالسلطنه، همانجا، «اخبار...»، 833.</ref>


در دورۀ ناصری تکیه‌‌های بسیاری در دارالخلافه برپا بود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تکیه‌‌های ولی‌خان، سرچشمه، سپهسالار، عباس‌آباد و جز این‌ها اشاره کرد.<ref>گوبینو، 341؛ ذکاء، تاریخچه...، 284.</ref> ناصرالدین شاه به سبب نیاز به فضای بزرگ‌تر برای اجرای مراسم مذهبی، در 1285ق/ 1868م تصمیم به ساخت تکیۀ دولت گرفت.<ref>اعتمادالسلطنه، «تکیه...»، بش‌.</ref> ساختمان تکیه در 1287ق آغاز، و با صرف هزینۀ هنگفتی از خزانۀ دولتی در 1290ق در گوشۀ جنوبی ارگ تهران و در محل زندان، انبار و... کاخ گلستان<ref>ذکاء، همان، 287؛ نک: همو و سمسار، 1/14-15، نقشۀ دارالخلافۀ تهران، اثر آوگوست کریشیش، نیز 2/14، نقشۀ دارالخلافۀ ناصری، اثر عبدالغفار.</ref> به انجام رسید و نخستین مراسم [[تعزیه]] در ذیحجۀ همین سال در آن اجرا شد.<ref>اعتمادالسلطنه، همانجا، «اخبار...»، 833.</ref>
نظریۀ تقلید از طرح بنای آلبرت هال برای ساختمان تکیۀ دولت به دستور ناصرالدین شاه پس از نخستین سفر وی به اروپا (صفر-شعبان 1290)<ref>سرنا، 172؛ پترسون، 69.</ref>، نمی‌تواند درست باشد، زیرا بنای آن پیش از سفر یاد شده آغاز و حتى به بهره‌برداری رسیده است.<ref>اعتمادالسلطنه، همانجا.</ref> ساخت سقف گنبدی‌شکل که قرار بود از «چوب و تخته و شیشه» بر فراز آن بسازند، به سبب مشکلات فنی عملی نشد و ناچار بنا را با چادر پوشاندند.<ref>همو،«تکیه»، همانجا، «دارالخلافه...»،1274.</ref>  
 
با آنکه تکیۀ دولت یکی از مهم‌ترین عناصر معماری در فضاهای شهری تهران به‌شمار می‌آمد<ref>حبیبی، 124-133.</ref>، در هیچ‌یک از منابع هم‌زمان بنا به معمار تکیۀ دولت اشاره نشده است، اما برخی از پژوهشگران معاصر، از حسینعلی مهرین<ref>ذکاء، «معماران...»، 428.</ref> و نیز شیرجعفر کاشی و علی‌محمد کاشی به عنوان معمار تکیه نام برده‌اند.<ref>شهیدی، 97-101.</ref> جهانگردان اروپایی به ایرانی بودن معماری تکیه اشاره کرده‌اند. تکیۀ دولت نمونه‌ای کم‌نظیر از نظر معماری، و از بزرگ‌ترین بناهای شهر تهران به‌شمار می‌آمد، به گونه‌ای که از خارج شهر و از فاصلۀ بسیار دور به آسانی دیده می‌شد<ref>همانجا.</ref>؛ از این‌رو آن را به آمفی‌تئاترِ ورونا تشبیه کرده‌اند.<ref>بنجامین، 382.</ref>


نظریۀ تقلید از طرح بنای آلبرت هال برای ساختمان تکیۀ دولت به دستور ناصرالدین شاه پس از نخستین سفر وی به اروپا (صفر-شعبان 1290)<ref>سرنا، 172؛ پترسون، 69.</ref>، نمی‌تواند درست باشد، زیرا بنای آن پیش از سفر یاد شده آغاز و حتى به بهره‌برداری رسیده است.<ref>اعتمادالسلطنه، همانجا.</ref> ساخت سقف گنبدی‌شکل که قرار بود از «چوب و تخته و شیشه» بر فراز آن بسازند، به سبب مشکلات فنی عملی نشد و ناچار بنا را با چادر پوشاندند.<ref>همو،«تکیه»، همانجا، «دارالخلافه...»،1274.</ref> جهانگردان اروپایی به ایرانی بودن معماری تکیه اشاره کرده‌اند. تکیۀ دولت نمونه‌ای کم‌نظیر از نظر معماری، و از بزرگ‌ترین بناهای شهر تهران به‌شمار می‌آمد، به گونه‌ای که از خارج شهر و از فاصلۀ بسیار دور به آسانی دیده می‌شد<ref>همانجا.</ref>؛ از این‌رو آن را به آمفی‌تئاترِ ورونا تشبیه کرده‌اند.<ref>بنجامین، 382.</ref>
تاریخ تخریب تکیۀ دولت به درستی دانسته نیست. گزارش‌های گوناگونی دربارۀ واگذاری زمین آن در 1325ش یا 1327ش به بانک ملی که بعد‌ها شعبۀ بازار آن بر همان زمین ساخته شد، وجود دارد.<ref>بلاغی، 56؛ غفاری، همانجا.</ref> براساس عکس‌های هوایی سال 1335ش نیز محل تکیه به صورت گودالی مشاهده می‌شود.


