فواد کرمانى: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۳۸۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۵ اوت ۲۰۲۰
عکس قرار داده شده به جوانی که در 19 سالگی فوت کرده نمی خورد
(عکس قرار داده شده به جوانی که در 19 سالگی فوت کرده نمی خورد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
'''فؤاد کرمانی''' (۱۲۶۸ ه. ق-۱۳۵۸ ه. ق) از شعرای نامدار آیینی است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    =فؤاد کرمانی
| نام                    =فؤاد کرمانی
| تصویر                  =Fo'ad kerrmani.jpg
| تصویر                  =Fo'ad kerrmani.jpg
| اندازه تصویر            =
| اندازه تصویر            =
| توضیح تصویر            =
| توضیح تصویر            =
| نام اصلی              =فتح الله قدسی
| نام اصلی              =فتح‌الله قدسی
| زمینه فعالیت          = شعر و ادبیات
| زمینه فعالیت          = شعر و ادبیات
| ملیت                  =ایرانی
| ملیت                  =ایرانی
| تاریخ تولد            =1268هجری قمری
| تاریخ تولد            =۱۲۶۸ ه. ق
| محل تولد                =  
| محل تولد                =  
| والدین                =سلطان على
| والدین                =سلطان على
| تاریخ مرگ              =1358 هجری قمری
| تاریخ مرگ              =۱۳۵۸ ه. ق
| محل مرگ                =کرمان
| محل مرگ                =کرمان
| علت مرگ                =
| علت مرگ                =
خط ۴۶: خط ۴۶:
|امضا                  =
|امضا                  =
}}
}}
'''فؤاد کرمانی''' (زاده 1268 ه.ق، درگذشته 1358 ه.ق) از شعرای نامدار آیینی است.


==زندگینامه==
==زندگینامه==


آقا فتح اللّه قدسى فرزند سلطان على (متخلّص به فؤاد) از شعراى نادر سده چهاردهم است. پدرش عطار بود و او را از مکتب باز داشت و به شغل عطاری گماشت. کرمانی علاقه زیادب به دیوان سعدی داشت و به شیوه‌ی او شعر می‌سرود و بعد از آن به کتاب مثنوی مولوی روی آورد.  
آقا فتح‌اللّه قدسى فرزند سلطان على، متخلّص به فؤاد از شعراى قرن چهاردهم است. پدرش عطار بود و او را از مکتب باز داشت و به شغل عطاری گماشت. کرمانی علاقه زیادی به دیوان سعدی داشت و به شیوه‌ی او شعر می‌سرود و بعد از آن به کتاب مثنوی مولوی روی آورد.  


او از جمله شاعرانی است که بیشترین قصاید و مثنوی‌هایش شامل آیات قرآن است و همچنین از دو اثر نهج البلاغه و صحیفه‌ی سجادیه متأثر بود. فؤاد در سن نود سالگى از دنیا رفت و در گورستانِ «سید حسین» شهر کرمان به خاک سپرده شد. <ref>شمع جمع، فؤاد کرمانى، به اهتمام دکتر حسین بهزادى اندوهجردى، چاپ اول (نشر صندوق، تهران 1371)، ص 5.</ref> مزارش در سال‌هاى اخیر بازسازى شده است.  
او از جمله شاعرانی است که بیشترین قصاید و مثنوی‌هایش شامل آیات قرآن است و همچنین از دو اثر نهج‌البلاغه و صحیفه‌ی سجادیه متأثر بود. فؤاد در سن نود سالگى از دنیا رفت و در گورستانِ «سید حسین» شهر کرمان به خاک سپرده‌شد.<ref>شمع جمع، فؤاد کرمانى، به اهتمام دکتر حسین بهزادى اندوهجردى، چاپ اول (نشر صندوق، تهران ۱۳۷۱)، ص ۵.</ref> مزارش در سال‌هاى اخیر بازسازى شده‌است.  


