checkuser
۲٬۳۶۳
ویرایش
طرب شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | '''طرب شیرازی''' (۱۲۷۶ ه. ق-۱۳۳۰ ه. ق) از علما و فضلای کم نظیر، شاعری دانشمند و هنرمند با ذوق قرن چهاردهم هجری است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام =طرب شیرازی | | نام =طرب شیرازی | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی =میرزا ابوالقاسم | | نام اصلی =میرزا ابوالقاسم محمدنصیر | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت = | ||
| ملیت =ایرانی | | ملیت =ایرانی | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد =۱۲۷۶ ه. ق | ||
| محل تولد =اصفهان | | محل تولد =اصفهان | ||
| والدین = | | والدین =محمدرضا قلى خان شیرازى متخلص به «هما» | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ =۱۳۳۰ ه. ق | ||
| محل مرگ =اصفهان | | محل مرگ =اصفهان | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
میرزا ابوالقاسم محمّد نصیر متخلّص به «طرب» کوچکترین فرزند شاعر [[همای شیرازی| | میرزا ابوالقاسم محمّد نصیر متخلّص به «طرب» کوچکترین فرزند شاعر [[همای شیرازی|محمدرضا قلی خان همای شیرازی]] بود. خانواده‌ی او اهل شیراز بودند ولی پدرش در اصفهان مسکن گزید و طرب در آنجا متولد شد. دو برادر دیگر طرب یعنی میرزا محمّدحسین عنقا و محی‌الدّین محمدسُها نیز شاعر بودند. طرب پس از مرگ پدر تحت سرپرستی و تربیت عنقا قرار گرفت و علوم مختلف را نزد میرزا عبدالغفار پا قلعه‌ای، آخوند ملّا محمّد کاشانی، جهانگیر خان قشقایی و میرزا ابوالحسن جلوه و هنر خطّاطی را از میرزا عبدالرحیم افسر فرا گرفت. طرب با وجود اینکه مورد توجه ناصرالدّین شاه قاجار بود زندگی درویشانه را ترجیح می‌داد. ناصرالدّین شاه به او لقب «عقاب» و «تاج الشّعرا» داد ولی او در هیچ شعری آن‌ها را به کار نبرد. از سال 1285 ه. ق مدتی ملک‌الشعرای دربار ناصرالدّین شاه بود، امّا بالاخره از آن کناره گرفت و به اصفهان برگشت. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
«طرب» در غزل از شیوه بانیان نهضت بازگشت ادبى پیروى مى‌کرد و در سبک عراقى غزل مى‌سرود ولى بعدها که به قصیده‌سرایى روى آورد از شیوه متقدمان در این قالب شعرى پیروی می‌کرد و به سبک خراسانى و در قالب مثنوى به شیوه [[فردوسی|حکیم ابوالقاسم فردوسى]] شعر مى‌سروده و در مراثى عاشورایى، سبک [[محتشم کاشانی|محتشم کاشانى]] را به کار مى‌گرفت. طرب اصفهانى را باید از ادامه دهندگان شیوه محتشم کاشانى در مرثیه‌سرایى دانست و هفت بند او که در مراثى امام حسین (ع) و واقعه کربلا سروده شده متاثر از دوازده‌بند محتشم کاشانى است و به اقتضاى او سخن گفته است. وى از چهره‌هاى شعر آیینى در سده اخیر به شمار مى‌رود و اشعار مناقبى او در قالب‌هاى متنوع شعرى در مناقب اهل بیت (ع) خصوصا حضرت معصومه (س) استقبال زیادی | «طرب» در غزل از شیوه بانیان نهضت بازگشت ادبى پیروى مى‌کرد و در سبک عراقى غزل مى‌سرود ولى بعدها که به قصیده‌سرایى روى آورد از شیوه متقدمان در این قالب شعرى پیروی می‌کرد و به سبک خراسانى و در قالب مثنوى به شیوه [[فردوسی|حکیم ابوالقاسم فردوسى]] شعر مى‌سروده و در مراثى عاشورایى، سبک [[محتشم کاشانی|محتشم کاشانى]] را به کار مى‌گرفت. طرب اصفهانى را باید از ادامه دهندگان شیوه محتشم کاشانى در مرثیه‌سرایى دانست و هفت بند او که در مراثى امام حسین(ع) و واقعه کربلا سروده شده متاثر از دوازده‌بند محتشم کاشانى است و به اقتضاى او سخن گفته است. وى از چهره‌هاى شعر آیینى در سده اخیر به شمار مى‌رود و اشعار مناقبى او در قالب‌هاى متنوع شعرى در مناقب اهل بیت(ع) خصوصا حضرت معصومه(س) استقبال زیادی شده‌است. | ||