==معماری==
==ویژگی‌های بنا==
بنای مدور تکیه با 824‘2 م 2 مساحت، 60 متر قطر، 24 مترارتفاع، 3 مرتبه بنا و یک زیرزمین داشت. در بنای آن سنگ، آجر و ساروج به کار رفته بود و دیوارهای پهن و شالوده‌ای عمیق و محکم داشت<ref>اعتمادالسلطنه، المآثر...، 1/87، «تکیه»، همانجا.</ref> و نمای آجری بیرون بنا آرایه‌ای نداشت.<ref>سرنا، همانجا.</ref> تکیۀ دولت دارای ورودی‌های چندگانه در شمال، شرق و غرب بود.<ref>منصوری فرد، 571-572.</ref> ورودی شمالی تکیه ویژۀ ساکنان ارگ سلطنتی بود و نمایی هماهنگ با بناهای مجاور خود داشت و شاه‌نشین تشریفاتی بر فراز آن واقع بود. ورودی غربی تکیه در میدان ارگ قرار داشت و از ایوانی با دو جرز پهن که بر بالای آن ایوانی با 3 دهانه و 6 مناره بود، شکل می‌گرفت. ورودی شرقی از طریق کوچۀ تکیۀ دولت به خیابان ناصرخسرو منتهی می‌شد. این ورودی دارای طاق تیزه‌دار رفیعی بود. ورودی اصلی را طاق‌نماهای آجری، مقرنس‌کاری و شیشه‌های رنگین می‌آراست.<ref>همانجا؛ سرنا، 173؛ اُرسل، 250.</ref>
بنای مدور تکیه با 2,824 م 2 مساحت، 60 متر قطر، 24 مترارتفاع، 3 مرتبه بنا و یک زیرزمین داشت. در بنای آن سنگ، آجر و ساروج به کار رفته بود و دیوارهای پهن و شالوده‌ای عمیق و محکم داشت<ref>اعتمادالسلطنه، المآثر...، 1/87، «تکیه»، همانجا.</ref> و نمای آجری بیرون بنا آرایه‌ای نداشت.<ref>سرنا، همانجا.</ref> تکیۀ دولت دارای ورودی‌های چندگانه در شمال، شرق و غرب بود.<ref>منصوری فرد، 571-572.</ref> ورودی شمالی تکیه ویژۀ ساکنان ارگ سلطنتی بود و نمایی هماهنگ با بناهای مجاور خود داشت و شاه‌نشین تشریفاتی بر فراز آن واقع بود. ورودی غربی تکیه در میدان ارگ قرار داشت و از ایوانی با دو جرز پهن که بر بالای آن ایوانی با 3 دهانه و 6 مناره بود، شکل می‌گرفت. ورودی شرقی از طریق کوچۀ تکیۀ دولت به خیابان ناصرخسرو منتهی می‌شد. این ورودی دارای طاق تیزه‌دار رفیعی بود. ورودی اصلی را طاق‌نماهای آجری، مقرنس‌کاری و شیشه‌های رنگین می‌آراست.<ref>همانجا؛ سرنا، 173؛ اُرسل، 250.</ref>