==آثار==
==آثار==
مسمّطات<ref>نوعی قالب شعری که پنج مصراع آن به یک قافیه و مصراع ششم به قافیة دیگر باشد.</ref> او در بیان عظمت وجودى امیر مؤمنان على (ع) از جمله آثار منظوم آیینى است. فؤاد در مراثى عاشورایى خود علاوه بر جنبه‌هاى عاطفى و ماتمى کربلا به قرائت ارزشى از مکتب عاشورا پرداخته است. این شاعر آیینى از سبک عراقى پیروى مى‌کند و اگر در شعر او هر از گاه غموضى دیده مى‌شود به خاطر حضور اصطلاحات علمى و عرفانى است. وى مثنوى‌هاى خود را با اقتباس و تضمین‌هاى مکرر از مثنوى جلال الدین مولوى سروده است و در انواع قالب‌هاى شعرى خصوصا غزل و قصیده و ترجیع‌بند آثار منظومى در استقبال از سعدى، حافظ، هاتف، اصفهانى و قاآنى شیرازى آفریده است. اشعار عاشورایى فؤاد کرمانى از زمان خود او تاکنون مورد استفاده مداحان و محافل ادبی با محوریت عاشورا قرار گرفته است. وى با دستگاه‌هاى موسیقى ایرانى آشنایى داشته است و شاید به همین آشنایى باشد که در اوزان مطنطن عروضى آثارش از دیگر شاعران متمایز گردیده است. <ref>همان،ص 21 تا 25.</ref>  
مسمّطات<ref>نوعی قالب شعری که پنج مصراع آن به یک قافیه و مصراع ششم به قافیة دیگر باشد.</ref> او در بیان عظمت وجودى امیرمؤمنان على(ع) از جمله آثار منظوم آیینى است. فؤاد در مراثى عاشورایى خود علاوه بر جنبه‌هاى عاطفى و ماتمى کربلا به قرائت ارزشى از مکتب عاشورا پرداخته‌است. این                                                                                                                                                                                                                                     شاعر آیینى از سبک عراقى پیروى مى‌کرد و اگر در شعر او هر از گاه غموضى دیده‌مى‌شود به خاطر حضور اصطلاحات علمى و عرفانى است. وى مثنوى‌هاى خود را با اقتباس و تضمین‌هاى مکرر از مثنوى جلال‌الدین مولوى سروده‌است و در انواع قالب‌هاى شعرى خصوصا غزل، قصیده و ترجیع‌بند آثار منظومى در استقبال از سعدى، حافظ، هاتف، اصفهانى و قاآنى شیرازى آفریده‌است. اشعار عاشورایى فؤاد کرمانى از زمان خود او تاکنون مورد استفاده مداحان و محافل ادبی با محوریت عاشورا قرار گرفته‌است. وى با دستگاه‌هاى موسیقى ایرانى آشنایى داشته‌است و شاید به همین آشنایى باشد که در اوزان مطنطن عروضى آثارش از دیگر شاعران متمایز گردیده‌است.<ref>همان،ص ۲۱ تا ۲۵.</ref>  


===دیوان فؤاد کرمانى موسوم به «شمع جمع» (1322):===
===دیوان فؤاد کرمانى موسوم به «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=864060&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author شمع جمع]» (۱۳۲۲):===
این دیوان حاوى 6876 بیت به شرح زیر است:
این دیوان حاوى ۶۸۷۶ بیت به شرح زیر است:


*26 قصیده در 1162 بیت
*۲۶ قصیده در ۱۱۶۲ بیت
*60 غزل در 803 بیت
*۶۰ غزل در ۸۰۳ بیت
*11 قطعه در 22 بیت
*۱۱ قطعه در ۲۲ بیت
*539 رباعى در 1078 بیت
*۵۳۹ رباعى در ۱۰۷۸ بیت
*12 مسمّط در 875 بیت
*۱۲ مسمّط در ۸۷۵ بیت
*5 ترجیح‌بند در 755 بیت
*۵ ترجیح‌بند در ۷۵۵ بیت
*2 مثنوى در 2181 بیت <ref>همان، ص 5 و 8.</ref>
*۲ مثنوى در ۲۱۸۱ بیت <ref>همان، ص ۵ و ۸.</ref>


