بستن سقاخانه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۹۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ اکتبر ۲۰۱۸
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
در گذشته، کسانی که سقاخانه داشتند، چند نفر از جوانان و بستگانشان را به روال هر ساله به خانه‌های دوستان و بستگانشان را به روال هر ساله به خانه‌های دوستان و آشنایان و همسایگان می‌فرستادند و از آن‌ها پارچه‌های سیاه، می‌طلبیدند. هر کس مایل بود، پارچه سیاهی را تحویل پیک‌ها می‌داد. برخی از زنان هم سربندها و چادرهای سیاه خود را به عاریه می‌دادند تا سقاخانه را سیاه‌پوش کنند، سپس روز آخر محرم، سربند و لباس خود را به نیت تبرک پس می‌گرفتند.  
در گذشته، کسانی که سقاخانه داشتند، چند نفر از جوانان و بستگانشان را به روال هر ساله به خانه‌های دوستان و بستگانشان را به روال هر ساله به خانه‌های دوستان و آشنایان و همسایگان می‌فرستادند و از آن‌ها پارچه‌های سیاه، می‌طلبیدند. هر کس مایل بود، پارچه سیاهی را تحویل پیک‌ها می‌داد. برخی از زنان هم سربندها و چادرهای سیاه خود را به عاریه می‌دادند تا سقاخانه را سیاه‌پوش کنند، سپس روز آخر محرم، سربند و لباس خود را به نیت تبرک پس می‌گرفتند.  
 
==سیاه‌پوشی سقاخانه==
پس از جمع‌آوری پارچه، تعدادی از جوانان، ابتدا وضو می‌گرفتند و سپس سقف و دیوارها و ستون‌های سقاخانه را سیاه‌پوش می‌کردند؛ در حالی که چند نفر با دود کردن اسفند و فرستادن صلوات و لعن کردن یزید و پاشیدن گلاب بر در و دیوار سقاخانه، خدمتگزاران عزاداری امام حسین (ع) را همراهی می‌کردند. <ref>کرزبر یاراحمدی، غلامحسین ، بصری، بروجرد، لرستان، 1381 و 1385.</ref> <ref>خرسندی، مهری، فیروزکوه، دماوند، تهران، 1348.</ref>
پس از جمع‌آوری پارچه، تعدادی از جوانان، ابتدا وضو می‌گرفتند و سپس سقف و دیوارها و ستون‌های سقاخانه را سیاه‌پوش می‌کردند؛ در حالی که چند نفر با دود کردن اسفند و فرستادن صلوات و لعن کردن یزید و پاشیدن گلاب بر در و دیوار سقاخانه، خدمتگزاران عزاداری امام حسین (ع) را همراهی می‌کردند. <ref>کرزبر یاراحمدی، غلامحسین ، بصری، بروجرد، لرستان، 1381 و 1385.</ref> <ref>خرسندی، مهری، فیروزکوه، دماوند، تهران، 1348.</ref>
 
==بستن سقاخانه در بروجرد==
در بروجرد از چند روز مانده به محرم، مردم خود را برای سیاه بستن به در و دیوار سقاخانه آماده می‌کردند. به این ترتیب که هر کس نذری داشت، یکی از اتاق‌های خانه‌اش را به این کار اختصاص می‌داد. اتاق را از هرگونه وسایل اضافی خالی می‌کردند و فقط فرش و پرده‌ها باقی می‌ماندند. بعد دیوارها را از سقف تا کف اتاق با پارچه سیاه می‌پوشاندند. در بالای اتاق یک منبر چند پله‌ای قرار می‌دادند و آن را سیاه‌پوش می‌کردند. به این اتاق «سقاخانه» می‌گفتند و تا آخر دهه محرم و برخی سال‌ها، تا بیست و هشتم صفر به همان شکل باقی می‌ماند و دوستان، آشنایان و حاجتمندان برای برآورده شدن حاجات خود در این سقاخانه به عزاداری و خواندن زیارت عاشورا می‌پرداختند. <ref>وکیلی، بی‌نام، بروجرد، لرستان، 1347.</ref>
در بروجرد از چند روز مانده به محرم، مردم خود را برای سیاه بستن به در و دیوار سقاخانه آماده می‌کردند. به این ترتیب که هر کس نذری داشت، یکی از اتاق‌های خانه‌اش را به این کار اختصاص می‌داد. اتاق را از هرگونه وسایل اضافی خالی می‌کردند و فقط فرش و پرده‌ها باقی می‌ماندند. بعد دیوارها را از سقف تا کف اتاق با پارچه سیاه می‌پوشاندند. در بالای اتاق یک منبر چند پله‌ای قرار می‌دادند و آن را سیاه‌پوش می‌کردند. به این اتاق «سقاخانه» می‌گفتند و تا آخر دهه محرم و برخی سال‌ها، تا بیست و هشتم صفر به همان شکل باقی می‌ماند و دوستان، آشنایان و حاجتمندان برای برآورده شدن حاجات خود در این سقاخانه به عزاداری و خواندن زیارت عاشورا می‌پرداختند. <ref>وکیلی، بی‌نام، بروجرد، لرستان، 1347.</ref>
 
