سلطانى کلهر کرمانشاهى

سلطانى کلهر کرمانشاهى
نام اصلی	حسین قلى خان
زمینهٔ کاری	شاعر
زادروز	کرمانشاه
پدر و مادر	مصطفى قلى خان دیوان بیگى
سبک نوشتاری	سبک خراسانى

سلطانی کلهر کرمانشاهی (زاده 1350 ه.ق در کرمانشاه- درگذشته 1307 ه.ق) از شعرا و نویسندگان بنام سده سیزدهم هجرى بود.

زندگینامه

حسین قلى خان فرزند مصطفى قلى خان دیوان بیگى از ایل کلهر، زادگاهش کرمانشاه و متخلص به «سلطانى» بود.

آثار

سلطانى علاوه بر اشرافى که بر دواوین شعرا، فنون ادبى و دقایقى کلامى داشته، از طبع بسیار توانایى نیز برخوردار بوده و به شیوۀ متقدمین طبع‌آزمایى مى‌کرده و طبعش بیشتر به سبک خراسانى متمایل بوده است. محضر او براى شعراى هم‌عصرش مغتنم و وجودش انجمن‌افروز اهل ادب بوده است و مسلما منظومه‌هاى شیواى عاشورایى او با تأثیرات دامنه‌دارى در شعرایى که با او معاصر بوده‌اند، همراه بوده است.

آثار منظوم و منثور

• ضیاء الفرقدین
• حدیقة الاعجاز
• هفت اورنگ
• قصۀ عجیب و غریب
• غزلیات، مثنویات و مراثى
• مثنوى مینوسر
• لیلى و مجنون
• دیوان قصاید
• گلستان مراد
• بحر البکاء
• بدایع الوقایع
• طراز البیان
• درّة السلطانیه
• تصحیح دیوان امیر معزى
• مناقب حسامیه
• قصاید سلطانیه
• نجات الثقلین فى مقتل الحسین
• مثنوى تمثال البدیع
• شکرستان
• مثنوى نور الیقین
• رسالۀ باغستان
• گنج بادآور
• کتابى در قواعد قافیه و عروض
• تذکرۀ موسوم به مطلع شعرى در ذکر اشعار معاصرین

اشعار

ترکیب‌بند حسینى در تذکرۀ حدیقة الشعراء

بند اول

این منم بنهاده سر در سجده‌گاه راستین		سوده پیشانى به خاک آستان شاه دین
این منم چون آسمان خم کرده پشت بندگى		در حریمى کآسمان از حرمتش بوسد زمین
این منم با زائران، گرد ضریحى در طواف		کش بود برتر شکوه از کرسى و عرش برین
این منم بهر زیارت در مقام قرب دوست		با گروه قدسیان عالم بالا، قرین
این منم کز فخر بر نه گنبد چرخم عروج		در رواق عرش طاق سبط خیر المرسلین
این منم در منزلت انباز با روح القدس		این منم در مرتبت همراز با روح الامین
این منم کز روزگارم بهره، اقبالى چنان		این منم کز کردگارم یار، توفیقى چنین
مورم، اما دست بر ملک سلیمان یافتم		ره چو بر درگاه شاهنشاه ایمان یافتم

بند دوم

کیست کش روى ضراعت سوى این درگاه نیست؟		و آن کدامین کس که در کوى تو او را راه نیست؟
نیست بر روى فقیران بسته هرگز باب تو		باز اگر باب کریمان گاه هست و، گاه نیست
شرط بذل نعمت، استحقاق مسکینان بود		ورنه تأخیر و قصورى در عطاى شاه نیست
هم ازین معنى ز «حافظ» عرضه دارم یک دو بیت		آن‌که در نظمش، کس از امثال و از اشباه نیست:
«هرچه هست از قامت ناساز بى‌اندام ماست		ورنه تشریف تو بر بالاى کس کوتاه نیست
هر که خواهد گو بیا و، هر که خواهد گو برو		کبر و نازِ حاجب و دربان درین درگاه نیست»
طرفه نبود گر به «سلطانى» درین نظم متین		قدسیان عالم بالا سرایند: آفرین

منابع

• محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج1، ص 370-373.