محمد بن علی (ع)
.jpg) | |
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بن علی بن ابی طالب (ع) |
| خویشاوندان سرشناس | پدرش علی بن ابی طالب (ع) |
| نقش های برجسته | از اصحاب امام حسین (ع) و شهدای کربلا |
محمد بن علی بن ابی طالب (ع)، فرزند امام علی(ع) که در رکاب برادرش امام حسین(ع) در کربلا به شهادت رسید.
زندگینامه
محمد بن علی ملقب به محمد اصغر و مکنی به ابوبکر فرزند امام علی(ع) و لیلی دختر مسعود بن خالد بن مالک بن ربعی بن جندل بن نهشل دارمیه است.[۱] اما بنا به نقل طبری، محمد بن علی شهید کربلا مادرش ام‌ّ ولد بوده[۲] و بنا به نقلی دیگر مادرش اسماء دختر عمیس خثعمی بوده است.[۳]
از زندگانی محمد تا قبل از نهضت امام حسین (ع) اطلاعی در دست نیست.
نقش در واقعه کربلا
آنچه مسلم است محمد از آغاز سفر از مدینه تا کربلا همراه برادر بزرگوارش امام حسین (ع) بود و حاضر نشد امام خود را تنها بگذارد. در شب عاشورا نیز حمایت خود را از آن حضرت اعلام کرد. محمد بن علی بعد از نماز ظهر عاشورا و شهادت همه اصحاب و تنی چند از خاندان به دنبال دیگر برادرانش با اذن امام حسین (ع) به میدان شتافت و در حالی که چنین رجز می‌خواند، جنگید:[۴]
شَیخی عَلِی ذوالفخار الاطول | ||
هذا حُسَینُ ابنُ النَّبی المُرسَلِ | ||
مِن هاشمِ الخَیرِ الکَریمِ المفضلِ | ||
عَنهُ نُحامی بِالحسامِ المِصقلِ | ||
تفدیه نَفسی مِن اَخٍ مُبَجِّلِ |
سرورم علی است که بسیار سربلند است. من از نسل هاشم‌ام که نیک‌مردان بخشنده و بزرگوارند. این حسین فرزند رسول خدا و پیامبر الهی است. من با شمشیر آبگون از او حمایت و پاسداری می‌کنم. من جان خویش را قربانی برادر بزرگوارم می‌سازم.
رجز دیگری نیز این چنین به او نسبت دادهاند: [۵]
ان تنکرونی فانا بن حیدره | ||
علی الاعادی مثل ریح صرصره | ||
ضرغام اجام و لیت فسوره | ||
اکیلکم بالسیف کیل الشندره |
اگر مرا نمیشناسید و به انکار میایستید، من فرزند شیر شکارگر بیشهها، حیدرم. بر دشمنان چونان تندباد مرگبار فرود میآیم و با شمشیری که سنگین و پیمانه مرگ است، جرعههای مرگتان مینوشانم.
شهادت
او جنگید و سپس به دست مردی از قبیله تمیم از بنی ابان بن دارم به قتل رسید.[۶] و بنا به نقل دینوری وی با تیر عبدالله بن عقبه غنوی به شهادت رسید.[۷]
در زیارت ناحیه مقدسه نام محمد به بزرگی یاد و به وی چنین سلام داده شده است: «السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدِ بنِ اَمیرِ المُؤمِنینَ قَتیلِ الاَبانِی الدّارِمِی لَعَنَهُ اللهُ وَ ضاعَفَ عَلَیهِ العَذابَ الاَلیمَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَیکَ یا مُحَمَّدُ وَ عَلی اَهلِ بَیتِکَ الصّابِرینَ، سلام بر محمد بن امیرالمؤمنین که به دست ابانی دارمی کشته شد. خداوند قاتلش را لعنت کند و عذاب دردناک را هر چه بیشتر بر او بیفزاید. درود خدا بر تو ای محمد و بر خاندان صبور تو باد.»
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص۴۴۶-۴۴۸.
پی نوشت
- ↑ - ابصار العین فیانصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص۷۰.
- ↑ - تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ –۱۳۸۷ ﻫ ق /۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۴۹.
- ↑ -انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش، ص۱۴۶.
- ↑ -ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص۷۱.
- ↑ -الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: ۱۳۹۵ ه ق/ ۱۹۷۵ م.، ج۵، ص۱۱۲.
- ↑ - ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م. ج۲، ص۴۱۳؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۴۹؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ ﻫ ق.، ج۲، ص۳۵۴؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: ۱۳۸۵- ۱۳۸۶ ه ق.، ج۳، ص۳۹۷.
- ↑ - ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ ﻫ ق.، ج۲، ص۱۹۸.