کاروان شعر عاشورا: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۰۲۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ اوت ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان‌های دیگر =سیمای امام حسین (ع) در شعر فارسی- منظومه‎های عاشورایی دور از دسترس- شاعران مرثیه سرا از سده چهارم تا زمان معاصر
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10265AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| شابک =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان =کاروان شعر عاشورا
| عنوان اصلی      =
| برگرداننده      =
| ویراستار          =
| به کوشش    =
| تصویر =Karvan she'r aashoura.jpg
| زیرنویس تصویر  =
| نویسنده        = [[محمدعلی مجاهدی‌]]
| تصویرگر        =
| طراح جلد        =
| زبان            = فارسی
| مجموعه          = اشعار عاشورایی- شاعران مرثیه سرا از سده چهارم تا زمان معاصر
| موضوع =
حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4- 61 ه.ق- شعر
شاعران ایرانی- سرگذشت‌نامه
شعر فارسی- مجموعه‎ها
شعر مذهبی- مجموعه‌ها
| سبک            =
| ناشر            = زمزم هدایت
| ناشر فارسی      =
| محل انتشارات    = قم- ایران
| تاریخ نشر      =  1386 ش
| تاریخ نشر فارسی =
| محل ناشر فارسی  =
| تاریخ نگارش =
| نوع رسانه      =
| صفحه            = 727
| قطع            =
| اندازه وزن                =
| شمارگان        =
| نوبت چاپ    =
| تعداد جلد      = 3
| شابک            = 978-964-2854-21-9
| کتاب‌خانهٔ ملی ایران    = ‎[http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1040801 1‎0‎4‎0‎8‎0‎1]
|دیوئی  = ‏‫‭8‮فا‬1/00831
|کتابخانه کنگره =‏PIR‎‏ ‎‏4072‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏م‎‏3
| پس از          =
| پیش از          =
}}
'''کاروان شعر عاشورا''' اثر [[محمدعلی مجاهدی‌|محمدعلی مجاهدی]] (پروانه) کتابی شامل منظومه‌های عاشورایی دور از دسترس شاعران مرثیه سرا از سده چهاردهم تا اکنون است.
'''کاروان شعر عاشورا''' اثر [[محمدعلی مجاهدی‌|محمدعلی مجاهدی]] (پروانه) کتابی شامل منظومه‌های عاشورایی دور از دسترس شاعران مرثیه سرا از سده چهاردهم تا اکنون است.


خط ۴: خط ۵۵:


===مقدمه===
===مقدمه===
در مقدمه اثر، بررسی مختصری بر تاریخچه تذکره نویسی صورت گرفته و به گفته نویسنده «متأسفانه تاكنون تذكره مستقلی درباره شاعران آيينی و نيز شعرايی كه‏ دارای آثار منظوم عاشورايی‌‏اند، نگاشته نشده است». در ادامه آمده است که کتاب «كاروان شعر عاشورا» حاصل مطالعات سی و اند ساله نویسنده پيرامون ‏موضوعات شعر آيينی در زبان فارسی است. این کتاب در 6 فصل نوشته شده که در ادامه به آن می‌پردازیم.
در مقدمه اثر، بررسی مختصری بر تاریخچه تذکره نویسی صورت گرفته و به گفته نویسنده «متأسفانه تاکنون تذکره مستقلی درباره شاعران آیینی و نیز شعرایی که‏ دارای آثار منظوم عاشورایی‌‏اند، نگاشته نشده است». در ادامه آمده است که کتاب «کاروان شعر عاشورا» حاصل مطالعات سی و اند ساله نویسنده پیرامون ‏موضوعات شعر آیینی در زبان فارسی است. این کتاب در 6 فصل نوشته شده که در ادامه به آن می‌پردازیم.


===فصل اول===
===فصل اول===
فصل اول اين اثر با عنوان «سيمای امام حسين عليه‏‌السلام در شعرفارسی» به شاعرانی اختصاص دارد كه اثر منظوم مستقلی درباره سالار شهيدان‏ و شهدای كربلا و حادثه كربلا ندارند، ولی با رويكردی كوتاه و گذرا در برخی از آثار منظوم خود از اين مهم غافل نمانده‌‏اند. در اين بخش نمونه‌‏هايی از آثار 35 تن از شاعران فارسی زبان، از سده پنجم تا سده سيزدهم، ارائه شده است.
فصل اول این اثر با عنوان «سیمای امام حسین علیه‏‌السلام در شعرفارسی» به شاعرانی اختصاص دارد که اثر منظوم مستقلی درباره سالار شهیدان‏ و شهدای کربلا و حادثه کربلا ندارند، ولی با رویکردی کوتاه و گذرا در برخی از آثار منظوم خود از این مهم غافل نمانده‌‏اند. در این بخش نمونه‌‏هایی از آثار 35 تن از شاعران فارسی زبان، از سده پنجم تا سده سیزدهم، ارائه شده است.


