نوروزعلی فرزند محمّد باقر

نوروز علی فرزند محمّد باقر واعظ معروف به فاضل بسطامی، تاریخنگار و عالم شیعی ایرانی که به سال 1237 ه. ق. متولد شد. او در مشهد مجاور آستان قدس رضوی نزد استادانی درس خواند. بسطامی با اینکه فقیه اصولی بود در فقه و اصول چندان شهرتی نیافت اما در حدیث از استادان روزگار خویش بود، و در تاریخ نیز تتبع فراوان می‌کرد.

منابع، وی را به داشتن فضل بسیار، پرهیزکاری و خوش خویی ستوده‌اند. پس از مرگ پیکرش را در گورستان قتلگاه پشت سرِ امین الدّین طبرسی به خاک سپردند.

آثارش عبارتند از: «امواج البکاء» به فارسی، درباره‌ی دفعات گریه‌های امام حسین (ع) در کربلا و علت‌های آن که در 15 مجلس مرتب گردیده است. «البداء»، «التحفة الحسینیه» درباره‌ی وقایع کربلا، و اسرار شهادت امام حسین (ع) و یارانش. بسطامی در محرم 1271 قمری گزیده‌ای از این اثر را فراهم کرد و آن را «الوجیزه» نامید. «سفینة النجاة» در شرح منظومه‌ی سیّد مهدی بحر العلوم و ... وی به سال 1309 ه. ق. درگذشت.

تنی گشت فرسوده از نوک تیر		که دوش نبی بود او را سریر
خدنگ خطا، سینه‌ای را درید		که زان سینه شد نور سینا پدید
به آن سینه چون تیر دمساز شد		سر تیر با عرش همراز شد
ز تیر ستم، سینه‌ای شد فکار		که بُد مخزن سرّ پروردگار
کشیدی چو تیر از تن خویش، شاه‌		پر از خون شدی پیکر مهر و ماه
ز بس زخم کاری، تنش شد ز کار		نبی را دل از درد شد سوگوار

جوانی که در این کسا داشت جای‌		که بُد پنجمین حجّت آن کسای
چو تنها در آن دشت بی‌یار ماند		بر آن قوم، آیات تطهیر خواند
که ماییم ز اهل کسای رسول‌		نموده است این آیه بر ما نزول
منم پنجمین حجّت آن کسا		به بالای من شد امامت رسا
منم پنجمین فردِ آن پنج تن‌		که کردند در آن کسا انجمن

شنیدم که در وقت ذبح عظیم‌		ز غیرت، بُدش چشم حق بین دو نیم
یکی جانب خیمه‌ی با شکوه‌		یکی سویِ آمد شدِ آن گروه

نه بر جهاد، امام انام طاقت داشت‌		نه ذو الجناح دگر تاب استقامت داشت
فتاد پرتو خورشید آسمان به زمین‌		غبار غم ز زمین رفت بر سپهر برین
بلند مرتبه شاهی ز صدر زین افتاد		اگر غلط نکنم عرش بر زمین افتاد

منابع

دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 944-945.