نمای درونی تکیۀ دولت در آغاز از آجر بود و حتى آن را با گچ و آهک نیز سفید نکرده بودند، اما در حدود سال 1298ق/ 1881م با کاشی‌های معرق و 7 رنگ آراسته شد.<ref>پترسون، همانجا؛ قس: سرنا، 172-173؛ بنجامین، 384.</ref> بنا از درون شامل چشمه‌طاق‌های کوچک و بزرگ باز بود و در میانۀ قوس جنوبی آن، ایوانی بلند قرار داشت. بلندی این ایوان به ارتفاع تمام طبقات و با کاربندی و کاشی‌کاری آراسته شده بود.<ref>منصوری فرد، 573؛ سرنا، 175.</ref> در قوس شمالی تکیه در برابر ایوان یادشده، شاه‌نشین تکیه در دو طبقه با طاق بسیار بلند ساخته بودند، به گونه‌ای که ارتفاع آن به اندازۀ 3 طبقۀ تکیه بود و از بیرون پوششی از شیروانی داشت. این غرفه دارای یک ارسی سه‌دری و شمسه‌ای گره‌سازی شده و پرکار بر پیشانی بود. غرفه‌‌های دیگر طبقۀ دوم نیز با ارسی‌های سه دری آراسته می‌شدند. د‌هانۀ غرفه‌‌های طبقۀ سوم، دو ستون‌نما و یک پیشانی مشبک داشتند. کتیبه‌ای بر کاشی به خط بنایی بر رخ بام تکیه نصب شده بود و پیرامون بام نرده‌ای قرار داشت. ورودی‌های تکیه در نمای داخلی بلندتر از دیگر طاق‌نماهای طبقۀ همکف بود.<ref>منصوری فرد، 573-574؛ بنجامین، 385-392؛ فوریه، 128-130.</ref>
نمای درونی تکیۀ دولت در آغاز از آجر بود و حتى آن را با گچ و آهک نیز سفید نکرده بودند، اما در حدود سال 1298ق/ 1881م با کاشی‌های معرق و 7 رنگ آراسته شد.<ref>پترسون، همانجا؛ قس: سرنا، 172-173؛ بنجامین، 384.</ref> بنا از درون شامل چشمه‌طاق‌های کوچک و بزرگ باز بود و در میانۀ قوس جنوبی آن، ایوانی بلند قرار داشت. بلندی این ایوان به ارتفاع تمام طبقات و با کاربندی و کاشی‌کاری آراسته شده بود.<ref>منصوری فرد، 573؛ سرنا، 175.</ref> در قوس شمالی تکیه در برابر ایوان یاد شده، شاه‌نشین تکیه در دو طبقه با طاق بسیار بلند ساخته بودند، به گونه‌ای که ارتفاع آن به اندازۀ 3 طبقۀ تکیه بود و از بیرون پوششی از شیروانی داشت. این غرفه دارای یک ارسی سه‌دری و شمسه‌ای گره‌سازی شده و پرکار بر پیشانی بود. غرفه‌‌های دیگر طبقۀ دوم نیز با ارسی‌های سه دری آراسته می‌شدند. د‌هانۀ غرفه‌‌های طبقۀ سوم، دو ستون‌نما و یک پیشانی مشبک داشتند. کتیبه‌ای بر کاشی به خط بنایی بر رخ بام تکیه نصب شده بود و پیرامون بام نرده‌ای قرار داشت. ورودی‌های تکیه در نمای داخلی بلندتر از دیگر طاق‌نماهای طبقۀ همکف بود.<ref>منصوری فرد، 573-574؛ بنجامین، 385-392؛ فوریه، 128-130.</ref>


[[پرونده:Tekye dowlat2.jpg|بندانگشتی|'''طرح تکیۀ دولت و تخت میانی آن (بنجامین، 373)''']]
[[پرونده:Tekye dowlat2.jpg|بندانگشتی|'''طرح تکیۀ دولت و تخت میانی آن (بنجامین، 373)''']]
خط ۵۵: خط ۵۸:


