۳٬۴۸۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
آشوب آشتیانی مرثیه سرای ایرانی دوره قاجار | '''آشوب آشتیانی''' مرثیه سرای ایرانی دوره قاجار بود. | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
آشوب آشتیانى، نامش علیخان فرزند میرزا اسماعیل عماد لشکر آشتیانى از شعراى عصر ناصرى | آشوب آشتیانى، نامش علیخان فرزند میرزا اسماعیل عماد لشکر آشتیانى از شعراى عصر ناصرى بود. وی در فنون ادبى دستى به تمام داشته و در علوم متداول زمانه خود از قبیل حکمت، منطق، هیأت و ریاضیات سرآمد همگنان خود بوده است. آشتیانی در نثر و نظم به دو زبان عربى و فارسى آشنایى کامل داشته و در زمان ولایت عهدى مظفر الدین میرزا، به خطاب «خانى» مخاطب بوده و در دار الانشاء تبریز به نگارش اشتغال داشته است. در تذکرۀ مدینة الادب<ref>تألیف محمد على مصاحبى نائینى (عبرت) ج 1، ص 204 تا 207</ref> مختصرى از شرح احوال و آثار او آمده و آقاى محمود هدایت در گلزار جاویدان<ref>ج 1، ص 18</ref>چند سطرى به شرح احوال و نمونهاى از آثار او اختصاص داده است. | ||
در نثر و نظم به دو زبان عربى و فارسى آشنایى کامل داشته و در زمان ولایت عهدى مظفر الدین میرزا، به خطاب «خانى» مخاطب بوده و در دار الانشاء تبریز به نگارش اشتغال داشته است | |||
==سبک شعرى== | ==سبک شعرى== | ||
خط ۵۸: | خط ۵۶: | ||
آشوب آشتیانى در قصیده از سبک خراسانى بهره گرفته و در ترکیب چهارده بند عاشورایى خود از آمیزه سبک عراقى و سبک خراسانى سود جسته است. | آشوب آشتیانى در قصیده از سبک خراسانى بهره گرفته و در ترکیب چهارده بند عاشورایى خود از آمیزه سبک عراقى و سبک خراسانى سود جسته است. | ||
== | === اشعار === | ||
=== | ====چهاردهبند==== | ||
{{شعر}} | '''بند اول'''{{شعر}} | ||
{{ب| دى چون هلال ماه محرّم شد آشکار | پژمرده چون فلکزدگان، لاغر و نزار }} | {{ب| دى چون هلال ماه محرّم شد آشکار | پژمرده چون فلکزدگان، لاغر و نزار }} | ||
خط ۹۵: | خط ۸۵: | ||
{{ب| مقتول اشک و کشتۀ افغان، شهید شین | نور و سرور چشم و دل فاطمه، حسین }} | {{ب| مقتول اشک و کشتۀ افغان، شهید شین | نور و سرور چشم و دل فاطمه، حسین }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند دوم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| از خانمان فتادۀ بیداد کربلا | کِش رفته خانمان همه بر بادِ کربلا }} | {{ب| از خانمان فتادۀ بیداد کربلا | کِش رفته خانمان همه بر بادِ کربلا }} | ||
خط ۱۲۳: | خط ۱۱۱: | ||
{{ب| آن دم کشید دست قضا رخت نیلگون | بر روى این فراشته نُه حجلۀ نگون }} | {{ب| آن دم کشید دست قضا رخت نیلگون | بر روى این فراشته نُه حجلۀ نگون }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند سوم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| روز الست، چون که به میخانۀ قضا | پر کرد دست قدرت حق، جامى از بلا }} | {{ب| روز الست، چون که به میخانۀ قضا | پر کرد دست قدرت حق، جامى از بلا }} | ||
خط ۱۵۷: | خط ۱۴۳: | ||
{{ب| پس این حدیث از پى حجت بیان نمود | ز آن سان که خون ز غصه دل آسمان نمود }} | {{ب| پس این حدیث از پى حجت بیان نمود | ز آن سان که خون ز غصه دل آسمان نمود }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند پنجم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| کآخر من اى گروه! نه سبط پیمبرم؟ | آخر نه پارۀ تن زهراى اطهرم؟ }} | {{ب| کآخر من اى گروه! نه سبط پیمبرم؟ | آخر نه پارۀ تن زهراى اطهرم؟ }} | ||
خط ۱۸۷: | خط ۱۷۰: | ||
{{ب| چون گفت و ز آن گروه جوابش کسى نداد | نالید کاى فلک! از جفایت فغان و داد }} | {{ب| چون گفت و ز آن گروه جوابش کسى نداد | نالید کاى فلک! از جفایت فغان و داد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند ششم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| ز اصحاب دین نماند چو کس گرد شاه دین | دادند سر به پاى وى و، جان به راه دین }} | {{ب| ز اصحاب دین نماند چو کس گرد شاه دین | دادند سر به پاى وى و، جان به راه دین }} | ||
خط ۲۱۷: | خط ۱۹۷: | ||
{{ب| و آن گه پى تسلى دل، با فغان و آه | از خیمهگاه کرد گذارى به قتلگاه }} | {{ب| و آن گه پى تسلى دل، با فغان و آه | از خیمهگاه کرد گذارى به قتلگاه }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بندهفتم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| بر قتلگه چو شاه شهیدان نظر گشود | سیلاب خون به جاى سرشک از بصر گشود }} | {{ب| بر قتلگه چو شاه شهیدان نظر گشود | سیلاب خون به جاى سرشک از بصر گشود }} | ||
