Automoderated users، ربات‌ها، دیوان‌سالاران، checkuser، مدیران نظرات، مدیران رابط کاربری، Moderators، پنهانگران، مدیران
۴٬۰۱۷
ویرایش
خاکى شیرازى: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | |||
| نام = خاکی شیرازی | |||
| تصویر = | |||
اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام اصلی = ملا محمد ابراهیم قارى | |||
| زمینه فعالیت = شاعر | |||
| ملیت = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| والدین = | |||
| تاریخ مرگ = 1286 ه.ق | |||
| محل مرگ = | |||
| علت مرگ = | |||
| محل زندگی = | |||
| مختصات محل زندگی = | |||
| مدفن = [[وادى السلام]] | |||
|در زمان حکومت = | |||
|اتفاقات مهم = | |||
| نام دیگر = | |||
|لقب = | |||
|بنیانگذار = | |||
| پیشه = | |||
| سال‌های نویسندگی = | |||
|سبک نوشتاری = | |||
|کتاب‌ها = | |||
|مقاله‌ها = | |||
|نمایشنامه‌ها = | |||
|فیلم‌نامه‌ها = | |||
|دیوان اشعار = | |||
|تخلص = «خاکى» | |||
|فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)= | |||
| همسر = | |||
| شریک زندگی = | |||
| فرزندان = | |||
|تحصیلات = | |||
|دانشگاه = | |||
|حوزه = | |||
|شاگرد = | |||
|استاد = | |||
|علت شهرت = | |||
| تأثیرگذاشته بر = | |||
| تأثیرپذیرفته از = | |||
| وب‌گاه = | |||
|گفتاورد = | |||
|امضا = | |||
}} | |||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
نامش محمد ابراهیم و به روایتى ابراهیم با تخلص | نامش محمد ابراهیم و به روایتى ابراهیم با تخلص شعرى «خاکى» از شعراى سده سیزدهم هجرى است. | ||
[[شیخ مفید]] (داور) در تذکره [[مرات الفصاحه|مرآت الفصاحه]] درباره او مى‌نویسد: | |||
خاکى شیرازى:اسمش ملا محمد ابراهیم | خاکى شیرازى: اسمش ملا محمد ابراهیم قارى، مردى باصلاح و تقوى و مطلع از علم قرائت و جفر و غیرهما بوده و صاحب مرآة الفصاحه مکرر او را دیده، مراثى بسیار گفته است.... <ref>''تذکره مرآت الفصاحة،شیخ مفید(داور)با تصحیح و تکمیل دکتر محمود طاووسى(انتشارات نوید،شیراز 1371)، ص 178.''</ref> | ||
مرحوم سید احمد دیوان بیگى شیرازى در شرح احوال وى مى‌نگارد: | مرحوم [[سید احمد دیوان بیگى شیرازى]] در شرح احوال وى مى‌نگارد: | ||
«عمرى کامل یافت و در هزار و دویست و هشتاد و شش رحلت کرد.جنازه‌اش را حمل به نجف اشرف کرده و در وادى السلام مدفون نمودند....شعر ملا ابراهیم طبع و قدر منظوم کردن داشته و به واسطه قدس و | «عمرى کامل یافت و در هزار و دویست و هشتاد و شش رحلت کرد. جنازه‌اش را حمل به [[نجف|نجف اشرف]] کرده و در [[وادى السلام]] مدفون نمودند....شعر ملا ابراهیم طبع و قدر منظوم کردن داشته و به واسطه قدس و زهد، سواىِ مراثى همت به گفتن قسم دیگر نمى‌گماشته....» <ref>''حدیقة الشعراء،ج 1،ص 522 و 523.''</ref> | ||
شاعر دیگرى با همین عنوان(خاکى شیرازى)در شیراز مى‌زیسته که نامش میرزا محمد امین بوده و به سال 1250 ه.ق در تهران درگذشته است. <ref>تذکره مرآت الفصاحة،ص 180.</ref> | شاعر دیگرى با همین عنوان (خاکى شیرازى) در شیراز مى‌زیسته که نامش میرزا محمد امین بوده و به سال 1250 ه.ق در تهران درگذشته است. <ref>تذکره مرآت الفصاحة،ص 180.</ref> | ||
==سبک شعری== | ==سبک شعری== | ||
اشعار پراکنده‌اى که از خاکى شیرازى در دو تذکره حدیقة الشعراء و مرآة الفصاحه آمده در سبک عراقى است و وى از شیوه بیانى این سبک براى به تصویر کشیدن مطالبى که در نظر داشته استفاده کرده است. | اشعار پراکنده‌اى که از خاکى شیرازى در دو تذکره [[حدیقه الشعراء|حدیقة الشعراء]] و [[مراه الفصاحه|مرآة الفصاحه]] آمده در سبک عراقى است و وى از شیوه بیانى این سبک براى به تصویر کشیدن مطالبى که در نظر داشته استفاده کرده است. | ||
==دامنه تأثیر آثار عاشورایى== | ==دامنه تأثیر آثار عاشورایى== | ||
مسلما وى به خاطر | مسلما وى به خاطر آن که مورد احترام مردم بوده است آثار منظوم ماتمى او درباره [[سالار شهیدان]] در ارادتمندان وى و شیفتگان [[ادب عاشورا]] بى‌تأثیر نبوده است، ولى این تأثیرگذارى به خاطر در دسترس نبودن اشعارش پس از درگذشت وى ادامه پیدا نکرده است. | ||
