سروش اصفهانى: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۷٬۳۷۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = میرزا محمدعلی سروش اصفهانی
| نام                    = سروش اصفهانی
| تصویر                  =  
| تصویر                  =  
| توضیح تصویر            =  
| توضیح تصویر            =  
| نام اصلی              =  میرزا محمدعلی خان بن قنبرعلی اصفهانی سدهی
| نام اصلی              =  میرزا محمدعلی خان بن قنبرعلی اصفهانی سدهی
| زمینه فعالیت          =
| زمینه فعالیت          =شعر و ادبیات
| ملیت                  =
| ملیت                  =ایرانی
| تاریخ تولد            =1228 ه. ق.
| تاریخ تولد            =1228 ه. ق.
| محل تولد                =سده (شهر)
| محل تولد                =سده (شهر)
| والدین                =   
| والدین                =  قنبرعلی اصفهانی سدهی
| تاریخ مرگ              =1285 ه. ق.
| تاریخ مرگ              =1285 ه. ق.
| محل مرگ                = تهران
| محل مرگ                = تهران
| علت مرگ                =
| علت مرگ                =
| محل زندگی              =
| محل زندگی              =تبریز، تهران
| مختصات محل زندگی        = تبریز، تهران
| مختصات محل زندگی        =  
| مدفن                  =قم
| مدفن                  =قم
|در زمان حکومت          =ناصرالدین‌شاه قاجار
|در زمان حکومت          =ناصرالدین‌شاه قاجار
خط ۲۸: خط ۲۸:
|فیلم‌نامه‌ها              =
|فیلم‌نامه‌ها              =
|دیوان اشعار            =
|دیوان اشعار            =
|تخلص                    =
|تخلص                    =سروش
|فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)=
|فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)=
| همسر                    =
| همسر                    =
خط ۳۸: خط ۳۸:
|شاگرد                  =
|شاگرد                  =
|استاد                  =
|استاد                  =
|علت شهرت              =
|علت شهرت              =شصت‌بند عاشورایى
| تأثیرگذاشته بر        =
| تأثیرگذاشته بر        =
| تأثیرپذیرفته از        =  
| تأثیرپذیرفته از        =  
خط ۷۷: خط ۷۷:
*[[جون بن حوی|غلام سیاه]]
*[[جون بن حوی|غلام سیاه]]


*[[حمید بن مسلم ازدى|حمید]]
*[[حبیب بن مظاهر|حبیب بن مظاهر]]


*هاشم
*هاشم
خط ۱۲۲: خط ۱۲۲:




====ترکیب‌بند عاشورایى==== <ref>بخشی از شصت‌بند عاشورایی</ref>
'''آغاز ماه محرم'''