خط ۲۴۶: | خط ۲۲۳: | ||
{{ب| بگریست آن قدر که جانش توان نماند | ناچار سوى لشکر اعدا کُمَیت <ref>اسب.</ref> راند }} | {{ب| بگریست آن قدر که جانش توان نماند | ناچار سوى لشکر اعدا کُمَیت <ref>اسب.</ref> راند }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند هشتم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| چون در برش چو چشم زره، سینه تنگ شد | بگشا دوست و، تیغ کشید و، به جنگ شد }} | {{ب| چون در برش چو چشم زره، سینه تنگ شد | بگشا دوست و، تیغ کشید و، به جنگ شد }} | ||
خط ۲۷۵: | خط ۲۴۹: | ||
{{ب| بنهاد روى صدق به خاک هواى دوست | یعنى: گذاشت سر ز ارادت به پاى دوست }} | {{ب| بنهاد روى صدق به خاک هواى دوست | یعنى: گذاشت سر ز ارادت به پاى دوست }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند نهم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| سلطان دین به روى زمین چون ز زین فتاد | گفتى که نه سپهر به روى زمین فتاد }} | {{ب| سلطان دین به روى زمین چون ز زین فتاد | گفتى که نه سپهر به روى زمین فتاد }} | ||
خط ۳۰۴: | خط ۲۷۵: | ||
{{ب| کردند ناگهان همه آن سنگدل سپاه | از راه بیحیایى، رو سوى خیمهگاه }} | {{ب| کردند ناگهان همه آن سنگدل سپاه | از راه بیحیایى، رو سوى خیمهگاه }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند دهم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| آتش چو بر خیام امام زمان زدند | آتش ز سوز، بر دل هفت آسمان زدند }} | {{ب| آتش چو بر خیام امام زمان زدند | آتش ز سوز، بر دل هفت آسمان زدند }} | ||
خط ۳۳۳: | خط ۳۰۱: | ||
{{ب| کردند رو به کوفه پس آن گه ز کربلا | منزل: بلا و، توشه: بلا و سفر: بلا! }} | {{ب| کردند رو به کوفه پس آن گه ز کربلا | منزل: بلا و، توشه: بلا و سفر: بلا! }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند یازدهم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| بر قتلگه چو آل نبى را فتاد راه | از دود آه، شد چو شب تیره قتلگاه }} | {{ب| بر قتلگه چو آل نبى را فتاد راه | از دود آه، شد چو شب تیره قتلگاه }} | ||
خط ۳۶۲: | خط ۳۲۷: | ||
{{ب| پس دیده در عزاى برادر پرآب کرد | رو در مدینه، سوى پیمبر خطاب کرد }} | {{ب| پس دیده در عزاى برادر پرآب کرد | رو در مدینه، سوى پیمبر خطاب کرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند دوازدهم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| کاین سر نهاده در ره جانان، حسین توست | بگذشته در هواى وى از جان، حسین توست }} | {{ب| کاین سر نهاده در ره جانان، حسین توست | بگذشته در هواى وى از جان، حسین توست }} | ||
خط ۳۹۲: | خط ۳۵۴: | ||
{{ب| چون درد دل، حدیث دمى با رسول کرد | پس روى در بقیع به سوى بتول کرد }} | {{ب| چون درد دل، حدیث دمى با رسول کرد | پس روى در بقیع به سوى بتول کرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند سیزدهم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| کاى مادر یگانه! دمى به سوى ما نگر | پروردگان خویش، به غم مبتلا نگر }} | {{ب| کاى مادر یگانه! دمى به سوى ما نگر | پروردگان خویش، به غم مبتلا نگر }} | ||
خط ۴۲۰: | خط ۳۸۰: | ||
{{ب| یا بضعة الرسول! ز ابن زیاد داد! | ز کینه، خاک هستى ما را به باد داد }} | {{ب| یا بضعة الرسول! ز ابن زیاد داد! | ز کینه، خاک هستى ما را به باد داد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}}'''بند چهاردهم'''{{شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب| (آشوب)! دم ز ماه محرم چه مىزنى؟! | از ماتم حسین على، دم چه مىزنى؟! }} | {{ب| (آشوب)! دم ز ماه محرم چه مىزنى؟! | از ماتم حسین على، دم چه مىزنى؟! }} | ||
خط ۴۵۲: | خط ۴۰۹: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
محمد علی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج1، ص 336-346. | |||
* [[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، ''کاروان شعر عاشورا''، زمزم هدایت، ج1، ص 336-346.]] | |||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
<references /> | |||
[[رده:شاعران قرن سیزدهم]] | |||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | |||
[[رده:شاعران ایرانی]] | |||
[[رده:شاعران عاشورایی]] |
ویرایش