ابن الوردی الشافعی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

| زادروز            = 1290 (میلادی)/ 689 (قمری)

| تاریخ مرگ        = مارس 1349 (میلادی)/ ذی‌الحجّة 749 (قمری)

ابو حفص، زین الدّین عمر بن مظفّر بن عمر بکری حلّی معرّی شافعی، فقیه، شاعر، ادیب و مورّخ صوفی که به سال 691 (ه. ق.) در معرّة النعمان به دنیا آمد و نسبش به ابو بکر خلیفه‌ی اول می‌رسد. <ref>تاریخ ابن الوردی؛ ج 1، ص 391.</ref>

دوران جوانی را در تنگدستی و پریشانی گذراند. اما از تحصیل علم بازنماند. وی در سال 715 هجری در دمشق در حضور «ابن تیمیه» مباحثاتی در فقه و تفسیر و نحو داشته که موجب شگفتی شده است و ابن تیمیه تأثیر عمیق بر افکار وی باقی گذاشت. گرایش‌های صوفیانه‌ی برخی استادان او از جمله «شرف الدّین بارزی» و «عبس سر جاوی» یکی از زمینه‌های پیدا شدن اندیشه تصوّف در وی بوده است.

ابن وردی از آغاز جوانی نبوغ و استعداد خود را در مسایل فقهی و ادبی به ثبوت رسانید و به مقام قضاوت شام برگزیده شد و سپس در شهرهای حلب و دمشق به کار قضا پرداخت. مدتی نیز نیابت «ابن نقیب» قاضی حلب را برعهده داشت. <ref>همان؛ ج 2، ص 91.</ref>

تألیفات گوناگون و مجالس درس و شهرت وی باعث شد تا به عنوان فقیهی بلندپایه معروف شود. در اشعار او تمایز دو گانه‌ی دنیاگرایی و دنیاگریزی که بین دو مرحله از شعر او به چشم می‌خورد، نمودار است و دو مرحله از سیر تحوّل فکری او در دوران جوانی را نشان می‌دهد. شعر او مورد ستایش «سبکی»، «ابن شاکر»، «ابن فضل عمری» و «صفدی» قرار گرفته است. هر چند منتقدان معاصر، شعر ابن وردی را متوسط و مشحون از صنایع بدیعی و به‌ویژه ایهام و جناس و بر روی هم متکلّف و مصنوع می‌دانند. نثر وی نیز مسجّع و پر تکلّف است.

آثار ابن وردی: بیشتر شهرت وی مربوط به کتاب تاریخ او موسوم به «تتمة المختصر فی اخبار البشر» یا «تاریخ ابن الوردی» که خلاصه و ذیلی بر کتاب «المختصر فی اخبار البشر» ابو الفدا است. ابن وردی این کتاب را به یک سوم تقلیل داد و در مقابل نکاتی از نظم و نثر خود و نیز برخی اخبار و روایات تاریخی به آن افزود. در میان اضافات او، اخبار برخی زاهدان و متصوّفان و ذکر اقوال و کرامات ایشان درخور اعتناست. «الفیه فی تعبیر المقامات» یا «الالفیه الوردیة فی تعبیر الرؤیا»، «البهجة الوردیة» که کتابی است منظوم و دارای 5063 بیت می‌باشد. «التحفة الوردیة فی مشکلات الاعراب» ارجوزه‌ای 153 بیتی در نحو.

«دیوان» که علاوه بر اشعار، رسایل، مقامات و خطبه‌های او را نیز دربر دارد. «شرح الفیه ابن مالک» و بسیاری آثار دیگر. <ref>المفصّل فی التاریخ الادب العربی؛ ج 2، ص 192.</ref>

ابن وردی در معرة النعمان مدرسه‌ای ساخت و ماههای پایانی عمر خود را در آن اقامت گزید و سرانجام گرفتار بیماری طاعون شد و در 27 ذیحجه سال 759 ه ق درگذشت و صفدی در قطعه‌ای وی را رثا گفت. <ref>مسالک الابصار؛ ج 14، ص 206.</ref>

 

 

فیا سائلی عن مذهبی إنّ مذهبی‌ولاء به حبّ الصحابة یمزج

 

فمن رام تقویمی فإنی مقوّم‌و من رام تعویجی فإنی معوّج <ref>ادب الطف؛ ج 4، ص 201. دیوان ابن الوردی الشافعی؛ ص 206.</ref>

 

 

 

أرأس السبط ینقل و السبایایطاف بها و فوق الأرض رأس

 

و مالی غیر هذا السبی ذخرو مالی غیر هذا الرأس رأس <ref>ادب الطف؛ ص 197.</ref>

 

دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌1، ص:357-358.

==پی نوشت==