مدرس اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | '''مدرس اصفهانی''' (۱۲۵۴ ه. ق- ۱۳۴۹ ه. ق) از شعرا و علمای قرن چهاردهم هجری است. {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام =مدرس اصفهانی | | نام =مدرس اصفهانی | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
میرزا یحیی مدرس اصفهانی بیدآبادی فرزند | میرزا یحیی مدرس اصفهانی بیدآبادی فرزند محمداسماعیل در سال ۱۲۵۴ ه. ق در کربلا متولّد شد. علوم مقدماتی را در عراق آموخت. در شانزده سالگی همراه پدر به اصفهان رفت و به تکمیل تحصیلات خود در علوم عقلی، نقلی و ادبی مانند ریاضیات، هیئت و نجوم پرداخت و در این علوم متبحر شد. او سپس به تدریس اشتغال یافت ولی به سبب کناره‌گیری از مقام و اشتهار، شخصیت علمی و ادبی او چنان که باید، شناخته نگردید. | ||
مدرس | مدرس بیدآبادی در مدرسۀ میرزا حسین واقع در محله بیدآباد اصفهان و نیز همواره در منزل مسکونى خود در پهلوى مسجد سیّد، حوزۀ درس گسترد و طلاب علوم در ادبیات، فقه، اصول، کلام، منطق، معانى و بیان به درسش حاضر و چندین نفر از بزرگان از مجلس درس او بیرون آمدهاند. مرگش به سال ۱۳۴۹ ه. ق اتفاق افتاده‌است. | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
میرزا یحیی در اصفهان و نجف از محضر علماى بزرگى چون شیخ انصارى، شیخ محمّدباقر مسجدشاهى، شیخ محمّدباقر واثق همدانى و آقا میرزا محمّدهاشم چهارسوقى و میرزا محمدباقر صاحب روضات و آخوند کاشى بهره‌مند شد. علوم غریبه را از ملاهادى سدهى فراگرفت. وى از نوابغ علم و ادب در دو قرن اخیر بود که در همۀ علوم | میرزا یحیی در اصفهان و نجف از محضر علماى بزرگى چون شیخ انصارى، شیخ محمّدباقر مسجدشاهى، شیخ محمّدباقر واثق همدانى و آقا میرزا محمّدهاشم چهارسوقى و میرزا محمدباقر صاحب روضات و آخوند کاشى بهره‌مند شد. علوم غریبه را از ملاهادى سدهى فراگرفت. وى از نوابغ علم و ادب در دو قرن اخیر بود که در همۀ علوم ادبى٬ فقه و اصول استاد و در انواع حکمت از اشراقى و مشایى و ریاضى یگانۀ دوران و مخصوصاً در علوم غریبه و فلکیات متخصص و متبحر بود. | ||
==آثار | ==آثار== | ||
او با خلوص عقیده بیشتر تلاش خود را صرف سرودن اشعار در مدح پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) می‌کرد. دیوان اشعار او سراسر مناجات با خداوند، نعمت و ستایش حضرت ختمی مرتبت و مراثی اهل بیت به خصوص مصایب سیدالشهدا(ع) است. | |||
دیوان اشعار او به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: | دیوان اشعار او به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: | ||
بخش قصاید که شامل: | بخش قصاید که شامل: | ||
{{ستون شروع}} | {{ستون شروع}} | ||
* نعت حضرت رسول (ص) | * نعت حضرت رسول(ص) | ||
* [[امیر‌المومنین (ع)|امیر‌المؤمنین (ع)]] | * [[امیر‌المومنین (ع)|امیر‌المؤمنین(ع)]] | ||
* حضرت زهرا (ع) | * حضرت زهرا (ع) | ||
* [[امام حسین (ع)]] | * [[حسین بن علی (ع)| امام حسین(ع)]] | ||
* [[چهارده معصوم (ع)]] | * [[چهارده معصوم(ع)]] | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۱: | ||
بخش دوم که بخش مراثی است شامل: | بخش دوم که بخش مراثی است شامل: | ||
{{ستون شروع}} | {{ستون شروع}} | ||
* ماجرای مصایب امام حسین (ع) | * ماجرای مصایب امام حسین(ع) | ||
* [[حضرت عباس (ع)]] | * [[ابوالفضل | حضرت عباس (ع)]] | ||
* [[ | * [[علی اکبر (ع)]] | ||
* [[حضرت قاسم (ع)]] | * [[قاسم بن حسن (ع) | حضرت قاسم (ع)]] | ||
* [[قتلگاه]] | * [[گودال قتلگاه | قتلگاه]] | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
و ... اشاره دارد و نیز مراثیی در رثای امام رضا (ع) سروده است. نگاه شاعر به مصایب امام حسین (ع)، احساسی و عاطفی است. مراثی او در قالب قصیده، ترکیب‌بند، ترجیح‌بند و مسمط سروده | و ... اشاره دارد و نیز مراثیی در رثای امام رضا(ع) سروده است. نگاه شاعر به مصایب امام حسین(ع)، احساسی و عاطفی است. مراثی او در قالب قصیده، ترکیب‌بند، ترجیح‌بند و مسمط سروده شده‌است. | ||
