checkuser
۲٬۳۶۳
ویرایش
قاآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت = | ||
| ملیت = | | ملیت = | ||
| تاریخ تولد = سال | | تاریخ تولد = سال ۱۲۲۲ ه. ق | ||
| محل تولد = شیراز | | محل تولد = شیراز | ||
| والدین = | | والدین = | ||
| تاریخ مرگ = پنجم شعبان | | تاریخ مرگ = پنجم شعبان ۱۲۷۰ ه. ق | ||
| محل مرگ = تهران | | محل مرگ = تهران | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
| مدفن = | | مدفن = | ||
|مذهب = | |مذهب = | ||
|در زمان حکومت = | |در زمان حکومت =محمدشاه و ناصرالدین‌شاه قاجار | ||
|اتفاقات مهم = | |اتفاقات مهم = | ||
| نام دیگر = | | نام دیگر = | ||
|لقب = | |لقب =حسان‌العجم | ||
|بنیانگذار = | |بنیانگذار = | ||
| پیشه = | | پیشه = | ||
| سال‌های نویسندگی = | | سال‌های نویسندگی = | ||
|سبک نوشتاری = | |سبک نوشتاری = | ||
|کتاب‌ها = | |کتاب‌ها =دیوان اشعار، پریشان و عبرةللناظرین | ||
|مقاله‌ها = | |مقاله‌ها = | ||
|نمایشنامه‌ها = | |نمایشنامه‌ها = | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
میرزا حبیب شیرازی پسر میرزا | میرزا حبیب شیرازی پسر میرزا محمّدعلی گلشن و متخلّص به «قاآنی» است که در سال ۱۲۲۲ ه. ق در شیراز متولد شد. اختصاص او به ساختن قصاید طولانی متضمن اوصاف خوشایند و آوردن الفاظ خوش آهنگ و تسلّط بر ایراد کلمات و لغات مترادف بسیار است و به همین سبب در گفتارش لفظ بر معنی به شدت می‌چربد. جوانی وی به تحصیل ادبی در شیراز و سفر به خراسان و ادامه‌ی تحصیلات در آن سامان گذشت. او اگر چه در شعر پیرو پیشینیان است ولی خود در بیان مضامین و ایجاد انواع تغزلات صاحب سبک و مکتب است. | ||
قاآنی در علوم مختلف زبان تبحّر کاملی یافت، به ویژه در فنون | قاآنی در علوم مختلف زبان تبحّر کاملی یافت، به ویژه در فنون ادب، نظم و نثر فارسی و عربی صاحب نام گردید. زبان‌های عربی و ترکی را همچون فارسی به خوبی فراگرفت. حتی در زبان عربی آنقدر پیش رفت که به آن زبان شعر می‌سرود. قاآنی نخستین شاعر فارسی است که به زبان فرانسه آشنایی کامل داشته‌است. | ||
وى از قصیده سرایان توانایى است که طبع خداداده خود را در سرودن مدیحه‌ها در ستایش حاکمان خودکامه عصر خویش به کار گرفته و بیشتر قصاید خود را در مدیحت محمدشاه قاجار (م ۱۲۶۴ ه. ق) و فرزندش ناصرالدین شاه (م سال ۱۳۱۳ ه. ق) سروده‌است. تذکره‌نویسان علت آن را از دست دادن پدر در سن یازده سالگى مى‌دانند که با تنگدستى ناگزیر از تحصیل در زادگاه خود شیراز مى‌شود و در همان اوان، شجاع‌السلطنه فرزند فتحعلى‌شاه قاجار (م ۱۲۵۰ ه. ق) به او علاقه‌مند شده و او را به فتحعلى‌شاه معرفى مى‌کند. وقتى که محمدشاه به سلطنت مى‌رسد قاآنى به دربار او راه مى‌یابد و به لقب «حسان‌العجم» مفتخر مى‌گردد و در زمان سلطنت ناصرالدین شاه به عنوان شاعر رسمى دربار انتخاب مى‌شود. | |||
وفات قاآنی بنا به یادداشت‌های فرهاد میرزا در روز چهارشنبه پنجم شعبان ۱۲۷۰ ه. ق. در تهران اتّفاق افتاده است و مزار وی در شهر ری در جوار مزار شیخ ابوالفتوح رازی می‌باشد. وی از شاعران مشهور دوره‌ی [[بازگشت ادبی]] است که در تمام فنون شعر طبع آزمایی کرده‌است. <ref>گنجینه نیاکان؛ ص ۱۰۹. مقدمه‌ی جامع دیوان قاآنی به تصحیح دکتر محجوب.</ref> | |||
قاآنى با [[نشاط اصفهانی|میرزا عبد الوهاب (نشاط) اصفهانى]](م ۱۲۴۴ ه. ق)، میرزا ابوالقاسم قائم مقام (ثنائى) فراهانى(م ۱۲۵۱ ه. ق)، [[وصال شیرازى|میرزا محمدشفیع (وصال) شیرازى]](م ۱۲۶۲ ه. ق)، میرزا عباس (فروغى) بسطامى(م ۱۲۷۴ ه. ق)، [[عاشق اصفهانی|میرزا محمد (عاشق) اصفهانى]] (م ۱۲۸۱ ه. ق) و [[سروش اصفهانى]] (م ۱۲۸۵ ه. ق) معاصر بوده‌است.<ref>شرح احوال و آثار قاآنى شیرازى در منابعى از قبیل:مجمع الفصحاء ج ۵،آثار العجم،طرایق الحقایق ج ۳،تاریخ ادبیات ادوارد براون ج ۴،ریحانة الادب ج ۳،هفت آسمان،سبک‌شناسى ج ۳،سفینة المحمود ج ۱،تاریخ ادبیات رضازاده شفق و تاریخ ادبیات هرمان اته آمده است.</ref> | |||
==سبک شعرى== | |||
قاآنى از ادامه دهندگان راه بانیان نهضت [[بازگشت ادبی|بازگشت ادبى]] است و به شیوه متقدّمین طبع‌آزمایى مى‌کند و توانایى او در به کارگیرى به موقع واژه‌ها و ترکیبات و اشرافى که از خود نشان مى‌دهد آدمى را به شگفتى وامى‌دارد. | |||