در دوران پادشاهی مظفرالدین شاه تکیۀ دولت رو به ویرانی نهاد. از این‌ رو به دستور او در 1322ق مسیو بتن مأمور تعمیر تکیه شد. وی طبقۀ سوم تکیه را تخریب، و با اصلاح پیشانی مرتفع طبقۀ دوم، کتیبۀ دیگری را پیرامون تکیه نصب کرد. وی همچنین 12 قوس (6 نیم‌دایره) فلزی را از اروپا به ایران آورد و جایگزین اسکلت چوبی سقف تکیه کرد.<ref>معیرالممالک، 71؛ مستوفی، همانجا؛ ذکاء، همان، 294؛ همو و سمسار، 2/ 128، تصویر «6-13».</ref> از دیگر عناصر معماری تکیه می‌توان به منبر سفید مرمری 20 پلۀ آن اشاره کرد که به سفارش معیرالممالک در یزد ساخته شد. ارتفاع این منبر به اندازۀ یک طبقۀ تکیه بود.<ref>معیرالممالک، 72.</ref>
در دوران پادشاهی مظفرالدین شاه تکیۀ دولت رو به ویرانی نهاد. از این‌ رو به دستور او در 1322ق مسیو بتن مأمور تعمیر تکیه شد. وی طبقۀ سوم تکیه را تخریب، و با اصلاح پیشانی مرتفع طبقۀ دوم، کتیبۀ دیگری را پیرامون تکیه نصب کرد. وی همچنین 12 قوس (6 نیم‌دایره) فلزی را از اروپا به ایران آورد و جایگزین اسکلت چوبی سقف تکیه کرد.<ref>معیرالممالک، 71؛ مستوفی، همانجا؛ ذکاء، همان، 294؛ همو و سمسار، 2/ 128، تصویر «6-13».</ref> از دیگر عناصر معماری تکیه می‌توان به منبر سفید مرمری 20 پلۀ آن اشاره کرد که به سفارش معیرالممالک در یزد ساخته شد. ارتفاع این منبر به اندازۀ یک طبقۀ تکیه بود.<ref>معیرالممالک، 72.</ref>
غرفه‌‌های طبقۀ دوم و سوم تکیۀ دولت جایگاه شاه، زنان شاه و مهمان‌های آنان به‌شمار می‌آمد و برای حفاظت بهتر با پرده‌‌های زنبوری سبز یا مشکی پوشیده می‌شد.<ref>مستوفی، 1/293؛ فوریه، همانجا.</ref> در ماه‌های عزاداری پارچه‌‌های سیاه که بر آن‌ها آیات قرآن و ابیاتی از اشعار محتشم نوشته می‌شد، از دیوار‌های تکیۀ دولت آویخته می‌شد.<ref>اوبن، 169-170.</ref> غرفه‌‌های تکیه به دو بخش تقسیم می‌شدند: در بخش جلو صاحب غرفه و مهمان‌ها، و در بخش عقب خدمۀ پذیرایی قرار می‌گرفتند.<ref>بنجامین، 382-383.</ref>


[[پرونده:Tekye dowlat3.jpg|بندانگشتی|'''تابلو تکیۀ دولت، رنگ روغن روی کرباس، موزۀ کاخ گلستان (''کمال‌الملک''، 76)''']]
[[پرونده:Tekye dowlat3.jpg|بندانگشتی|'''تابلو تکیۀ دولت، رنگ روغن روی کرباس، موزۀ کاخ گلستان (''کمال‌الملک''، 76)''']]
با آنکه تکیۀ دولت یکی از مهم‌ترین عناصر معماری در فضاهای شهری تهران به‌شمار می‌آمد<ref>حبیبی، 124-133.</ref>، در هیچ‌یک از منابع هم‌زمان بنا به معمار تکیۀ دولت اشاره نشده است، اما برخی از پژوهشگران معاصر، از حسینعلی مهرین<ref>ذکاء، «معماران...»، 428.</ref> و نیز شیرجعفر کاشی و علی‌محمد کاشی به عنوان معمار تکیه نام برده‌اند.<ref>شهیدی، 97-101.</ref>