در دیوان وی بخشی به نوحه‌های سینه‌زنی اختصاص دارد. | در دیوان وی بخشی به نوحه‌های سینه‌زنی اختصاص دارد. | ||
== اشعار == | |||
{| style="margin: 0 auto; " | |||
| class="b" |ای مبتلای غم که جهان مبتلای توست | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |پیر و جوان شکسته دل اندر عزاری توست | |||
|- | |||
| class="b" |هم قبلگاه اهل سمک خاک در گهت | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |هم سجده‌گاه خیل ملک کربلای توست | |||
|- | |||
| class="b" |ای جان محترم که ز جانهای محترم | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |چون نی نوای ز واقعه‌ی کربلای توست | |||
|- | |||
| class="b" |ای بر لقای دوست تو مشتاق و عالمی | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |مشتاق خاک کوی تو بهر لقای توست | |||
|- | |||
| class="b" |ای بر لب هوای تو مفتون و کشوری | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |مفتون اشتیاق تو اندر هوای توست | |||
|- | |||
| class="b" |گلگون قبا ز عکس شفق آسمان هنوز | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |از هجر روی اکبر گلگون قبای توست | |||
|- | |||
| class="b" |در خون تپیده مرغ دل مجتبی چو دید | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |در خون تپیده قاسم نوکدخدای<ref>نوکدخدای: داماد</ref> توست | |||
|- | |||
| class="b" |گردید اسیر سلسله س غم چو دید | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |زنجیر کین به گردن زین‌العبای<ref>منظور حضرت زین‌العابدین(ع)، امام سجاد(ع) است.</ref> توست | |||
|- | |||
| class="b" |روحی فداک ای تن اطهر که از شرف | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |خون خدا تویی و خدا خون بهای توست | |||
|- | |||
| class="b" |جسمی وفاک<ref>جسمی فداک: پیکرم سپر تو باد، فدای تو گردم، جانم فدای او باد</ref> ای سر انور که بر سنان | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |آیات حق عیان ز لب حق نمای توست | |||
|- | |||
| class="b" |گاهی به دیر راهب و گه بر سر درخت | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |گه بر فراز نیزه و گه خاک جای توست | |||
|- | |||
| class="b" |گویم حکایت از بدنت یا که از سرت؟ | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |یا از عیال بی کس و غمدیده خواهرت؟ | |||
|} | |||
==کتاب شناسی== | ==کتاب شناسی== | ||
''دیوان یحیی''؛ مدایح و مراثی حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین؛ یحیی مدرس اصفهانی. قم: جلوۀ کمال، | ''دیوان یحیی''؛ مدایح و مراثی حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین؛ یحیی مدرس اصفهانی. قم: جلوۀ کمال، ۱۳۸۶. | ||
== منبع == | |||
* دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۱۰۴۷-۱۰۵۴. | |||
== پی نوشت == | |||
[[رده:ادبیات]] | [[رده:ادبیات]] | ||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران متأخر]] | [[رده:شاعران متأخر]] | ||
نسخهٔ ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۲۹
مدرس اصفهانی (۱۲۵۴ ه. ق- ۱۳۴۹ ه. ق) از شعرا و علمای قرن چهاردهم هجری است.
| مدرس اصفهانی | |
|---|---|
| زادروز | 1254 ه.ق کربلا |
| مرگ | 1349 ه.ق |
زندگینامه
میرزا یحیی مدرس اصفهانی بیدآبادی فرزند محمداسماعیل در سال ۱۲۵۴ ه. ق در کربلا متولّد شد. علوم مقدماتی را در عراق آموخت. در شانزده سالگی همراه پدر به اصفهان رفت و به تکمیل تحصیلات خود در علوم عقلی، نقلی و ادبی مانند ریاضیات، هیئت و نجوم پرداخت و در این علوم متبحر شد. او سپس به تدریس اشتغال یافت ولی به سبب کناره‌گیری از مقام و اشتهار، شخصیت علمی و ادبی او چنان که باید، شناخته نگردید.