===برگزیده آثار عاشورایى===
==اشعار==
====قصیده‌====
===قصیده‌===
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۱۶۳: خط ۱۶۱:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


====غزل‌ها====
===غزل‌ها===
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۱۹۳: خط ۱۹۱:
{{ب| محرم سرّ حبیب نیست به غیر از حبیب‌|پیک و رسل در میان محرم و نامحرمند }}
{{ب| محرم سرّ حبیب نیست به غیر از حبیب‌|پیک و رسل در میان محرم و نامحرمند }}


{{ب| در غم جسمت «فؤاد» اشک نبارد چرا|کاین قطرات عیون زخم تو را مرهمند <ref>همان، غزل شماره 18، ص 155.</ref>  }}
{{ب| در غم جسمت «فؤاد» اشک نبارد چرا|کاین قطرات عیون زخم تو را مرهمند <ref>همان، غزل شماره ۱۸، ص ۱۵۵.</ref>  }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


خط ۲۲۲: خط ۲۲۰:
{{ب| سخن آن به که نگوییم در اوصاف کمالت‌|زانکه ما را نبود در خور مدح تو لسانی }}
{{ب| سخن آن به که نگوییم در اوصاف کمالت‌|زانکه ما را نبود در خور مدح تو لسانی }}


{{ب| کی توانند خلایق سخن از فضل تو گفتن‌|مگر از فضل تو جویند لسانی و بیانی <ref>همان، غزل شماره 59، ص 224 و 225.</ref>  }}
{{ب| کی توانند خلایق سخن از فضل تو گفتن‌|مگر از فضل تو جویند لسانی و بیانی <ref>همان، غزل شماره ۵۹، ص ۲۲۴و ۲۲۵.</ref>  }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


خط ۲۳۵: خط ۲۳۳:
{{ب| بنده‌ی یزدان شناس موت و حیاتش یکیست‌|ز آنکه به نور خداش پرورش طبع و خوست }}
{{ب| بنده‌ی یزدان شناس موت و حیاتش یکیست‌|ز آنکه به نور خداش پرورش طبع و خوست }}


{{ب| غیر خدا باطل است در نظر اهل حق‌|دعوی «إِنِّی أَنَا» <ref> اشاره به آیه 30 سوره قصص: «إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ» منم خدای یکتا، پروردگار جهانیان.</ref> کاشف توحید هوست }}
{{ب| غیر خدا باطل است در نظر اهل حق‌|دعوی «إِنِّی أَنَا» <ref> اشاره به آیه ۳۰ سوره قصص: «إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ» منم خدای یکتا، پروردگار جهانیان.</ref> کاشف توحید هوست }}


{{ب| آن شجری را که حق بهر ثمر پرورید|بانگ «أنا الحق» زند تا ابد از مغز و پوست }}
{{ب| آن شجری را که حق بهر ثمر پرورید|بانگ «أنا الحق» زند تا ابد از مغز و پوست }}
خط ۲۵۳: خط ۲۵۱:
{{ب| دوست به شمشیر اگر پاره کند پیکرش‌|منّت شمشیر دوست بر بدنش مو به موست }}
{{ب| دوست به شمشیر اگر پاره کند پیکرش‌|منّت شمشیر دوست بر بدنش مو به موست }}


{{ب| گر به اسیری برند عترت او دشمنان‌|هرچه ز دشمن بر او دوست پسندد نکوست <ref>شمع جمع؛ غزل شماره 10، ص 145 و 146.</ref>  }}
{{ب| گر به اسیری برند عترت او دشمنان‌|هرچه ز دشمن بر او دوست پسندد نکوست <ref>شمع جمع؛ غزل شماره ۱۰، ص ۱۴۵و ۱۴۶.</ref>  }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


