در حال ویرایش قمقام زخار و صمصام بتار (بخش)

=== منابع کتاب ===
از آنجا که نویسنده در شمار عالمان رسمی دین نبوده، بلکه شاهزاده هم بوده و نیز عنوان غریبی برای کتابش برگزیده، چنانکه باید از آن استقبال نشده است. با این وصف، کتاب حاضر مانند دیگر مقتل‌های مهم است و با تتبع در منابع متعددی نوشته شده و حتی بسامان‌تر و محققانه‌تر از بعضی کتاب‌های مشابه آن است. 

در فراز پایانی کتاب، معتمدالدوله بخشی را به معرفی معیارهای انتخاب و معرفی منابع مورد استفاده اش اختصاص داده و می نویسد: «بباید دانست بدان شرط و التزام که در دیباچة کردیم، در جملة روایات، آنچه متعلق به حالات حضرت امام علیه الصلوه و السلام و شرح وقایع و مصائب اهل بیت اطهر بود، از کتب قدیمه محدثین و مورخین فریقتین،  احادیث موثقه و اخبار صحیحه استخراج و درین کتاب مستطاب مندرج ساختیم و هر آنچه ترجمة حدیث و اسم راوی و ذکر رجال یا توجیه روایات و معنی لغت بود که بیرون از خبر و سیر بود، آن شرط منظور نداشتیم و از کتب معتبره علمای اعلام رضوان الله علیهم نگاشتیم. چه، مقصود کشف ملب و توضیح مشکلات بود و هر که به دیدة انصاف بیند، بذل جهد ما بداند و اکنون کتب موجوده هنگام تالیف و نام های مولفین و تاریخ وفات آنها را از کتب تواریخ و سیر و رجال و دیگر کتاب های موضوعه در ای فن مانند امل الامل، تلخیص المقال و فوز العلوم و کشف الظنون و کتاب رجال مرحوم میرزا محمد اخباری و لؤلؤه البحرین و منهج المقال و وفیات ابن خلکان و مجالس المومنین، علی سبیل الاختصار مرقوم می داریم و از ذکر دیگر کتب که حین تالیف در نظر بود، از بیم تطویل اعراض شد.»<ref>معتمدالدوله، ص 973</ref>

در ادامه، معرفی منابع مورد استفاده به طور مشخص از کتاب «آثار الباقیه عن القرون الخالیه» آغاز شده و به کتاب وسایل الشیعه خاتمه می یابد.<ref>معتمدالدوله، صص 973- 999</ref> 

در همین رابطه معتمدالدوله در فراز دیگر از کتاب، متذکر می شود که در تالیف متن، «از کتب محدثین و مورخین که از سنه 1000 یک هزار هجری و بعد، به رشته تالیف در آورده اند، درج و نقل نکردیم.»<ref>معتمدالدوله، ص 19</ref> معتمدالدوله دلیل عدم استفاده اش از منابع تالیفی بعد از سال 1000 هجری را بیان نمی کند. در نتیجه اتخاذ چنین معیاری برای تالیف و تدوین کتاب قمقام زخار، معتمدالدوله از کتاب های بسیاری همچون [[بحارالانوار]] استفاده نکرد. 

در رابطه با روش گردآوری و ارائه اطلاعات و روایات، معتمدالدوله می نویسد: «در تمامت این کتاب از ایراد اصل حدیث درنگذشتم که کلام رسول و امام را در قلوب، اثر و موقعی دیگر است و با ترجمة آن به فارسی بیاوردم که هم عربی دان مستفیذ شود و هم پارسی زبان مستفیض آید.»<ref>معتمدالدوله، ص 1001</ref> 

در مجموع و علیرغم تلاش های انجام شده توسط معتمدالدوله، باز هم مطالب و روایات غیر واقعی و یا با سند ضعیف نیز در قمام زخار منعکس شده است که از ان جمله می توان ب موارد ذیل اشاره کرد:

* سپردن ودیعه های امامت به [[فاطمه بنت الحسین]] (ع) 
* فرزندی سقط شده برای امام حسین (ع) به نام محسن
* انتقال سر امام حسین (ع) به عسقلان و قاهره در سال ها پس از دفن<ref>رفعت، صص 26- 31</ref>

یکی از ویژگی های کتاب قمقام زخار، ضبط درست اسامی اشخاص و مکان ها و ترجمه و توضیح صحیح معانی نام ها، مکان ها، لغات، اشعار و امثال و در مواردی، معرفی و بیان شرح حال کوتاه برخی از اشخاصی که نام آنها در متن است، می باشد.<ref>حیاتی، ص 40</ref>