{{شعر}}
{{ب| ای دیده خون ببار که ماه محرّم است‌|نزد خدای، دیده‌ی گریان مکرّم است }}
{{ب| بی‌دیده‌ی پر آب و نفس‌های آتشین‌|گر لاف مهر شاه زنی، نامسلّم است }}
{{ب| بر یاد نور چشم پیمبر ز آب چشم‌|باللّه اگر جهان همه دریا کنی کم است }}
{{ب| بشناس در مصیبت سلطان کربلا|قدر سرشک خویش که اکسیر اعظم است }}
{{ب| بی‌شرم دیده‌ای که نگرید در این عزا|خالی جهان از آنکه دلش خالی از غم است }}
{{ب| جایی که سر و قامت اکبر فتد ز پای‌|شرمنده باد سرو که سرسبز و خرّم است }}
{{ب| بر صورت هلال درین ماه پر ملال‌|کاهیده جسم حیدر و پشت نبی خم است }}
{{ب| موسی شکسته خاطر و عیسی فسرده دم‌|یوسف ز تخت سیر و سلیمان ز خاتم است }}
{{ب| آمیخته به اشک خلیل و سرشک خضر|امروز آب چشمه‌ی حیوان و زمزم است  }}
{{ب| پیش از شهادت شه لب تشنگان، رُسُل‌|بگریستند بر وی و مظلومیش به کل  }}
{{پایان شعر}}
'''نامه کوفیان به امام حسین (ع)'''
{{شعر}}
{{ب| چون رایت ستم به یزید لعین رسید|از کوفه نامه‌ها به امام مبین رسید }}
{{ب| کای گشته انس و جان به سلیمانیت مقرّ|در دست دیو سفله به ناحق نگین رسید }}
{{ب| آدم صفت بیا و زمین را خلیفه باش‌|کابلیس را خلافت روی زمین رسید }}
{{ب| هستی تو مستحقّ خلافت پس از حسن‌|ما را به اتّفاق، روایت چنین رسید }}
{{ب| باز آی سوی کوفه و برکش لوای دین‌|ورنه لوای کفر به چرخ برین رسید }}
{{ب| بهر هدایت ار نخرامی بدین دیار|خواهد خلل ز خصم به بنیان دین رسید }}
{{ب| گر دستگیر ما نشوی روز بازخواست‌|گوییم دست ما نه به حبل المتین رسید }}
{{ب| چون نامه را بخواند، بدانست شاه دین‌|کاو را گه شدن به دم تیغ کین رسید }}
{{ب| نزدیک شد که دختر زهرا شود اسیر|وقت شهادت پسر نازنین رسید }}
{{ب| با خویش گفت: «وقتی ادای امانت است‌|بیع بهشت را سرِ ما در ضمانت است» }}
{{پایان شعر}}
'''حرکت کاروان از مدینه به کربلا'''
{{شعر}}
{{ب| بگرفت راه بادیه سالار کربلا|مشتاق کشته گشتن و آماده‌ی بلا }}
{{ب| درهای آسمان همه شد باز و آمدند|در خدمتش ملایکه از عالم عُلا }}
{{ب| آمد نخست حُرّ به سر راه شاه دین‌|هر سنگ می‌زدش سوی خلد برین صلا }}
{{ب| اول امیر لشکر کین بود و ای عجب‌|شد اولین شهید به شمشیر ابتلا }}
{{ب| شه در زمین بادیه آمد فرود و گفت:|زین خاک یافت دیده‌ی امید من جلا }}
{{ب| بنمود مقتل شهدا را یکان یکان‌|فرمود آمدیم به سوی وطن، ملا }}
{{ب| ما والی ولایت رنج و مصیبتیم‌|با ما نیاید آنکه ندارد سرِ ولا }}
{{ب| در تیره شب روانه به سوی وطن شوید|کز انفعال رفت نیارید بر ملا }}
{{ب| افراشتند خیمه در آن عرصه‌ی الم‌|کامد برون ز کوفه علم از پی علم  }}
{{پایان شعر}}
'''بیعت امام با یاران'''
{{شعر}}
{{ب| چون شب فرو گرفت جهان را، شه شهید|اصحاب را بخواند پی بیعت جدید }}
{{ب| فرمود: یافتم همه اصحاب خویش را|اندر وفا یگانه و اندر صفا فرید }}
{{ب| برداشتم ز گردشان عهد خویش را|جنت دهد جزای شما خالق مجید }}
{{ب| لیکن برون روید از این ورطه‌ی خطر|شب تیره و به خواب گران لشکر عنید }}
{{ب| فردا قتیل تیغ مخواهید خویش را|مقتول خواسته است به تنها مرا یزید }}
{{ب| گفتند کز تو باز نخواهیم داشت دست‌|گیریم ما چگونه سر خویش و تو وحید؟ }}
{{ب| چون دید شاه دین که نخواهند بازگشت‌|هستند پایدار در آن محنت شدید  }}
{{ب| فرمود بنگرید به فردوس جایتان‌|دیدند و شد شب شهدا همچو روز عید }}
{{ب| آمدند اسحر <ref> اسحر: جادوتر.</ref> بر آن قوم نیک‌بخت‌|کای جیش حق به کوی شهادت کشید رخت }}
{{پایان شعر}}
'''محمد بن حنفیه'''
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۱۴۷: خط ۲۴۵:




'''حر بن یزید ریاحی'''
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|آمد بر امام مبین حُرّ خوش‌سرشت | بگشاده حور بهروى آغوش در بهشت }}
{{ب|آمد بر امام مبین حُرّ خوش‌سرشت | بگشاده حور بهروى آغوش در بهشت }}
خط ۱۵۲: خط ۲۵۱:
{{ب|از کرده توبه کرد و درآمد به حربگاه |با اهل کوفه گفت که: اى قوم بدکنشت}}  
{{ب|از کرده توبه کرد و درآمد به حربگاه |با اهل کوفه گفت که: اى قوم بدکنشت}}  


{{ب|آخر به سوى شاه نوشتید نامه‌ها |بى‌آن‌که شاه نامه به سوى شما نوشت }}
{{ب|آخر به سوى شاه نوشتید نامه‌ها |بى‌ آنکه شاه نامه به سوى شما نوشت }}


{{ب|او را گذاشتید و شدید از پى یزید | کردید پشت بر حرم روى در کنشت }}
{{ب|او را گذاشتید و شدید از پى یزید | کردید پشت بر حرم روى در کنشت }}
خط ۱۷۰: خط ۲۶۹:




'''جون بن حوی'''
{{شعر}}
{{ب| آمد یکی غلام سیه روی دل سپید|دل در برش ز شوق شهادت همی تپید }}
{{ب| آزاد کرده بودش اندر ره خدا|چرخ سپید چشم، سیاهی چو او ندید }}
{{ب| با روی او چو داشت شب قدر نسبتی‌|حق بر هزار ماهش از آن روی برگزید }}
{{ب| با شاه گفت: «ای که ولای تو کرده فرض‌|ایزد به هر سیاه و سپیدی که آفرید }}
{{ب| فرمای تا به راه تو جان را کنم فدا|ای در کف تو جنّت فردوس را کلید }}
{{ب| صد چشمه از محبّت تو در دلم گشود|چون آب زندگی که ز ظلمات شد پدید» }}
{{ب| فرمود شاه دین که سر خویش پاس دار!|بر شب ستاره ریخت چو از شاه این شنید }}
{{ب| گفتا: چه می‌شوی که من تیره روی را|با خود بری به خلد و گشایی در امید }}
{{ب| منگر سیاهیم که به سوی خلیل حق‌|ذبح فدا سیاه ز سوی خدا رسید }}
{{ب| پذیرفت شاه و گفت که رویت سپید باد|جان را کنون به نعمت فردوس ده نوید }}
{{ب| آمد به سوی معرکه با تیغ هندوی‌|در دشت زنگیانه یکی نعره برکشید }}
{{ب| تیغ برهنه در کف زنگی غلام تافت‌|ز ابر سیاه، برق تو گفتی همی جهید }}
{{ب| خونش به راه شاه شهیدان بریختند|جنّت، درم خریده به یک مشت خون خرید }}
{{ب| همرنگ زاغ بود و به یمن قبول شاه‌|طاووس خُلد گشت و به خُلد برین چمید }}
{{ب| آمد به سوی شاه حبیب خمیده پشت‌|گفت ای کلید دوزخ و جنّت ترا به مشت  }}
{{پایان شعر}}
'''حبیب بن مظاهر'''
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|آمد به سوى شاه حمید خمیده‌پشت | گفت اى کلید دوزخ و جنت تو را به مشت}}


{{ب|پیرانه سر به معرکه جولانم آرزوست | دشت مصاف و عرصه میدانم آرزوست }}
{{ب|پیرانه سر به معرکه جولانم آرزوست | دشت مصاف و عرصه میدانم آرزوست }}
خط ۱۹۳: خط ۳۲۶:




 
'''عباس بن علی'''
 
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|عباس نامدار چو از پشت زین فتاد | گفتى قیامت است که مه بر زمین فتاد }}
{{ب|عباس نامدار چو از پشت زین فتاد | گفتى قیامت است که مه بر زمین فتاد }}
خط ۲۱۸: خط ۳۵۰:




 
'''قاسم بن الحسن'''
 
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|فرمود شاه دین که: بنه از سر این خیال| لشکر: گران و کار بزرگ و تو خردسال }}
{{ب|فرمود شاه دین که: بنه از سر این خیال| لشکر: گران و کار بزرگ و تو خردسال }}
خط ۲۵۴: خط ۳۸۵:




 
'''فرزندان زینب (س)'''
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|زینب گرفت دست دو فرزند نازنین | مى‌سود روى خویش به پاى امام دین }}
{{ب|زینب گرفت دست دو فرزند نازنین | مى‌سود روى خویش به پاى امام دین }}
خط ۲۷۹: خط ۴۱۰:




 
'''علی اکبر'''
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|از خیمه شاهزاده چو آهنگ راه کرد | شاه از قفاى او به تحیر نگاه کرد }}
{{ب|از خیمه شاهزاده چو آهنگ راه کرد | شاه از قفاى او به تحیر نگاه کرد }}
خط ۳۰۶: خط ۴۳۷:




 
'''علی اصغر'''
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|بودش به گاهواره یکى دُرّ شاهوار | درّى به چشم خرد و به قیمت بزرگوار }}
{{ب|بودش به گاهواره یکى دُرّ شاهوار | درّى به چشم خرد و به قیمت بزرگوار }}
خط ۳۴۰: خط ۴۷۱:




'''شهادت امام حسین (ع)'''
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|روزى چنان به یاد زمین و زمان نداشت |جورى ستاره کرد که خود در گمان نداشت }}
{{ب|روزى چنان به یاد زمین و زمان نداشت |جورى ستاره کرد که خود در گمان نداشت }}
خط ۳۵۵: خط ۴۸۷:
{{ب|مى‌رفت خون ز حلقش و با حق جز این سخن | کز جرم شیعیان بگذر، بر زبان نداشت }}
{{ب|مى‌رفت خون ز حلقش و با حق جز این سخن | کز جرم شیعیان بگذر، بر زبان نداشت }}


{{ب|گفتم که از جسارت قاتل کنم حدیث| لیکن (سروش) ناطقه یاراى آن نداشت }}
{{ب|گفتم که از جسارت قاتل کنم حدیث| لیکن «سروش» ناطقه یاراى آن نداشت }}


{{ب|بگرفت آفتاب و بلرزید کوه و دشت | بارید خون تازه ازین باژگونه طشت}}
{{ب|بگرفت آفتاب و بلرزید کوه و دشت | بارید خون تازه ازین باژگونه طشت}}
۳٬۴۸۸

ویرایش

منوی ناوبری