====مسمّط====
===مسمّط===
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۲۷۶: خط ۲۷۴:
{{ب| عاشقان را سرخ‌رویی الحق از خون گلوست‌|وین سعادت در شهادت انبیا را آرزوست }}
{{ب| عاشقان را سرخ‌رویی الحق از خون گلوست‌|وین سعادت در شهادت انبیا را آرزوست }}


{{م| تا رهی یابند از این نسبت به ایمان شما <ref>شمع جمع؛ ص 329.</ref> }}
{{م| تا رهی یابند از این نسبت به ایمان شما <ref>شمع جمع؛ ص ۳۲۹.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


====مثنوی <ref>شمع جمع؛ مثنوی، ص 450 تا 452.</ref>====
===مثنوی <ref>شمع جمع؛ مثنوی، ص ۴۵۰ تا ۴۵۲.</ref>===
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۳۹۳: خط ۳۹۱:
{{ب| اولیا را نیست در کشتن شکست‌|حق شکست آن را که اینجا ورشکست }}
{{ب| اولیا را نیست در کشتن شکست‌|حق شکست آن را که اینجا ورشکست }}


{{ب| زین سبب آن احد نیکو فنون‌|خواند «جُنْدُ اللّه» را از «غالِبُونَ» <ref> اشاره به آیه 173 سوره صافات، «وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ». و همیشه سپاه ما غالبند.</ref> }}
{{ب| زین سبب آن احد نیکو فنون‌|خواند «جُنْدُ اللّه» را از «غالِبُونَ» <ref> اشاره به آیه ۱۷۳سوره صافات، «وَ إِنَّ جُنْدَنا لَهُمُ الْغالِبُونَ». و همیشه سپاه ما غالبند.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


====رباعیات====
===رباعیات===
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۴۵۰: خط ۴۴۸:
{{ب| ای کشته که جان عالمی کشته‌ی تُست|پیوسته به هر دل از خفا رشته‌ی تُست}}
{{ب| ای کشته که جان عالمی کشته‌ی تُست|پیوسته به هر دل از خفا رشته‌ی تُست}}


{{ب| در دیده‌ی اهل دل ملاقات خدا|رخسار به خون فرق آغشته‌ی تُست <ref> همان؛ ص 245 و 246.</ref> }}  
{{ب| در دیده‌ی اهل دل ملاقات خدا|رخسار به خون فرق آغشته‌ی تُست <ref> همان؛ ص ۲۴۵ و ۲۴۶.</ref> }}  
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
====سه رباعى====
===سه رباعى===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| اى سیف خدا! شهید سرمستِ خدا! | وى هست خدا! فانى در هستِ خدا! }}
{{ب| اى سیف خدا! شهید سرمستِ خدا! | وى هست خدا! فانى در هستِ خدا! }}
خط ۴۶۰: خط ۴۵۸:
{{ب| اى چشم خدا! جمال بیچون خدا! | اى گنج خدا و دُرِّ مخزون خدا! }}
{{ب| اى چشم خدا! جمال بیچون خدا! | اى گنج خدا و دُرِّ مخزون خدا! }}


{{ب| غلتان شدنت به خون جگر خونم کرد | اى خون خدا! اى پسر خون خدا! <ref>همان، ص 235.</ref> }}
{{ب| غلتان شدنت به خون جگر خونم کرد | اى خون خدا! اى پسر خون خدا! <ref>همان، ص ۲۳۵.</ref> }}


{{ب| مردى که حَسن خُلق و حسین آیین است | با هستى خویشتن مدامش کین است }}
{{ب| مردى که حَسن خُلق و حسین آیین است | با هستى خویشتن مدامش کین است }}