===فصل دوم===
===فصل دوم===
در فصل دوم با عنوان «معرفی منظومه‏‌های عاشورايی دور از دسترس‏و آفرينندگان آن‌ها» بيش از هشتاد منظومه نادر عاشورايی را معرفی كرده‌‏ايم كه ‏اغلب آن‌ها به زيور طبع آراسته نشده و از نسخه‏‌های خطی آن‌ها دركتابخانه‌‏های داخل و خارج از ايران نگاه‏داری می‏شود، و معدودی از آن‌ها كه‏ به چاپ رسيده، همانند نسخه‏‌های خطّی كمياب و نادرند. اين بخش از تذكره، بيشتر جنبه كتاب‏شناسی دارد و ما با معرفی اين منظومه‏‌ها و سرايندگان غالباً گمنام آن‌ها، مشعل فروزانی را فرا راه اهل تحقيق در قلمرو شعر فارسی ‏برافروخته‌‏ايم به اين اميد كه هر يك از آنان در حد توان و فرصتی كه دارند در احياء نشر اين گنجينه‌‏های ارزشمند بكوشند و غبار غربت را از چهره اين آثار منظوم عاشورايی و سرايندگان گمنام و با اخلاص‏شان بزدايند و بر غنای گنجينه‌ گران‌سنگ شعر آيينی در زبان فارسی بيفزايند.
در فصل دوم با عنوان «معرفی منظومه‏‌های عاشورایی دور از دسترس‏و آفرینندگان آن‌ها» بیش از هشتاد منظومه نادر عاشورایی را معرفی کرده‌‏ایم که ‏اغلب آن‌ها به زیور طبع آراسته نشده و از نسخه‏‌های خطی آن‌ها درکتابخانه‌‏های داخل و خارج از ایران نگاه‏داری می‏شود، و معدودی از آن‌ها که‏ به چاپ رسیده، همانند نسخه‏‌های خطّی کمیاب و نادرند. این بخش از تذکره، بیشتر جنبه کتاب‏شناسی دارد و ما با معرفی این منظومه‏‌ها و سرایندگان غالباً گمنام آن‌ها، مشعل فروزانی را فرا راه اهل تحقیق در قلمرو شعر فارسی ‏برافروخته‌‏ایم به این امید که هر یک از آنان در حد توان و فرصتی که دارند در احیاء نشر این گنجینه‌‏های ارزشمند بکوشند و غبار غربت را از چهره این آثار منظوم عاشورایی و سرایندگان گمنام و با اخلاص‏شان بزدایند و بر غنای گنجینه‌ گران‌سنگ شعر آیینی در زبان فارسی بیفزایند.


===فصل سوم===
===فصل سوم===
در فصل سوم به نقل اشعاری پرداخته‏‌ايم كه نام سرايندگان آن‌ها مشخص نيست. اين آثار منظوم عاشورايی را كه بيشتر از مقتل‏‌های فارسی ‏نقل كرده‏‌ايم، به خاطر نامعلوم بودن سرايندگان‏شان نمی‏توان در مقطع زمانی ‏خاصی قرار داد ولی شيوه كلامی آن‌ها را می‌‏توان به تفاوت مورد با سبك بيانی ‏رايج در سده‌‏های پنجم تا دهم مقايسه كرد.
در فصل سوم به نقل اشعاری پرداخته‏‌ایم که نام سرایندگان آن‌ها مشخص نیست. این آثار منظوم عاشورایی را که بیشتر از مقتل‏‌های فارسی ‏نقل کرده‏‌ایم، به خاطر نامعلوم بودن سرایندگان‏شان نمی‏توان در مقطع زمانی ‏خاصی قرار داد ولی شیوه کلامی آن‌ها را می‌‏توان به تفاوت مورد با سبک بیانی ‏رایج در سده‌‏های پنجم تا دهم مقایسه کرد.