==برگزیده آثار عاشورایى== | ==برگزیده آثار عاشورایى== | ||
شنیده‌اید حسینى به ظلم گشت شهید | {{شعر}} | ||
{{ب|شنیده‌اید حسینى به ظلم گشت شهید | ندیده‌اید که چشم سپهر خون بارید}} | |||
{{ب|شنیده‌اید که کردند تیربارانش |ندیده‌اید به یاران و عترتش چه رسید}} | |||
{{ب|شنیده‌اید که از خون سر نمود وضو |ندیده‌اید که چون در سجود سر بخشید! <ref>''همان،ص 178.''</ref>}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
خاکى شیرازى دوازده بندى در مراثى سالار شهیدان داشته ولى مؤلف تذکره مرآة الفصاحه به نقل بند سوم آن بسنده کرده است. | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|چون شهسوار عرصه میدان کربلا شد| غوطه‌ور به لجّه عمان کربلا}} | |||
{{ب|بارید آسمان به زمین بس که سیل خون| شد مهر و ماه غرقه طوفان کربلا}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
شیرخدا به راحت <ref>''خاکى شیرازى از کجا دریافته است که امیر مومنان على (ع) در جریان مصائب و شهادت حضرت سید الشهداء (ع) در امن و راحت و آسایش بوده است؟!این شیوه سخن گفتن دور از ادب و خلاف واقع است. او مى‌توانست بگوید: شیر خدا نبود که آلود گرگ چرخ دندان به خون یوسف کنعان کربلا شاعران آیینى ما باید بایدها و نبایدهاى شعر آیینى را دقیقا مراعات کنند و از این‌گونه سخن گفتن بپرهیزند. [البته شاید منظور شاعر از «راحت»، همان غنودن به خواب مرگ و شهادت باشد.]''</ref> و آلوده گرگ چرخ ... دندان به خون یوسف کنعان کربلا | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|مسجد به دیر و سَبحه به زنّار شد بدل | چون شد فسرده شمع شبستان کربلا }} | |||
{{ب|از تندباد حادثه دوران به باد داد | بشکفت هر گلى ز گلستان کربلا}} | |||
{{ب|در جوى خون لاله‌عذاران سرو قد | گردیده لاله‌زار بیابان کربلا }} | |||
از | {{ب|غیر از سرشک حسرت و آب دل کباب |آبى که زد بر آتش مهمان کربلا}} | ||
{{ب|آل زنا غنوده بر اورنگ زرنگار |و اندر خرابه پرده‌نشینان کربلا }} | |||
{{ب|اى زادۀ زیاد، کجا مى‌رود زِ یاد | ظلمى که از تو رفت به سلطان کربلا}} | |||
{{ب|تا روز حشر لعنت حق بر یزید باد | «هل من مَزید» نار بر او مزید باد! <ref>''تذکره مرآة الفصاحه،ص 179.''</ref>}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
نمونه‌هایى از اشعار ماتمى او در تذکره‌هاى حدیقة الشعراء و مرآة الفصاحه آمده است که آنها را عینا نقل مى‌کنیم: | نمونه‌هایى از اشعار ماتمى او در تذکره‌هاى حدیقة الشعراء و مرآة الفصاحه آمده است که آنها را عینا نقل مى‌کنیم: | ||
«...گویند:خود گفته شبى در خواب خدمت سید الشهداء (ع) مشرف شده فرمودند مرثیه بخوان. این مرثیه را خواندم. و اللّه اعلم: | |||
{{شعر}} | |||
{{مظلوم کربلا! سر و جانم فداى تو | نبود به جان تو به سرم جز هواى تو}} | |||
{{ب|هر صبح و شام و روز و شب و سال و ماه عمر | چون نى‌نوا کنم ز غم نینواى تو <ref>''حدیقة الشعراء،ج 1،ص 523.''</ref>}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
==رباعى=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|محبوب قلوب عالمین است حسین | زینت ده بزم شور و شین است حسین}} | |||
{{ب|امروز اگر نجات فردا طلبى | مى‌دان به یقین همه حسین است حسین <ref>''همان.''</ref> }} | |||
{{ب|به کربلا ز نجف یا على!تعال تعال <ref>''در متن آمده:ز کربلا به نجف....''</ref>| ببین به حال حسین و بر او بنال بنال}} | |||
{{ب|مه محرمش از تشنگى چو ماه صیام | بر او قتال حلال و حرام آب زلال!}} | |||
{{ب|هزار و نهصد و پنجاه زخم بر بدنش |نه سر عمامه نه تن سر ز ظلم اهل ضلال...}} | |||
{{ب|به پیشگاه خسان صف‌زنان نگر ز جفا| سر برهنه و روى گشاده عترت و آل <ref>''در حاشیه نسخه،مولف با خط ریز و رنگ پریده نوشته:«باقى این مرثیه را حاجى ملا اسماعیل بلبل دارد،باید ان شاء اللّه گرفته شود.»(ر.ک:حدیقة الشعراء،ج 1،ص 523.)''</ref> }} | |||
{{پایان شعر}} | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 313-315. | * ''محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 313-315.'' | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||