==مراسم عزاداری==
==مراسم عزاداری==
اگرچه تکیۀ دولت برای دورۀ خود معماری بی‌نظیری داشت، اما شکوه و شهرت آن را بیشتر باید به سبب اجرای مراسم سوگواری و تعزیه دانست که در دو نوبت بعدازظهر و شب در آن اجرا می‌شد. تماشاچیان زن پیرامون صفۀ مرکزی تکیه، و مردان پشت سر آنان روی پله‌ها قرار می‌گرفتند.<ref>معیرالممالک، مستوفی، همانجاها؛ بنجامین، 396-397؛ اوبن، 170.</ref> غرفه‌های طبقۀ اول تکیه به امرا، وزرا و دیگر بزرگان تعلق داشت. پیشکاران این افراد چندی قبل از آغاز ماه محرم به آماده کردن غرفه‌ها می‌پرداختند. آنان با انواع چلچراغ، دیوارکوب، قالیچه، شال‌های کشمیری، تابلو‌های نفیس و دیگر اشیاء گرانبها غرفه‌ها را تزیین می‌کردند.<ref>بنجامین، 383؛ معیرالممالک، 71.</ref> ایوان بزرگ تکیۀ دولت توسط شاه و با انبوهی از چلچراغ‌ها، آیینه‌‌ها و تابلو‌های مذهبی و تمثال متعلق به کاخ گلستان آراسته می‌شد.<ref>همانجا.</ref> به هنگام نمایش‌های شبانۀ تعزیه بر پلکان‌های روبه‌روی ایوان بزرگ، آیینه‌‌ها، شمعدان‌ها و دیگر وسایل روشنایی چیده می‌شد که روشنایی آن‌ها فضایی رویایی در تکیۀ دولت ایجاد می‌کرد.<ref>فوریه، همانجا؛ ذکاء، تاریخچه، همانجا.</ref> غرفه‌‌های طبقۀ دوم و سوم تکیۀ دولت جایگاه شاه، زنان شاه و مهمان‌های آنان به‌شمار می‌آمد و برای حفاظت بهتر با پرده‌‌های زنبوری سبز یا مشکی پوشیده می‌شد.<ref>مستوفی، 1/293؛ فوریه، همانجا.</ref> در ماه‌های عزاداری پارچه‌‌های سیاه که بر آن‌ها آیات قرآن و ابیاتی از اشعار محتشم نوشته می‌شد، از دیوار‌های تکیۀ دولت آویخته می‌شد.<ref>اوبن، 169-170.</ref> غرفه‌‌های تکیه به دو بخش تقسیم می‌شدند: در بخش جلو صاحب غرفه و مهمان‌ها، و در بخش عقب خدمۀ پذیرایی قرار می‌گرفتند.<ref>بنجامین، 382-383.</ref>
اگرچه تکیۀ دولت برای دورۀ خود معماری بی‌نظیری داشت، اما شکوه و شهرت آن را بیشتر باید به سبب اجرای مراسم سوگواری و تعزیه دانست که در دو نوبت بعدازظهر و شب در آن اجرا می‌شد. تماشاچیان زن پیرامون صفۀ مرکزی تکیه، و مردان پشت سر آنان روی پله‌ها قرار می‌گرفتند.<ref>معیرالممالک، مستوفی، همانجاها؛ بنجامین، 396-397؛ اوبن، 170.</ref> غرفه‌های طبقۀ اول تکیه به امرا، وزرا و دیگر بزرگان تعلق داشت. پیشکاران این افراد چندی قبل از آغاز ماه محرم به آماده کردن غرفه‌ها می‌پرداختند. آنان با انواع چلچراغ، دیوارکوب، قالیچه، شال‌های کشمیری، تابلو‌های نفیس و دیگر اشیاء گرانبها غرفه‌ها را تزیین می‌کردند.<ref>بنجامین، 383؛ معیرالممالک، 71.</ref> ایوان بزرگ تکیۀ دولت توسط شاه و با انبوهی از چلچراغ‌ها، آیینه‌‌ها و تابلو‌های مذهبی و تمثال متعلق به کاخ گلستان آراسته می‌شد.<ref>همانجا.</ref> به هنگام نمایش‌های شبانۀ تعزیه بر پلکان‌های روبه‌روی ایوان بزرگ، آیینه‌‌ها، شمعدان‌ها و دیگر وسایل روشنایی چیده می‌شد که روشنایی آن‌ها فضایی رویایی در تکیۀ دولت ایجاد می‌کرد.<ref>فوریه، همانجا؛ ذکاء، تاریخچه، همانجا.</ref>


