ناصر الدین شاه قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پادشاهی | {{جعبه اطلاعات پادشاهی | ||
| نام = ناصرالدین‌شاه قاجار | | نام = [[پرونده:Shir & Khorshid1.svg|40px]] ناصرالدین‌شاه قاجار [[پرونده:Shir & Khorshid1.svg|40px]] | ||
| تصویر = | | تصویر = Naser-al-Din-Shah-Qajar-3.jpg | ||
|اندازه تصویر = | |اندازه تصویر = 250px | ||
| زیرنویس تصویر = | | زیرنویس تصویر =عکسی از ناصرالدین شاه | ||
| دوران = 22 شهریور | | دوران = 22 شهریور | ||
| تاجگذاری = | | تاجگذاری = | ||
| تفویض = | | تفویض = | ||
| تعمید = | | تعمید = | ||
| نام کامل = ناصرالدین میرزا | | نام کامل = ناصرالدین میرزا | ||
| لقب = سلطان صاحبقران{{سخ}} | | لقب = سلطان صاحبقران{{سخ}}شاه‌بابا{{سخ}}شاه شهید | ||
| زادروز = 25 تیر | | زادروز = 25 تیر | ||
| زادگاه = | | زادگاه = دهکدهٔ کهنمو از توابع اسکو، تبریز، آذربایجان | ||
| تاریخ درگذشت = 12 اردیبهشت 1275 | | تاریخ درگذشت = 12 اردیبهشت 1275 | ||
| محل درگذشت = حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری | | محل درگذشت = حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری | ||
| آرامگاه = حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری | | آرامگاه = حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری | ||
| پیش از = | | پیش از = مظفرالدین‌شاه قاجار | ||
| پس از = محمدشاه | | پس از = محمدشاه | ||
| همسر | | همسر = 85 صیغه و عقدی | ||
| کاخ = کاخ گلستان | |||
| دودمان = قاجاریان|سلسلهٔ قاجاریه | |||
| کاخ = | |||
| دودمان = | |||
| آواز سلطنتی = | | آواز سلطنتی = | ||
| شعار سلطنتی = | | شعار سلطنتی = | ||
| پدر = | | پدر = محمدشاه قاجار | ||
| مادر = مهد علیا | | مادر = مهد علیا | ||
| فرزندان = | | فرزندان = 42 فرزند | ||
| دین = شیعه | | دین =اسلام شیعه | ||
| امضاء =}} | | امضاء =[[پرونده:Naser al-Din Shah Qajar Signature.jpg|بی‌قاب]] | ||
}} | |||
'''ناصرالدین شاه قاجار''' (25 تیر 1210 - 12 اردیبهشت 1275) ک معروف به «قبلهٔ عالم»، «سلطان صاحبقران» و بعد «شاهِ‌شهید»، چهارمین پادشاه شاه از دودمان قاجار ایران بود. | |||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
ناصرالدین شاه از جمله شاعرانی بود که به شعر و نقاشی علاقه‌مند بود و دیوانی از خود او برجای مانده است. وى پس از پدرش محمد شاه با کاردانى میرزا تقى خان امیر کبیر در سال 1264 ه.ق به سلطنت رسید؛ ولى این پادشاه خودکامه و جوان بر اثر سعایت بدخواهان هنوز چهار سال از صدارت امیر کبیر نگذشته بود که او را از سمت خود خلع و به فین کاشان تبعید کرد و پس از گذشت چهل روز به قتل وى فرمان داد و بارقۀ امیدى که در دل ملت براى آبادانى و ترقى کشور پدید آمده بود به خاموشى گرایید. وى به شعر و نقاشى علاقه‌مند بوده و به رسم تفنن در این دو مقولۀ هنرى آثارى پدید آورده است که چندان اوجى ندارد. وى در هفدهم ذیقعدۀ سال 1313 توسط میرزا رضا کرمانى کشته شد. <ref>''تاریخ کامل ایران''، دکتر عبد الله رازى، تهران، نشر اقبال، چاپ چهارم، سال 1362، ص 526.</ref> | ناصرالدین شاه از جمله شاعرانی بود که به شعر و نقاشی علاقه‌مند بود و دیوانی از خود او برجای مانده است. وى پس از پدرش محمد شاه با کاردانى میرزا تقى خان امیر کبیر در سال 1264 ه.ق به سلطنت رسید؛ ولى این پادشاه خودکامه و جوان بر اثر سعایت بدخواهان هنوز چهار سال از صدارت امیر کبیر نگذشته بود که او را از سمت خود خلع و به فین کاشان تبعید کرد و پس از گذشت چهل روز به قتل وى فرمان داد و بارقۀ امیدى که در دل ملت براى آبادانى و ترقى کشور پدید آمده بود به خاموشى گرایید. وى به شعر و نقاشى علاقه‌مند بوده و به رسم تفنن در این دو مقولۀ هنرى آثارى پدید آورده است که چندان اوجى ندارد. وى در هفدهم ذیقعدۀ سال 1313 توسط میرزا رضا کرمانى کشته شد. <ref>''تاریخ کامل ایران''، دکتر عبد الله رازى، تهران، نشر اقبال، چاپ چهارم، سال 1362، ص 526.</ref> | ||
نسخهٔ ۳۱ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۰۲
 ناصرالدین‌شاه قاجار | |
|---|---|
 عکسی از ناصرالدین شاه | |
| دوران | 22 شهریور |
| نام کامل | ناصرالدین میرزا |
| لقب(ها) |
سلطان صاحبقران شاه‌بابا شاه شهید |
| زادروز | 25 تیر |
| زادگاه | دهکدهٔ کهنمو از توابع اسکو، تبریز، آذربایجان |
| مرگ | 12 اردیبهشت 1275 |
| محل مرگ | حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری |
| آرامگاه | حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری |
| پیش از | مظفرالدین‌شاه قاجار |
| پس از | محمدشاه |
| کاخ | کاخ گلستان |
| دودمان | قاجاریان |
| پدر | محمدشاه قاجار |
| مادر | مهد علیا |
| فرزندان | 42 فرزند |
| دین | اسلام شیعه |
| امضا |
 |
ناصرالدین شاه قاجار (25 تیر 1210 - 12 اردیبهشت 1275) ک معروف به «قبلهٔ عالم»، «سلطان صاحبقران» و بعد «شاهِ‌شهید»، چهارمین پادشاه شاه از دودمان قاجار ایران بود.