{{ب| سرمشقِ تو را خطّ فنا داد حسین | رو مشق فنا کن که شفاعت این است <ref>همان،ص 246.</ref> }}
{{ب| سرمشقِ تو را خطّ فنا داد حسین | رو مشق فنا کن که شفاعت این است <ref>همان،ص ۲۴۶.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
====در سوگ امام حسین (علیه السلام)====
===در سوگ امام حسین(ع)===
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| بینش اهل حقیقت چو حقیقت‌بین است | در تو بینند که حقیقت این است }}
{{ب| بینش اهل حقیقت چو حقیقت‌بین است | در تو بینند که حقیقت این است }}
خط ۵۰۴: خط ۵۰۲:
{{ب| مى‌کشد غیرت دینم که بگویم به امم: | این جفا بر نبى از امّت بى‌تمکین است }}
{{ب| مى‌کشد غیرت دینم که بگویم به امم: | این جفا بر نبى از امّت بى‌تمکین است }}


{{ب| گر «فؤاد» از غم عشق تو غنى شد چه عجب؟ | عشقِ سلطانِ غنى گنج دل مسکین است <ref>همان، ص 62 و 63.</ref> }}
{{ب| گر «فؤاد» از غم عشق تو غنى شد چه عجب؟ | عشقِ سلطانِ غنى گنج دل مسکین است <ref>همان، ص ۶۲ و ۶۳.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


====در منقبت و مرثیت سید الشهداء (علیه السلام)====
====در منقبت و مرثیت سیدالشهداء(ع)====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| زنده در هردو جهان نیست به جز کشته دوست | کشته‌ام کشته او را که جهان زنده به اوست }}
{{ب| زنده در هردو جهان نیست به جز کشته دوست | کشته‌ام کشته او را که جهان زنده به اوست }}
خط ۵۴۳: خط ۵۴۱:
{{ب| ناوکم بر دهن آید که نگویم به کسى | اصغرت را ز کمان تیر سه پهلو به گلوست }}
{{ب| ناوکم بر دهن آید که نگویم به کسى | اصغرت را ز کمان تیر سه پهلو به گلوست }}


{{ب| تیغ فولاد کجا روى لطیف تو کجا؟ | دل بر این روى نگرید اگر از آهن و روست <ref>همان، ص 58 و 59.</ref> }}
{{ب| تیغ فولاد کجا روى لطیف تو کجا؟ | دل بر این روى نگرید اگر از آهن و روست <ref>همان، ص ۵۸و ۵۹.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
====فى ثناء الحسین (علیه السلام)====
====فى ثناءالحسین(ع)====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| قامتت را چو قضا بهر شهادت آراست | با قضا گفت مشیّت که: قیامت برخاست }}
{{ب| قامتت را چو قضا بهر شهادت آراست | با قضا گفت مشیّت که: قیامت برخاست }}
خط ۵۷۹: خط ۵۷۷:
{{ب| مُنکسِف گشت چو خورشید حقیقت به جمال | گر بگریند ز غم، دیدۀ ذرّات رواست }}
{{ب| مُنکسِف گشت چو خورشید حقیقت به جمال | گر بگریند ز غم، دیدۀ ذرّات رواست }}


{{ب| گریه بر زخم تنت چون نکند چشم «فؤاد»؟ | اى شه تشنه که بر زخم تنت گریه دواست <ref>همان، ص 60 و 61.</ref> }}
{{ب| گریه بر زخم تنت چون نکند چشم «فؤاد»؟ | اى شه تشنه که بر زخم تنت گریه دواست <ref>همان، ص ۶۰و ۶۱.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


==منابع==
==منابع==


*[[دانشنامه‌ شعر عاشورایی‌ انقلاب‌ حسینی‌ در شعر شاعران‌ عرب‌ و عجم‌|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ص: 1535-1538.]]
*[[دانشنامه‌ شعر عاشورایی‌ انقلاب‌ حسینی‌ در شعر شاعران‌ عرب‌ و عجم‌|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۱۵۳۵-۱۵۳۸.]]


*[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج1، ص 499-504.]]
*[[کاروان شعر عاشورا|محمدعلی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج۱، ص ۴۹۹-۵۰۴.]]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
checkuser
۲٬۳۶۳

ویرایش

منوی ناوبری