checkuser
۲٬۳۶۳
ویرایش
قاآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
میرزا حبیب شیرازی | '''میرزا حبیب شیرازی''' از شاعران ایران در قرن سیزدهم هجری است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = قاآنی | |||
| تصویر = قاآنی.jpg | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام اصلی = میرزا حبیب | |||
| زمینه فعالیت = | |||
| ملیت = | |||
| تاریخ تولد = سال 1222 ه.ق. | |||
| محل تولد = شیراز | |||
| والدین = | |||
| تاریخ مرگ = پنجم شعبان 1270 ه.ق. | |||
| محل مرگ = تهران | |||
| علت مرگ = | |||
| محل زندگی = | |||
| مختصات محل زندگی = | |||
| مدفن = | |||
|مذهب = | |||
|در زمان حکومت =محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار | |||
|اتفاقات مهم = | |||
| نام دیگر = | |||
|لقب = | |||
|بنیانگذار = | |||
| پیشه = | |||
| سال‌های نویسندگی = | |||
|سبک نوشتاری = | |||
|کتاب‌ها = | |||
|مقاله‌ها = | |||
|نمایشنامه‌ها = | |||
|فیلم‌نامه‌ها = | |||
|دیوان اشعار = | |||
|تخلص = قاآنی | |||
|فیلم ساخته بر اساس اثر= | |||
| همسر = | |||
| شریک زندگی = | |||
| فرزندان = | |||
|تحصیلات = | |||
|دانشگاه = | |||
|حوزه = | |||
|شاگرد = | |||
|استاد = | |||
|علت شهرت = | |||
| تأثیرگذاشته بر = | |||
| تأثیرپذیرفته از = | |||
| وب‌گاه = | |||
|گفتاورد = | |||
|امضا = | |||
}} | |||
== زندگینامه == | |||
میرزا حبیب شیرازی پسر میرزا محمّد علی گلشن و متخلّص به «قاآنی» است که در سال 1222 ه. ق. در شیراز متولد شد. اختصاص او به ساختن قصاید طولانی متضمن اوصاف خوشایند و آوردن الفاظ خوش آهنگ و تسلّط بر ایراد کلمات و لغات مترادف بسیار است و به همین سبب در گفتارش لفظ بر معنی به شدت می‌چربد. جوانی وی به تحصیل ادبی در شیراز و سفر به خراسان و ادامه‌ی تحصیلات در آن سامان گذشت. او اگر چه در شعر پیرو پیشینیان است ولی خود در بیان مضامین و ایجاد انواع تغزلات صاحب سبک و مکتب است. | |||
قاآنی در علوم مختلف زبان تبحّر کاملی یافت، به ویژه در فنون ادب و نظم و نثر فارسی و عربی صاحب نام گردید. زبان‌های عربی و ترکی را همچون فارسی به خوبی فرا گرفت. حتی در زبان عربی آنقدر پیش رفت که به آن زبان شعر می‌سرود. قاآنی نخستین شاعر فارسی است که به زبان فرانسه آشنایی کامل داشته است. پس از مراجعت از خراسان که در خدمت شجاع السّلطنه بوده به دربار محمدشاه راه یافت و به منصب «مجتهد الشعرایی» رسید و از شاه لقب «حسان العجم» دریافت کرد. قاآنی از مدّاحان شاهان و شاهزادگان قاجاری بود و قسمت بزرگی از عمر خود را در تهران به مدح «محمدشاه» و «ناصر الدّین شاه قاجار» گذرانید. | |||
وفات قاآنی بنا به یادداشت‌های فرهاد میرزا در روز چهارشنبه پنجم شعبان 1270 ه. ق. در تهران اتّفاق افتاده است و مزار وی در شهر ری در جوار مزار شیخ ابو الفتوح رازی می‌باشد. وی از گویندگان مشهور دوره‌ی بازگشت ادبی است که در تمام فنون شعر طبع آزمایی کرده است. <ref>گنجینه نیاکان؛ ص 109. مقدمه‌ی جامع دیوان قاآنی به تصحیح دکتر محجوب.</ref> | وفات قاآنی بنا به یادداشت‌های فرهاد میرزا در روز چهارشنبه پنجم شعبان 1270 ه. ق. در تهران اتّفاق افتاده است و مزار وی در شهر ری در جوار مزار شیخ ابو الفتوح رازی می‌باشد. وی از گویندگان مشهور دوره‌ی بازگشت ادبی است که در تمام فنون شعر طبع آزمایی کرده است. <ref>گنجینه نیاکان؛ ص 109. مقدمه‌ی جامع دیوان قاآنی به تصحیح دکتر محجوب.</ref> | ||
== آثار == | |||
از آثار مهم قاآنی در زمینه‌ی شعر «دیوان» اوست که چاپهای مختلفی از آن شده و مقدار زیادی از اشعار او را در بردارد. از دیگر آثار وی کتاب «پریشان» است که بنا به نوشته‌ی میرزا طاهر دیباچه نگار قسمتی از نوادر اخبار و بدایع آثار و امثال شیرین و نکات رنگین و حکایات مطلوب و روایات مرغوب را در کتابی به تقلید گلستان سعدی فراهم آورده است. نثر پریشان، روان و ساده و زیباست. از کتاب دیگری به نام «عبرة للناظرین» هم از قاآنی نام می‌برند. | |||
== اشعار == | |||
=== شعر 1 === | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| بارد، چه؟ خون، ز؟ دیده، چسان؟ روز و شب، چرا؟|از غم، کدام غم؟ غم سلطان کربلا }} | {{ب| بارد، چه؟ خون، ز؟ دیده، چسان؟ روز و شب، چرا؟|از غم، کدام غم؟ غم سلطان کربلا }} | ||
| خط ۵۲: | خط ۱۰۳: | ||
{{ب| قاآنی است قایل <ref>قایل: گوینده.</ref> این شعرها؟ بلی|خواهد چه؟ رحمت، از که؟ ز حق، کی؟ در صف جزا }} | {{ب| قاآنی است قایل <ref>قایل: گوینده.</ref> این شعرها؟ بلی|خواهد چه؟ رحمت، از که؟ ز حق، کی؟ در صف جزا }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| class="" style="margin: 0 auto; " | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بارد، چه؟ خون، ز؟ دیده، چسان؟ روز و شب، چرا؟</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">از غم، کدام غم؟ غم سلطان کربلا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> نامش که بُد؟ حسین، ز نژاد که؟ از علی (ع)</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">مامش که بود؟ فاطمه، جدّش که؟ مصطفی </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> چون شد؟ شهید شد، به کجا؟ به دشت ماریه <ref>دشت ماریه: دشت و صحرایی که امام حسین (ع) در آنجا شهید شد.</ref> </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">کی؟ عاشر محرّم، پنهان؟ نه بر ملا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> شب کشته شد؟ نه، روز، چه هنگام؟ وقت ظهر</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">شد از گلو بریده سرش؟ نی‌نی از قفا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> سیراب کشته شد؟ نه، کس آبش نداد؟ داد</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">که؟ شمر، از چه چشمه؟ ز سرچشمه فنا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> مظلوم شد شهید؟ بلی، جرم داشت؟ نه</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">کارش چه بد؟ هدایت، یارش که بد؟ خدا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> این ظلم را که کرد؟ یزید، این یزید کیست؟</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">ز اولاد هند، <ref>مراد هند جگرخوار، زن ابو سفیان و مادر معاویه است. وی در جنگ احد حاضر بود و پس از قتل حضرت حمزه (ع) عموی پیامبر (ص) پاره‌ای از جگر او را به دندان گرفت و به این سبب به هند جگرخوار یا آکلة الاکباد معروف شد.</ref> از چه کس؟ از نطفه زنا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> خود کرد این عمل؟ نه فرستاد نامه‌ای</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">نزد که؟ نزد زاده‌ی مرجانه <ref>زاده‌ی مرجانه: ابن مرجانه، کنیت عبید اللّه بن زیاد است.</ref> دغا <ref>دغا: ناراست، نادرست، دغل، فریبکار.</ref> </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> ابن زیاد زاده مرجانه بد؟ نَعَم</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">از گفته‌ی یزید تخلف نکرد؟ لا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> این نابکار کشت حسین را به دست خویش؟</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">نه، او روانه کرد سپه سوی کربلا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> میر سپه که بد؟ عمر سعد، او برید</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">حلق عزیز فاطمه؟ نه، شمر بی‌حیا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> کس کشته شد هم از پسرانش؟ بلی دو تن</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">دیگر که؟ نه برادر، دیگر که؟ اقربا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> دیگر پسر نداشت؟ چرا داشت، این که بود؟</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">سجاد، چون بُد او؟ به غم و رنج مبتلا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> ماند او به کربلای پدر؟ نی به شام رفت</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">با عزّ و احتشام؟ <ref>احتشام: شأن و شکوه، بزرگی.</ref> نه با زحمت و عَنا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> تنها؟ نه با زنان حرم، نامشان چه بود؟</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">زینب، سکینه، فاطمه، کلثوم بی‌نوا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بر تن لباس داشت؟ بلی، گرد رهگذار</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">بر سر عمامه داشت؟ بلی، چوب اشقیا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بیمار بُد؟ بلی، چه دوا داشت؟ اشک چشم</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">بعد از دوا غذاش چه بُد؟ خون دل غذا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> کس بود همرهش؟ بلی، اطفال بی‌پدر</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">دیگر که بود؟ تب که نمی‌گشت ازو جدا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> از زینت زنان چه به جا مانده بود؟ دو چیز</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">طوق ستم به گردن و خلخال غم به پا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> گبر <ref> گبر: کافر.</ref> این ستم کند؟ نه، یهود و مجوس؟ <ref>مجوس: قوم آتش‌پرست که از تابعان زردشت‌اند.</ref> نه</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">هندو؟ نه، بت‌پرست؟ نه، فریاد ازین جفا </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt"> قاآنی است قایل <ref>قایل: گوینده.</ref> این شعرها؟ بلی</span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">خواهد چه؟ رحمت، از که؟ ز حق، کی؟ در صف جزا </span> | |||
|} | |||
<br /> | |||
=== شعر 2 === | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| الا ای نیوشنده‌ی هوشیار|یکی نغز گفت آرمت، گوش دار }} | {{ب| الا ای نیوشنده‌ی هوشیار|یکی نغز گفت آرمت، گوش دار }} | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۲۴۵: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
=== شعر 3 === | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| چنین درد در خورد هر مرد نیست|کسی جز حسین اهل این درد نیست }} | {{ب| چنین درد در خورد هر مرد نیست|کسی جز حسین اهل این درد نیست }} | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۲۹۹: | ||
{{ب| همان روشن است این سخن نزد جمع|که از سوز دل سر فرازست شمع <ref>انتخابی از شعری عرفانی و مفصّل؛ چراغ صاعقه، ص 61- 63.</ref> }} | {{ب| همان روشن است این سخن نزد جمع|که از سوز دل سر فرازست شمع <ref>انتخابی از شعری عرفانی و مفصّل؛ چراغ صاعقه، ص 61- 63.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج 2، ص: 870-873. | * [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج 2، ص: 870-873.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
| خط ۱۷۴: | خط ۳۰۸: | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران متأخر]] | [[رده:شاعران متأخر]] | ||
<references /> | |||