مدرس بیدآبادی در مدرسۀ میرزا حسین واقع در محله بیدآباد اصفهان و نیز همواره در منزل مسکونى خود در پهلوى مسجد سیّد، حوزۀ درس گسترد و طلاب علوم در ادبیات، فقه، اصول، کلام، منطق، معانى و بیان به درسش حاضر و چندین نفر از بزرگان از مجلس درس او بیرون آمدهاند. مرگش به سال ۱۳۴۹ ه. ق اتفاق افتاده‌است.
اساتید
میرزا یحیی در اصفهان و نجف از محضر علماى بزرگى چون شیخ انصارى، شیخ محمّدباقر مسجدشاهى، شیخ محمّدباقر واثق همدانى و آقا میرزا محمّدهاشم چهارسوقى و میرزا محمدباقر صاحب روضات و آخوند کاشى بهره‌مند شد. علوم غریبه را از ملاهادى سدهى فراگرفت. وى از نوابغ علم و ادب در دو قرن اخیر بود که در همۀ علوم ادبى٬ فقه و اصول استاد و در انواع حکمت از اشراقى و مشایى و ریاضى یگانۀ دوران و مخصوصاً در علوم غریبه و فلکیات متخصص و متبحر بود.
آثار
او با خلوص عقیده بیشتر تلاش خود را صرف سرودن اشعار در مدح پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) می‌کرد. دیوان اشعار او سراسر مناجات با خداوند، نعمت و ستایش حضرت ختمی مرتبت و مراثی اهل بیت به خصوص مصایب سیدالشهدا(ع) است.
دیوان اشعار او به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
بخش قصاید که شامل:
- نعت حضرت رسول(ص)
- امیر‌المؤمنین(ع)
- حضرت زهرا (ع)
- امام حسین(ع)
- چهارده معصوم(ع)
و نیز قصایدی درباب عید غدیر خم و حدیث شریف کسا است.
بخش دوم که بخش مراثی است شامل:
- ماجرای مصایب امام حسین(ع)
- حضرت عباس (ع)
- علی اکبر (ع)
- حضرت قاسم (ع)
- قتلگاه
و ... اشاره دارد و نیز مراثیی در رثای امام رضا(ع) سروده است. نگاه شاعر به مصایب امام حسین(ع)، احساسی و عاطفی است. مراثی او در قالب قصیده، ترکیب‌بند، ترجیح‌بند و مسمط سروده شده‌است.
در دیوان وی بخشی به نوحه‌های سینه‌زنی اختصاص دارد.
اشعار
| ای مبتلای غم که جهان مبتلای توست | پیر و جوان شکسته دل اندر عزاری توست | |
| هم قبلگاه اهل سمک خاک در گهت | هم سجده‌گاه خیل ملک کربلای توست | |
| ای جان محترم که ز جانهای محترم | چون نی نوای ز واقعه‌ی کربلای توست | |
| ای بر لقای دوست تو مشتاق و عالمی | مشتاق خاک کوی تو بهر لقای توست | |
| ای بر لب هوای تو مفتون و کشوری | مفتون اشتیاق تو اندر هوای توست | |
| گلگون قبا ز عکس شفق آسمان هنوز | از هجر روی اکبر گلگون قبای توست | |
| در خون تپیده مرغ دل مجتبی چو دید | در خون تپیده قاسم نوکدخدای[۱] توست | |
| گردید اسیر سلسله س غم چو دید | زنجیر کین به گردن زین‌العبای[۲] توست | |
| روحی فداک ای تن اطهر که از شرف | خون خدا تویی و خدا خون بهای توست | |
| جسمی وفاک[۳] ای سر انور که بر سنان | آیات حق عیان ز لب حق نمای توست | |
| گاهی به دیر راهب و گه بر سر درخت | گه بر فراز نیزه و گه خاک جای توست | |
| گویم حکایت از بدنت یا که از سرت؟ | یا از عیال بی کس و غمدیده خواهرت؟ |
کتاب شناسی
دیوان یحیی؛ مدایح و مراثی حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین؛ یحیی مدرس اصفهانی. قم: جلوۀ کمال، ۱۳۸۶.
منبع
- دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۱۰۴۷-۱۰۵۴.