تشبیب‌هاى او در قصایدش سرشار از تصاویر بدیع و زیبا است و مسمّطات وى نیز در میان آثارش از منزلت خاصى برخوردار مى‌باشد ولى در غزل حرف چندانى براى گفتن ندارد. | |||
شعر قاآنى با همه رسایى و شیوایى و ساختار محکم لفظى، از ضعف محتوایى رنج مى‌برد که مى‌توان ریشه آن را در رویکرد افراطى و به مدیحه‌سرایى و سرودن اشعار مناقبى و ضد ارزش دانست. | |||
==دامنه تاثیر آثار عاشورایى== | |||
قاآنى را به هیچ روى نمى‌توان در زمره شعراى آیینى قرار داد. زیرا اغلب دیوان اشعار او آثار منقبتى توصیفى و هزلى است و آثار منظوم آیینى وى در مقایسه با دیگر آثار او معدود و ناچیز مى‌باشد. | |||
از قاآنى یک قصیده عاشورایى به جاى مانده که از دیرباز نظر مشتاقان ادب شیعى را به خود معطوف داشته است و در پیشینه شعر عاشورا در زبان فارسى بى‌سابقه است و مانند ندارد ولى بعدها افرادى مانند [[شیداى گراشى]] (۱۲۹۶ ه. ق -۱۳۳۸ ه. ق) به اقتفاى او، مرثیه سروده‌اند. | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
از آثار مهم قاآنی در زمینه‌ی شعر | از آثار مهم قاآنی در زمینه‌ی شعر «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1097473&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان]» اوست که چاپهای مختلفی از آن شده و مقدار زیادی از اشعار او را در بردارد. دیوان او براى اولین بار در سال ۱۲۷۴ ه. ق در تهران به چاپ رسیده و سپس بارها در تبریز و هند و تهران تجدید چاپ شده و حاوى ۲۲ هزار بیت مى‌باشد. در دیوان قاآنى چندین قصیده آیینى وجود دارد که شمار بهترین اشعار آیینى در زمانه اوست. | ||
از دیگر آثار وی کتاب «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1516387&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author پریشان]» است که بنا به نوشته‌ی میرزا طاهر دیباچه نگار قسمتی از نوادر اخبار و بدایع آثار و امثال شیرین و نکات رنگین و حکایات مطلوب و روایات مرغوب را در کتابی به تقلید گلستان سعدی فراهم آورده است. نثر پریشان، روان و ساده و زیباست اما نتوانست بر شهرت ادبى او بیفزاید. | |||
کتاب دیگری به نام «عبرةللناظرین» هم از قاآنی به چاپ رسیده‌است. | |||
==اشعار== | ==اشعار== | ||
===شعر | ===شعر ۱=== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| بارد، چه؟ خون، ز؟ دیده، چسان؟ روز و شب، چرا؟|از غم، کدام غم؟ غم سلطان کربلا }} | {{ب| بارد، چه؟ خون، ز؟ دیده، چسان؟ روز و شب، چرا؟|از غم، کدام غم؟ غم سلطان کربلا }} | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۲۰: | ||
{{ب| قاآنی است قایل <ref>قایل: گوینده.</ref> این شعرها؟ بلی|خواهد چه؟ رحمت، از که؟ ز حق، کی؟ در صف جزا }} | {{ب| قاآنی است قایل <ref>قایل: گوینده.</ref> این شعرها؟ بلی|خواهد چه؟ رحمت، از که؟ ز حق، کی؟ در صف جزا }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
=== شعر ۲ === | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| الا ای نیوشنده‌ی هوشیار|یکی نغز گفت آرمت، گوش دار }} | {{ب| الا ای نیوشنده‌ی هوشیار|یکی نغز گفت آرمت، گوش دار }} | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۷۶: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر | ===شعر ۳=== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| چنین درد در خورد هر مرد نیست|کسی جز حسین اهل این درد نیست }} | {{ب| چنین درد در خورد هر مرد نیست|کسی جز حسین اهل این درد نیست }} | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۲۸: | ||
{{ب| نفرساید ار دانه‌ای زیر خاک|نیارد در آخر ثمرهای پاک }} | {{ب| نفرساید ار دانه‌ای زیر خاک|نیارد در آخر ثمرهای پاک }} | ||
{{ب| همان روشن است این سخن نزد جمع|که از سوز دل سر فرازست شمع <ref>انتخابی از شعری عرفانی و مفصّل؛ چراغ صاعقه، ص | {{ب| همان روشن است این سخن نزد جمع|که از سوز دل سر فرازست شمع <ref>انتخابی از شعری عرفانی و مفصّل؛ چراغ صاعقه، ص ۶۱-۶۳.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۸۷۰-۸۷۳] | ||
*''[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1040801&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج۱، ص۲۶۹-۲۷۲.]'' | |||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||