== | ==اشعار== | ||
===هفت‌بند<ref>در مرثیه خامس آل عبا که اقتفاگونه‌اى است از دوازده بند محتشم کاشانى و در زمره آثار منظوم و موفق عاشورایى</ref>=== | |||
۱ | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۳: | ||
{{ب| آن سر که بود دوش نبی متکای او|خاکستر تنور شد ای وای جای او }} | {{ب| آن سر که بود دوش نبی متکای او|خاکستر تنور شد ای وای جای او }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
''' | '''۲''' | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۱: | ||
{{ب| داد از تو و جفای تو ای آسمان دون|یکباره زین الم نشدی از چه سرنگون؟ }} | {{ب| داد از تو و جفای تو ای آسمان دون|یکباره زین الم نشدی از چه سرنگون؟ }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
''' | '''۳''' | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۳۷: | ||
{{ب| ناگاه از فراز سِنانِ سَنانِ دون|خورشید سر زدی ز گریبان کربلا }} | {{ب| ناگاه از فراز سِنانِ سَنانِ دون|خورشید سر زدی ز گریبان کربلا }} | ||
{{پایان شعر}}<br />''' | {{پایان شعر}}<br />'''۴'''{{شعر}} | ||
{{ب| از زین پشت شاه زمان بر زمین رسید|بگذشت خون ز زین و به عرش برین رسید }} | {{ب| از زین پشت شاه زمان بر زمین رسید|بگذشت خون ز زین و به عرش برین رسید }} | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۳: | ||
{{ب| آن ظلم‌ها که چرخ به آل رسول کرد|جان رسول تا به قیامت ملول کرد }} | {{ب| آن ظلم‌ها که چرخ به آل رسول کرد|جان رسول تا به قیامت ملول کرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
''' | '''۵''' | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۱۹۳: | خط ۱۹۱: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
''' | '''۶''' | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۲۲۱: | خط ۲۱۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
''' | '''۷''' | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۲۴۶: | خط ۲۴۴: | ||
{{ب| هرکار را حساب بود جز که از یزید|بر اهل بیت ظلم برون از حساب شد }} | {{ب| هرکار را حساب بود جز که از یزید|بر اهل بیت ظلم برون از حساب شد }} | ||
{{ب| داد از جفای چرخ که بر آل بو تراب|جز آبِ تیغ، تشنه‌لبان را نداد آب <ref>دیوان طرب شیرازی؛ ص | {{ب| داد از جفای چرخ که بر آل بو تراب|جز آبِ تیغ، تشنه‌لبان را نداد آب <ref>دیوان طرب شیرازی؛ ص ۴۹۲- ۴۹۹.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===سایر اشعار=== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| دل زنده می‌شود ز و لای تو یا حسین|جان تازه می‌شود ز ثنای تو یا حسین }} | {{ب| دل زنده می‌شود ز و لای تو یا حسین|جان تازه می‌شود ز ثنای تو یا حسین }} | ||
| خط ۲۸۱: | خط ۲۷۹: | ||
{{ب| عشق آنگونه مرا رفته چو خون در رگ و پوست|که گرم سر برود دل ز غمش بر نکنم }} | {{ب| عشق آنگونه مرا رفته چو خون در رگ و پوست|که گرم سر برود دل ز غمش بر نکنم }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| روان به کوفه ز کرب و بلا چو قافله شد|همه سرادق افلاک پر ز غلغله شد }} | {{ب| روان به کوفه ز کرب و بلا چو قافله شد|همه سرادق افلاک پر ز غلغله شد }} | ||
| خط ۲۹۱: | خط ۲۸۷: | ||
{{ب| کناره‌ی افق از شرم، سرخ گشت چو دید|که سرخ حلق علی از خدنگ حرمله شد }} | {{ب| کناره‌ی افق از شرم، سرخ گشت چو دید|که سرخ حلق علی از خدنگ حرمله شد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| در شام چون که آل علی را مقام شد|روز جهان سیاه‌تر از تیره شام شد }} | {{ب| در شام چون که آل علی را مقام شد|روز جهان سیاه‌تر از تیره شام شد }} | ||