== کاربری تکیه دولت ==


تعزیه‌خوانی در عصر ناصری و در تکیۀ دولت به اوج شکوفایی خود نایل آمد<ref>نک: چلکوفسکی، 6.</ref>، اما پس از ناصرالدین شاه به مرور از اهمیت و شکوه آن کاسته شد<ref>بیضایی، 150.</ref> و در پی آن تکیۀ دولت رو به ویرانی نهاد؛ به گونه‌ای که در دوران سلطنت مظفرالدین شاه به سبب در خطر بودن بنای تکیه مراسم تعزیه تا 1323ق<ref>که بنا مجدداً تعمیر شد.</ref> در آن اجرا نگردید.<ref>نک: سپهر، مرآة...، 125، 244، «یادداشت‌ها»، 127.</ref> مراسم تعزیه در تکیۀ دولت تا اوایل سلطنت پهلوی اجرا می‌شد، اما شکوه و رونق دوران گذشتۀ خود را از دست داده بود.<ref>نک: هدایت، 385.</ref> در پی ممنوعیت عزاداری محرم و اجرای تعزیه در 1311ش<ref>غفاری، 148.</ref> تکیۀ دولت بیش از پیش متروک شد. تاریخ تخریب تکیۀ دولت به درستی دانسته نیست. گزارش‌های گوناگونی دربارۀ واگذاری زمین آن در 1325ش یا 1327ش به بانک ملی که بعد‌ها شعبۀ بازار آن بر همان زمین ساخته شد، وجود دارد.<ref>بلاغی، 56؛ غفاری، همانجا.</ref> براساس عکس‌های هوایی سال 1335ش نیز محل تکیه به صورت گودالی مشاهده می‌شود.
=== تعزیه‌خوانی ===
تعزیه‌خوانی در عصر ناصری و در تکیۀ دولت به اوج شکوفایی خود نایل آمد<ref>نک: چلکوفسکی، 6.</ref>، اما پس از ناصرالدین شاه به مرور از اهمیت و شکوه آن کاسته شد<ref>بیضایی، 150.</ref> و در پی آن تکیۀ دولت رو به ویرانی نهاد؛ به گونه‌ای که در دوران سلطنت مظفرالدین شاه به سبب در خطر بودن بنای تکیه مراسم تعزیه تا 1323ق<ref>که بنا مجدداً تعمیر شد.</ref> در آن اجرا نگردید.<ref>نک: سپهر، مرآة...، 125، 244، «یادداشت‌ها»، 127.</ref> مراسم تعزیه در تکیۀ دولت تا اوایل سلطنت پهلوی اجرا می‌شد، اما شکوه و رونق دوران گذشتۀ خود را از دست داده بود.<ref>نک: هدایت، 385.</ref> در پی ممنوعیت عزاداری محرم و اجرای تعزیه در 1311ش<ref>غفاری، 148.</ref> تکیۀ دولت بیش از پیش متروک شد.


تکیۀ دولت محل وقوع رویداد‌های مهمی نیز بوده است. از جملۀ این رویداد‌ها می‌توان به جلسۀ سنجش عیار سکه در دورۀ مسئولیت امین‌الضرب بر ضرابخانه<ref>هدایت، 86.</ref>، تشیع پیکر‌های ناصرالدین شاه در 1313ق/1895م<ref>ظهیرالدوله، 35؛ سالور، 1/933.</ref> و مظفرالدین شاه در 1324ق/1906م<ref>ناظم‌الاسلام، 2/61-62؛ اوبن، 129.</ref> و برگذاری نمایشگاه امتعۀ وطنی به کوشش رضاخان سردار سپه در 1302ش<ref>امیر طهماسب، 430.</ref> اشاره کرد؛ اما مهم‌ترین رویداد تکیۀ دولت تشکیل مجلس مؤسسان در 15 آذر ماه 1304 است<ref>مستوفی، 3/ 668؛ هدایت، 369.</ref> که در طی 5 جلسه احمدشاه قاجار را از سلطنت خلع، و پادشاهی ایران را به خاندان پهلوی واگذار کرد.<ref>مستوفی، 3/671؛ نک: مکی، 3/493-586.</ref>
=== وقایع تاریخی و سیاسی مهم در این بنا ===
تکیۀ دولت محل وقوع رویداد‌های مهمی نیز بوده است. از جملۀ این رویداد‌ها می‌توان به جلسۀ سنجش عیار سکه در دورۀ مسئولیت امین‌الضرب بر ضرابخانه<ref>هدایت، 86.</ref>، تشیع پیکر‌های ناصرالدین شاه در 1313ق/1895م<ref>ظهیرالدوله، 35؛ سالور، 1/933.</ref> و مظفرالدین شاه در 1324ق/1906م<ref>ناظم‌الاسلام، 2/61-62؛ اوبن، 129.</ref> و برگزاری نمایشگاه امتعۀ وطنی به کوشش رضاخان سردار سپه در 1302ش<ref>امیر طهماسب، 430.</ref> اشاره کرد؛ اما مهم‌ترین رویداد تکیۀ دولت تشکیل مجلس مؤسسان در 15 آذر ماه 1304 است<ref>مستوفی، 3/ 668؛ هدایت، 369.</ref> که در طی 5 جلسه احمدشاه قاجار را از سلطنت خلع، و پادشاهی ایران را به خاندان پهلوی واگذار کرد.<ref>مستوفی، 3/671؛ نک: مکی، 3/493-586.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
۳٬۴۸۸

ویرایش

منوی ناوبری