زندگینامه
ناصرالدین شاه از جمله شاعرانی بود که به شعر و نقاشی علاقه‌مند بود و دیوانی از خود او برجای مانده است. وى پس از پدرش محمد شاه با کاردانى میرزا تقى خان امیر کبیر در سال 1264 ه.ق به سلطنت رسید؛ ولى این پادشاه خودکامه و جوان بر اثر سعایت بدخواهان هنوز چهار سال از صدارت امیر کبیر نگذشته بود که او را از سمت خود خلع و به فین کاشان تبعید کرد و پس از گذشت چهل روز به قتل وى فرمان داد و بارقۀ امیدى که در دل ملت براى آبادانى و ترقى کشور پدید آمده بود به خاموشى گرایید. وى به شعر و نقاشى علاقه‌مند بوده و به رسم تفنن در این دو مقولۀ هنرى آثارى پدید آورده است که چندان اوجى ندارد. وى در هفدهم ذیقعدۀ سال 1313 توسط میرزا رضا کرمانى کشته شد. [۱]
آثار
آثار منظوم معدودى که از وى در تذکره‌هاى فارسى آمده است عموما در سبک عراقى سروده شده و از ضوابط این سبک شعرى پیروى مى‌کند. به جز مثنوى ماتمى او در رثاى حضرت على اصغر (ع) که بازتاب نسبتا فراگیرى داشته است، اثر منظوم دیگرى از او به ثبت نرسیده و در زمینۀ شعر مناقبى نیز آثار درخور توجهى ندارد. با این حال رویکرد امثال او که در رأس هرم قدرت و حکومت قرار داشته‌اند به مقوله‌هاى آیینى، موجب پدید آمدن آثار منظوم بسیارى در دو زمینۀ ماتمى و مناقبى شده و در طول دورۀ ناصرى نیز (حدود 50 سال) اشعار آیینى فراوانى به ثبت رسیده که سرانیدگان آنها غالبا با دربار ناصرى بى‌ارتباط نبوده‌اند.
تذکره‌نویسان این رباعى را به او نسبت داده‌اند که به هنگام تشرف به حرم مطهر حسینى بالبداهه سروده است:
| اسکندر و من، اى شه معبود صفات | در سیر جهان صرف نمودیم اوقات | |
| بر همت من کجا رسد همت او؟ | من خاک درت جستم و او آب حیات [۲] |
برگزیده اشعار
تنها مرثیۀ عاشورایى که از وى در اختیار داریم، مثنوى کوتاهى است که در رثاى حضرت على اصغر (ع) سروده شده که داراى صبغۀ بیدلانه و عرفانى است:
| عشقبازى کار هر شیاد نیست | این شکار دام هر صیاد نیست | |
| عاشقى را قابلیت لازم است | طالب حق را، حقیقت لازم است | |
| عشق از معشوق اول سرزند | تا به عاشق جلوۀ دیگر کند | |
| تا به حدى که برد هستى از او | سر زند صد شورش و مستى از او | |
| شاهد این مدعا خواهى اگر | بر حسین و حالت او کن نظر | |
| روز عاشورا در آن میدان عشق | کرد رو را جانب سلطان عشق | |
| بار الها! این سرم، این پیکرم | این علمدار رشید، این اکبرم | |
| این سکینه، این رقیه، این رباب | این عروس دست و پا در خون خضاب | |
| این من و این ذکر یا رب یا ربم | این من و این ناله‌هاى زینبم | |
| پس خطاب آمد ز حق کاى شاه عشق | اى حسین، اى یکه تاز راه عشق | |
| گر تو بر من عاشقى اى محترم | پرده برکش من به تو عاشق‌ترم | |
| غم مخور که من خریدار توام | مشترى بر جنس بازار توام | |
| هرچه بودت داده‌اى در راه ما | مرحبا صد مرحبا خود هم بیا | |
| خود بیا که مى‌کشم من ناز تو | عرش و فرشم جمله پاانداز تو | |
| لیک خود تنها میا در بزم یار | خود بیا و اصغرت را هم بیار | |
| خوش بود در بزم یاران بلبلى | خاصه در منقار او برگ گلى | |
| خود تو: بلبل، گل: على اصغرت | زودتر بشتاب سوى داورت |