===فصل چهارم===
===فصل چهارم===
در فصل چهارم با عنوان: «چهره‌‏های آشنای شعر عاشورا» به معرفی ‏شاعرانی پرداخته‏‌ايم كه از سده چهارم تا نيمه اول سده سيزدهم در جای جای ‏ايران و ساير كشورهای اسلامی می‏زيسته‏‌اند و دارای آثار منظوم عاشورايی ‏مستقلی می‏‌باشند.
در فصل چهارم با عنوان: «چهره‌‏های آشنای شعر عاشورا» به معرفی ‏شاعرانی پرداخته‏‌ایم که از سده چهارم تا نیمه اول سده سیزدهم در جای جای ‏ایران و سایر کشورهای اسلامی می‏زیسته‏‌اند و دارای آثار منظوم عاشورایی ‏مستقلی می‏‌باشند.
برای بررسی بيشتر در مورد اين گروه از شاعران و آثار عاشورايی آنان، چهار محور موضوعی را برای هر يك از آنان در نظر گرفته‌‏ايم:
برای بررسی بیشتر در مورد این گروه از شاعران و آثار عاشورایی آنان، چهار محور موضوعی را برای هر یک از آنان در نظر گرفته‌‏ایم:
1) زندگينامه؛ 2) سبك شعر؛ 3) دامنه تأثير آثار عاشورايی؛ 4) برگزيده‏ آثار عاشورايی.
1) زندگینامه؛ 2) سبک شعر؛ 3) دامنه تأثیر آثار عاشورایی؛ 4) برگزیده‏ آثار عاشورایی.
برخی از اين شاعران دارای يك يا دو اثر منظوم عاشورايی‏‌اند كه به ناگزير به نقل آن‌ها پرداخته‏‌ايم ولی در مورد ساير شعرا برگزيده و منتخبی از آثارشان را ارايه كرده‌‏ايم و اگر دارای تركيب‌بند عاشورايی بوده‌‏اند سعی كرده‏‌ايم در حد گنجايش مقال، تماماً و يا بندهايی از آن‌ها را برگزينيم. اين بخش حاوی شرح ‏احوال و برگزيده آثار 27 تن از شاعران فارسی زبان است.
برخی از این شاعران دارای یک یا دو اثر منظوم عاشورایی‏‌اند که به ناگزیر به نقل آن‌ها پرداخته‏‌ایم ولی در مورد سایر شعرا برگزیده و منتخبی از آثارشان را ارایه کرده‌‏ایم و اگر دارای ترکیب‌بند عاشورایی بوده‌‏اند سعی کرده‏‌ایم در حد گنجایش مقال، تماماً و یا بندهایی از آن‌ها را برگزینیم. این بخش حاوی شرح ‏احوال و برگزیده آثار 27 تن از شاعران فارسی زبان است.


===فصل پنجم===
===فصل پنجم===
در فصل پنجم اين تذكره، رويه‌‏ای كه در بخش چهارم اعمال شده، ادامه پيدا كرده است و به شرح احوال و آثار عاشورايی 51 تن از شاعران ‏فارسی زبانی اختصاص يافته كه در مقطع زمانی نيمه دوم سده 13 تا پايان سده‏ 14 زندگی می‌‏كرده‏‌اند. مطالب اين بخش در جلد دوم اثر ارائه شده است.
در فصل پنجم این تذکره، رویه‌‏ای که در بخش چهارم اعمال شده، ادامه پیدا کرده است و به شرح احوال و آثار عاشورایی 51 تن از شاعران ‏فارسی زبانی اختصاص یافته که در مقطع زمانی نیمه دوم سده 13 تا پایان سده‏ 14 زندگی می‌‏کرده‏‌اند. مطالب این بخش در جلد دوم اثر ارائه شده است.


===فصل ششم===
===فصل ششم===
در فصل ششم به شرح احوال و نقل آثار عاشورايی شاعران معاصر خواهيم پرداخت. <ref>به دليل بروز پاره‏‌ای مشكلات ناگزير شديم ‏تنها به معرفی 103 تن از چهره‌‏های عاشورايی ‏سرای معاصر بسنده كنيم.</ref> <ref>پیشگفتار کتاب کاروان شعر عاشورا</ref>
در فصل ششم به شرح احوال و نقل آثار عاشورایی شاعران معاصر خواهیم پرداخت. <ref>به دلیل بروز پاره‏‌ای مشکلات ناگزیر شدیم ‏تنها به معرفی 103 تن از چهره‌‏های عاشورایی ‏سرای معاصر بسنده کنیم.</ref> <ref>پیشگفتار کتاب کاروان شعر عاشورا</ref>


==منابع==
==منابع==
۳٬۴۸۸

ویرایش