سید محمد اسماعیل بلخى
| سید محمد اسماعیل بلخى | |
|---|---|
 | |
| زمینهٔ کاری | سیاست- شعر |
| زادروز | دهه آخر قرن 13 افغانستان |
| مرگ | 1346 عراق |
| ملیت | افغان |
| علت مرگ | شهادت توسط حکومت افغانستان |
| سبک نوشتاری | هندى و عراقى |
| دیوان سروده‌ها | مشعل توحید |
سید محمد اسماعیل بلخی از روحانیون مبارز شیعى و از شاعران مشهور افغان است.
زندگینامه
وی در سال 1307 همراه پدرش به مشهد رفت و به تحصیل علوم متداول پرداخت و به صف مبارزان سیاسى- اسلامى پیوست. بلخی پس از سرکوبى قیام مسجد گوهرشاد به هرات رفت و برای روشنگرى و بیدارى مردم آنجا تلاش کرد. بلخی در سال‌های 1322- 1323 سازمانى به نام «مجتمع اسلامى» بنیان نهاد. او در سال 1327 وارد کابل شد و مبارزات بى‌امان خود را در مخالفت با استکبار ادامه داد. در سال 1329 سید محمد به اتهام طراح نقشۀ براندازى حکومت وقت افغانستان دستگیر شد و به مدت 14 سال به زندان افتاد. وى به سال 1346 سفرى به ایران و عراق کرد و سرانجام بر اثر توطئه حکومت افغانستان به شهادت رسید.
آثار
سبک شعرى او، آمیزه‌اى از شیوۀ هندى و عراقى و اشعارش سرشار از مفاهیم عرفانى است. حجم قابل توجّهى از آثار منظوم شهید بلخى داراى صبغۀ آیینى، اجتماعى و سیاسى و در عرصۀ ادب دینى است. مجموعه اشعار او به 75000 بیت مى‌رسیده که بیشتر آن‌ها را در زندان سروده بود؛ ولى امروز فقط مقدارى از آن‌ها در دسترس است.
کتاب‌ها
اشعار
لب‌تشنه بازگشت
| عباس! اى که زیب گرفت از تو نام مرد | بادا فداى همچو تو مردى، تمام مرد! | |
| بزم وفاى عهد که میدان کربلاست | دادى به نوع مرد تو درس مرام مرد | |
| تو زنده‌اى وگرنه سزد آنکه فاش گفت: | روز شهادت تو بود قتل عام مرد | |
| عزم خرام کرد چو قدّت، سپهر گفت: | تنگ است ملک کون بر این نیم گام مرد | |
| خون جاى اشک ریخت ز مژگان مرد راه | پیچید دود آه که گردید نام مرد | |
| بگرفت و رفت، لیک لبِ تشنه بازگشت | آرى که روزگار نگردد به کام مرد |
مبتلاى عشق (در سوگ سقاى کربلا(ع))
| اى مبتلاى عشق تو را ابتلا بلند | با «لا»ى نفى، نفى تو بالا بلا، بلند | |
| رمزى است در نداى الستت که تا ابد | ذرات را بلاى تو از لابه‌لا بلند | |
| از قطره‌هاى خون شهیدان مسلکت | قالوا بلى به کرب و بلا زان بلا بلند | |
| گردید حق به سایۀ نخلت مکین چو شد | سروِ قدت ز دوش رسول خدا بلند | |
| از حلق کشتگان رهت اى وفا شعار! | تا روز حشر بانگ شعار وفا بلند [۱] |
منابع
- محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج1، ص 554-555.
- وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
پی نوشت
- ↑ دانشنامۀ ادب فارسى، حسن انوشه.