===عزاداری سقایان===
عزاداری سقایان، از گذشته‌های دور در بسیاری از شهرها از جمله کاشان مرسوم و رایج بوده است. این عزاداری که بسیار ساده و بی‌تکلف برگزار می‌شد، عبارت بود از خواندن مصائب حضرت سیدالشهداء (ع) که به صورت ذکر گفتن و نوحه‌خوانی دسته‌جمعی و هماهنگ انجام می‌گرفت. تفاوت بین ذکر و نوحه‌سرایی دسته‌های سقایی با غیر سقایی در آهنگ سنگین ذکر و نوحه‌سرایی سقایان بود که بدون سینه زدن و نواختن طبل و سنج خوانده می‌شد.  
عزاداری سقایان، از گذشته‌های دور در بسیاری از شهرها از جمله کاشان مرسوم و رایج بوده است. این عزاداری که بسیار ساده و بی‌تکلف برگزار می‌شد، عبارت بود از خواندن مصائب حضرت سیدالشهداء (ع) که به صورت ذکر گفتن و نوحه‌خوانی دسته‌جمعی و هماهنگ انجام می‌گرفت. تفاوت بین ذکر و نوحه‌سرایی دسته‌های سقایی با غیر سقایی در آهنگ سنگین ذکر و نوحه‌سرایی سقایان بود که بدون سینه زدن و نواختن طبل و سنج خوانده می‌شد.  


در مجالس عزاداری سقایی، ابتدا به مدح و منقبت اهل بیت، خاصه امام حسن (ع) و امام حسین (ع) پرداخته می‌شد، سپس مرثیه و نوحه‌خوانی می‌شد.  
در مجالس عزاداری سقایی، ابتدا به مدح و منقبت اهل بیت، خاصه امام حسن (ع) و امام حسین (ع) پرداخته می‌شد، سپس مرثیه و نوحه‌خوانی می‌شد.  


آهنگ‌ها و ضرباهنگ‌های ذکرهای سقایی برگرفته از مقام‌های موسیقی اصیل ایرانی بود و اغلب در مایه‌های شور، دشتی، ابوعطا، همایون، شوشتری و افشاری خوانده می‌شد که از جمله مقام‌های موسیقی سنتی و عامیانه ایرانی بود.  
آهنگ‌ها و ضرب‌آهنگ‌های ذکرهای سقایی برگرفته از مقام‌های موسیقی اصیل ایرانی بود و اغلب در مایه‌های شور، دشتی، ابوعطا، همایون، شوشتری و افشاری خوانده می‌شد که از جمله مقام‌های موسیقی سنتی و عامیانه ایرانی بود.  


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۲۷: خط ۲۷:




 
دسته‌های سقایی، هنگام عزاداری همراه با هیئت، مشکی از آب بر دوش و جامی بر دست می‌گرفتند و به یاد لب تشنه شهدای کربلا به عزاداران، آب می‌دادند.  
دسته‌های سقایی، هنگام عزاداری همراه با هیئت، مشکی از آب بر دوش جامی بر دست می‌گرفتند و به یاد لب تشنه شهدای کربلا به عزاداری آب می‌دادند.  
===پوشاندن کسوت سقایی به فرزندان===
 
برخی نذر می‌کردند اگر خداوند به آنان فرزندی عطا کند یا فرزندشان شفا یابد، او را خادم اباعبدالله الحسین (ع) و عضو هیئت سقایان کنند. بنابراین در زمان معین -معمولاً هفت سالگی فرزندشان- مجلسی تدارک می‌دیدند و از سرپرست هیئت سقایی و سقایان دعوت می‌کردند تا در آن مجلس شرکت کنند و فرزندشان را کسوت سقایی بپوشانند و در صف خادمان امام حسین (ع) وارد سازند.  
برخی نذر می‌کردند اگر خداوند به آنان فرزندی عطا کند یا فرزندشان شفا یابد، او را خادم اباعبدالله الحسین (ع) و عضو هیئت سقایان کنند. بنابراین در زمان معین -معمولاً هفت سالگی فرزندشان- مجلسی تدارک می‌دیدند و از سرپرست هیئت سقایی و سقایان دعوت می‌کردند تا در آن مجلس شرکت کنند و فرزندشان را کسوت سقایی بپوشانند و در صف خادمان امام حسین (ع) وارد سازند.  


خط ۳۷: خط ۳۶:
{{ب| ابتدا می‌کنم ز بسم الله | بعد از آن لااله‌الاالله}}
{{ب| ابتدا می‌کنم ز بسم الله | بعد از آن لااله‌الاالله}}
{{ب| از محمد مدد همی طلبم | کرمی از  علی ولی الله}}
{{ب| از محمد مدد همی طلبم | کرمی از  علی ولی الله}}
{{ب| ما بند لااله‌اللهیم | بر دین محمد بن عبداللهیم}}
{{ب| ما بند لااله‌الااللهیم | بر دین محمد بن عبداللهیم}}
{{ب| اولاد رسول هست تاج سر ما | خاک قدم علی ولی اللهیم}}
{{ب| اولاد رسول هست تاج سر ما | خاک قدم علی ولی اللهیم}}
{{ب| توحید که لااله‌الاالله است | اسلام محمد رسول‌الله است}}
{{ب| توحید که لااله‌الاالله است | اسلام محمد رسول‌الله است}}
{{ب| با این دو سخن کسی به جایی نرسد | گر بی‌خبر از علی والله است}}
{{ب| با این دو سخن کسی به جایی نرسد | گر بی‌خبر از علی والله است}}
۱۰٬۰۷۲

ویرایش