| خط ۳۰۱: | خط ۲۹۴: | ||
{{ب| چون شد حرام، عیش بر اولاد مصطفی|گویی که عیش بر همه عالم حرام شد }} | {{ب| چون شد حرام، عیش بر اولاد مصطفی|گویی که عیش بر همه عالم حرام شد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۳۲۶: | خط ۳۱۸: | ||
{{ب| میدان حسینی ز ازل تا به ابد گشت|گر لشگر دشمن ز کران تا به کران بود }} | {{ب| میدان حسینی ز ازل تا به ابد گشت|گر لشگر دشمن ز کران تا به کران بود }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| class="" style="margin: 0 auto; " | |||
| class="b" |<span class="beyt"> در کرب و بلا آب مگر قیمت جان بود</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">کز تشنگی از خاک بر افلاک فغان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> پژمرد ز سوز عطش و تابش خورشید</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">آن نوگل خندان که گل باغ جنان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> نی نی غلطم، خون دل از دیده‌ی اطفال</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">چون سیل ز دامان سراپرده روان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> رخساره‌ی قاسم بُد اگر بُد گل نوخیز</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">بالای علی بود اگر سرو روان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> آن شاه که بودی دهنش چشمه‌ی حیوان</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">خشکیده‌تر از چوب، زبانش به دهان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بر نیزه سرش گرد جهان گشت چو خورشید</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">شاهی که تنش باعث ایجاد جهان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بر پیکر مرغان گلستان حسینی</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">شهباز بلا بال زن از زاغ کمان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> خون در عوض شیر چکید از لب اصغر</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">تیرش بَدَلِ آب به حلقوم روان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> خونین، دل آهوی ختن گشت از این غم</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">از کاکل اکبر چو صبا مشک فشان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> چون زد به نشان حرمله آن تیر جگر دوز</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">حلق علی‌اش نی که دل ماش نشان بود </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> میدان حسینی ز ازل تا به ابد گشت</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">گر لشگر دشمن ز کران تا به کران بود </span> | |||
|} | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| یا للعجب که تشنه‌ی آب فرات بود|شاهی که خاک در گهش آب حیات بود }} | {{ب| یا للعجب که تشنه‌ی آب فرات بود|شاهی که خاک در گهش آب حیات بود }} | ||
| خط ۴۱۰: | خط ۴۴۵: | ||
{{ب| سیراب وحش و طیر بیابان و تشنه لب|اطفال بی‌گنه، به چه کیش این ستم رواست }} | {{ب| سیراب وحش و طیر بیابان و تشنه لب|اطفال بی‌گنه، به چه کیش این ستم رواست }} | ||
{{ب| آن سر که تکیه‌گاه ز دوش رسول داشت|خاک زمین بادیه‌اش جای متّکاست <ref>تجلی عشق در حماسه عاشورا؛ ص | {{ب| آن سر که تکیه‌گاه ز دوش رسول داشت|خاک زمین بادیه‌اش جای متّکاست <ref>تجلی عشق در حماسه عاشورا؛ ص ۱۶۸- ۱۷۲.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||