۶٬۰۷۷
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
علم، معانی متفاوتی دارد که از آن جمله است: نشان، پرچم و بیرق (لغتنامه دهخدا). اما آنچه مراد و منظور از علم در مراسم عاشوراست، عبارت از درفشی است با دسته ای چوبی یا فولادین که گاه بر سر آن شکل پنجه ای فلزی نصب کنند و آن را به لالههای بلورین و شمعدانها و پارچههای رنگارنگ مزین سازند و در ایام عزاداری محرم و صفر در دستهها حرکت دهند. در لغتنامه دهخدا، علم چنین معنا شده است: «نخل یا چوب بسیار بلندی همچون درخت تبریزی که در تعزیه خوانی پیشاپیش دستهها برند و بر سر آن گاه شکل پنجهای از فلز باشد و گاه پارچه سیاه بر آن پوشند». «علمبندان» آغازگر مراسم عزاداری حسینی و «علم واچینی» یا «شهید کردن علم» نشانه خاتمه سوگواری است. <ref>وکیلیان، سید احمد، شیراز، فارس، بی تا.</ref> | علم، معانی متفاوتی دارد که از آن جمله است: نشان، پرچم و بیرق (لغتنامه دهخدا). اما آنچه مراد و منظور از علم در مراسم عاشوراست، عبارت از درفشی است با دسته ای چوبی یا فولادین که گاه بر سر آن شکل پنجه ای فلزی نصب کنند و آن را به لالههای بلورین و شمعدانها و پارچههای رنگارنگ مزین سازند و در ایام عزاداری محرم و صفر در دستهها حرکت دهند. در لغتنامه دهخدا، علم چنین معنا شده است: «نخل یا چوب بسیار بلندی همچون درخت تبریزی که در تعزیه خوانی پیشاپیش دستهها برند و بر سر آن گاه شکل پنجهای از فلز باشد و گاه پارچه سیاه بر آن پوشند». «علمبندان» آغازگر مراسم عزاداری حسینی و «علم واچینی» یا «شهید کردن علم» نشانه خاتمه سوگواری است. <ref>وکیلیان، سید احمد، شیراز، فارس، بی تا.</ref> | ||
==تاریخچه مراسم علمنبدان در مناطق مختلف== | ==تاریخچه مراسم علمنبدان در مناطق مختلف== | ||
مراسم علم گردانی در مناطق مختلف به شکلهای گوناگونی انجام میشود. برای مثال، در میناب «مراسم علم پیغمبر» برگزار میگردد. اگرچه پیدایش و چگونگی شکل گیری این مراسم مشخص نیست، اما احتمال میرود، که این مراسم ابتدا به شکل علم گردانیهای ساده برای جمع نذورات صورت میگرفت و علمها نشانی از | مراسم علم گردانی در مناطق مختلف به شکلهای گوناگونی انجام میشود. برای مثال، در میناب «مراسم علم پیغمبر» برگزار میگردد. اگرچه پیدایش و چگونگی شکل گیری این مراسم مشخص نیست، اما احتمال میرود، که این مراسم ابتدا به شکل علم گردانیهای ساده برای جمع نذورات صورت میگرفت و علمها نشانی از حسینیهها بودهاند و با گرد آمدن عزاداران و حسینیهها در یک محل برای عزاداری مشترک، کم کم این مراسم کامل شده است. | ||
در گذشته، جدای از مسائل اعتقادی و معنوی مراسم، کارکردهای سیاسی و اجتماعی نیز برای علم گردانی مترتب بود یکپارچگی اجتماعی (هم هدف بودن) و احساس همبستگی و وابستگی (تشکیل روابط صمیمی بین اعضا) از مهم ترین کارکردهای اجتماعی این مراسم به شمار می رود جدای از آن این رسم گاه در گذشته فراتر از یک مراسم مذهبی عمل می کرد؛ مثلاً برای احقاق حق یک مظلوم و یا آزادی یک زندانی بی گناه. | در گذشته، جدای از مسائل اعتقادی و معنوی مراسم، کارکردهای سیاسی و اجتماعی نیز برای علم گردانی مترتب بود یکپارچگی اجتماعی (هم هدف بودن) و احساس همبستگی و وابستگی (تشکیل روابط صمیمی بین اعضا) از مهم ترین کارکردهای اجتماعی این مراسم به شمار می رود جدای از آن این رسم گاه در گذشته فراتر از یک مراسم مذهبی عمل می کرد؛ مثلاً برای احقاق حق یک مظلوم و یا آزادی یک زندانی بی گناه. | ||
==فلسفه علمبندان== | |||
علم ها همیشه نماد و نشان شخصیت های مثبت و مقدس نیستند و در برخی موارد به عنوان نماد شخصیت های منفی به کار می روند. از جمله در فیروزآباد میبد یزد، علمی به نام «علم نمد» در جلوی نخل دسته های عزاداری حرکت داده می شود که نماد «اسماء» همسر و قاتل امام حسن (ع) است. شیوه حرکت دادن این علم به گونه ای است که شادمانی را القا می کند، به همین دلیل برخی هم آن را نماد زنی می دانند که از شهادت امام حسین (ع) خرسند است و هنگام ورود قافله سرا به کوفه شادی می کند. | علم ها همیشه نماد و نشان شخصیت های مثبت و مقدس نیستند و در برخی موارد به عنوان نماد شخصیت های منفی به کار می روند. از جمله در فیروزآباد میبد یزد، علمی به نام «علم نمد» در جلوی نخل دسته های عزاداری حرکت داده می شود که نماد «اسماء» همسر و قاتل امام حسن (ع) است. شیوه حرکت دادن این علم به گونه ای است که شادمانی را القا می کند، به همین دلیل برخی هم آن را نماد زنی می دانند که از شهادت امام حسین (ع) خرسند است و هنگام ورود قافله سرا به کوفه شادی می کند. | ||