علی بن محمد بسامی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (Esmaeili صفحهٔ علی بن محمد بسامی را به علی بن محمد بسامی‌ منتقل کرد: صفحه تکراری است.)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۸: خط ۴۸:




ابو الحسن علی بن محمّد بن نصر بن منصور بن بسّام <ref>بسام: نام نیای بزرگ اوست. الکامل؛ ج 1، ص 150.</ref> عبرتابی،<ref>عبرتا: نام روستایی در عراق است.</ref> شاعر و نویسنده‌ی بغدادی، که در زمان مقتدر عباسی می‌زیست.
'''علی بن محمد بسامی''' شاعر و نویسنده‌ی بغدادی است که در زمان مقتدر عباسی می‌زیست.


او مدتی ریاست دیوان برید را در جند قنّسرین و عواصم شام عهده‌دار بود. وی مردی خوش‌قریحه بود و شعرش روان و استادانه است. شهرت ابن بسام به هجویه‌هایی است که درباره‌ی بزرگان و رؤسای حکومت می‌سرود و در آنها معایب آنان را آشکار می‌ساخت.<ref>مروج الذهب؛ ج 4، ص 206.</ref> صاحبان قدرت از زبان تند وی بیمناک بودند و همین امر سبب می‌شد که به جای صله به وی باج بدهند تا از گزند زبان او در امان بمانند. <ref>معجم الادبا؛ ج 14، ص 144.</ref>
== زندگینامه ==
ابو الحسن علی بن محمّد بن نصر بن منصور بن بسّام <ref>بسام: نام نیای بزرگ اوست. الکامل؛ ج 1، ص 150.</ref> عبرتابی،<ref>عبرتا: نام روستایی در عراق است.</ref>  مدتی ریاست دیوان برید را در جند قنّسرین و عواصم شام عهده‌دار بود. وی مردی خوش‌قریحه بود و شعرش روان و استادانه است. شهرت ابن بسام به هجویه‌هایی است که درباره‌ی بزرگان و رؤسای حکومت می‌سرود و در آنها معایب آنان را آشکار می‌ساخت.<ref>مروج الذهب؛ ج 4، ص 206.</ref> صاحبان قدرت از زبان تند وی بیمناک بودند و همین امر سبب می‌شد که به جای صله به وی باج بدهند تا از گزند زبان او در امان بمانند. <ref>معجم الادبا؛ ج 14، ص 144.</ref>


مضامین اشعار او به غیر از هجو، بیشتر پند و اندرزهای حکیمانه و بسیار زیباست.<ref>همان؛ ص 150.</ref> وی کرنش کردن در برابر قدرتمندان را همانند سجده کردن در برابر بوزینگانی می‌داند که دنیا در دست آنهاست. و نیز بهره‌ی کرنش‌کننده را چیزی جز خواری نمی‌داند.<ref>مروج الذهب؛ ج 4، ص 210.</ref> سروده‌های وی حتّی در زهرآگین‌ترین آنها از عفّت و پاکی شگفت‌انگیزی برخوردار است بدین‌جهت ابن بسّام در میان این‌گونه شاعران پدیده‌ای استثنایی است.
مضامین اشعار او به غیر از هجو، بیشتر پند و اندرزهای حکیمانه و بسیار زیباست.<ref>همان؛ ص 150.</ref> وی کرنش کردن در برابر قدرتمندان را همانند سجده کردن در برابر بوزینگانی می‌داند که دنیا در دست آنهاست. و نیز بهره‌ی کرنش‌کننده را چیزی جز خواری نمی‌داند.<ref>مروج الذهب؛ ج 4، ص 210.</ref> سروده‌های وی حتّی در زهرآگین‌ترین آنها از عفّت و پاکی شگفت‌انگیزی برخوردار است بدین‌جهت ابن بسّام در میان این‌گونه شاعران پدیده‌ای استثنایی است.


برخی او را شیعه دانسته‌اند و مرزبانی گفته است که وی قصیده‌هایی در رثای اهل بیت (ع) سروده که مذهب او را آشکار می‌سازد.<ref>تاریخ مرزبانی؛ ص 154.</ref>
برخی او را شیعه دانسته‌اند و مرزبانی گفته است که وی قصیده‌هایی در رثای [[اهل بیت (ع)]] سروده که مذهب او را آشکار می‌سازد.<ref>تاریخ مرزبانی؛ ص 154.</ref>


ابن خلکان به قطعه‌ای که به گفته‌ی وی، ابن بسّام هنگامی‌که متوکّل قبر حسین بن علی (ع) را ویران ساخت، سروده است، اشاره می‌کند. متوکل به سال 226 هجری قبر امام حسین (ع) را منهدم ساخته و به شخم کردن و آب بستن به آن فرمان داد و مردم را از زیارت مرقد آن حضرت ممنوع ساخت.
ابن خلکان به قطعه‌ای که به گفته‌ی وی، ابن بسّام هنگامی‌که متوکّل قبر [[حسین بن على (ع)|حسین بن علی (ع)]] را ویران ساخت، سروده است، اشاره می‌کند. متوکل به سال 226 هجری قبر امام حسین (ع) را منهدم ساخته و به شخم کردن و آب بستن به آن فرمان داد و مردم را از [[زیارت]] مرقد آن حضرت ممنوع ساخت.
 
آثار: به ابن بسام 5 اثر نسبت داده‌اند که هیچ‌کدام از آنها در دست نیست: کتاب اخبار عمر بن ابی ربیعه، کتاب المعاقرین یا کتاب الزّنجبّین، دیوان الرسائل، مناقضات الشعراء، اخبار الاحوص <ref>فهرست ابن ندیم؛ ص 214.</ref> و مجموع اشعار او که به حدود 180 بیت می‌رسد.


ابن بسّام در ماه صفر سال 302 ه. ق. در گذشت. <ref>ادب الطف؛ ج 1، ص 327.</ref>
ابن بسّام در ماه صفر سال 302 ه. ق. در گذشت. <ref>ادب الطف؛ ج 1، ص 327.</ref>


== آثار ==
به ابن بسام 5 اثر نسبت داده‌اند که هیچ‌کدام از آنها در دست نیست: کتاب اخبار عمر بن ابی ربیعه، کتاب المعاقرین یا کتاب الزّنجبّین، دیوان الرسائل، مناقضات الشعراء، اخبار الاحوص <ref>فهرست ابن ندیم؛ ص 214.</ref> و مجموع اشعار او که به حدود 180 بیت می‌رسد.


== نمونه اشعار ==
1- تاللّه إن کانت أمیة قد أتت‌قتل ابن بنت نبیها مظلوما
1- تاللّه إن کانت أمیة قد أتت‌قتل ابن بنت نبیها مظلوما


خط ۷۰: خط ۷۲:




1- به خدا سوگند اگر بنی امیه، پسر دختر پیامبرشان را مظلومانه شهید کردند.
1- به خدا سوگند اگر [[بنی امیه]]، پسر دختر پیامبرشان را مظلومانه شهید کردند.


2- بستگان او (بنی عباس) هم همان کار را کردند (قبر آن حضرت را خراب کردند.)
2- بستگان او (بنی عباس) هم همان کار را کردند (قبر آن حضرت را خراب کردند.)


3- آنها از اینکه در کشتن وی با بنی امیّه همکاری نکردند، افسوس می‌خوردند و به جستجوی بقایای جسد او پرداخته‌اند.
3- آنها از اینکه در کشتن وی با بنی امیّه همکاری نکردند، افسوس می‌خوردند و به جستجوی بقایای جسد او پرداخته‌اند.
==منابع==
==منابع==


دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌1، ص:122-123.
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌1، ص:122-123.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
خط ۸۸: خط ۸۷:
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران عرب]]
[[رده:شاعران عرب]]
<references />

منوی ناوبری