۱۰٬۰۷۲
ویرایش
جز (←فصلهای کتاب) |
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جز (←منبع) |
||
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران'''، کتابی است درباره شعایر و مراسم مذهبی در ایران در ایام محرم و صفر که توسط | '''محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران'''، کتابی است درباره شعایر و مراسم مذهبی در ایران در ایام محرم و صفر که توسط اصغر شعاع، علی آنی زاده، رقیه حاج محمد یاری، شهرزاد دوستی و الهه شایسته رخ نوشته شده است. | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
==درباره کتاب== | ==درباره کتاب== | ||
کتاب «محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران»، نمونهای موضوعی در خصوص مناسک مذهبی به خصوص محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران است که مصادیق آن از مناطق و روستاهای مختلف ایران گرفته شده است. بررسی مناسک محرم و صفر نوعی بررسی مردمشناسی دین است | کتاب «محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران»، نمونهای موضوعی در خصوص مناسک مذهبی به خصوص محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران است که مصادیق آن از مناطق و روستاهای مختلف ایران گرفته شده است. بررسی مناسک محرم و صفر نوعی بررسی مردمشناسی دین است. این کتاب در شش فصل که بر پایه مشاهدات و نوشتههای فرهنگیاران واحد فرهنگ مردم صدا و سیما گردآوری شده است. مطالب کتاب با یک جمعبندی مختصر به پایان میرسد؛ در بخشی از این جمعبندی آمده است: مجالس مذهبی به ویژه سوگواریها، تحت قالبهای مختلفی چون روضهخوانی، نوحهخوانی، تعزیه (شبیهخوانی) و نیز در خطابههای واعظان و سخنرانان، مقاطع برگزیدهای از زندگی امامان شیعه و اهل بیت ایشان برای مخاطبان بیان میشود. با توجه به معیار بودن سیره و منش ائمه معصومین برای شیعیان، این نقلها کارکرد اسوهسازی دارند. | ||
این وجه اجتماعی الگوگیری گروهها و تودهها از سیره جمعی اهل بیت در کارهایی چون ظلمستیزی، عدالتخواهی و نوعدوستی جلوهگر میشود. | این وجه اجتماعی الگوگیری گروهها و تودهها از سیره جمعی اهل بیت در کارهایی چون ظلمستیزی، عدالتخواهی و نوعدوستی جلوهگر میشود. | ||
==مقدمه کتاب== | ==مقدمه کتاب== | ||
خط ۷۹: | خط ۴۹: | ||
جلوههای آیینی این واقعه را در مناطق گوناگون ایران با عناوین زیر بررسی شده است: | جلوههای آیینی این واقعه را در مناطق گوناگون ایران با عناوین زیر بررسی شده است: | ||
===فصل اول: پیشینه عزاداری ماه محرم=== | |||
در این فصل به اختصار ویژگیهای ماه محرم به عنوان مهمترین ارکان فرهنگ و جامعه شیعی ایرانی و طریقی برای جامعهپذیری دینی بررسی شده است. همچنین به سابقه عزاداری مردم نسبت به امام حسین (ع) در ایران اشاره شده و روزشمار این واقعه بر اساس مستندات تاریخی، فهرست گردیده است. | در این فصل به اختصار ویژگیهای ماه محرم به عنوان مهمترین ارکان فرهنگ و جامعه شیعی ایرانی و طریقی برای جامعهپذیری دینی بررسی شده است. همچنین به سابقه عزاداری مردم نسبت به امام حسین (ع) در ایران اشاره شده و روزشمار این واقعه بر اساس مستندات تاریخی، فهرست گردیده است. | ||
===فصل دوم: آیینها و آواهای پیشواز ماه محرم=== | |||
این فصل به واقعه عاشورا از منظر سلسله مراسمی که همه ساله به صورت یکی از گستردهترین رسوم مذهبی شیعی برگزار میگردد، اختصاص دارد. | این فصل به واقعه عاشورا از منظر سلسله مراسمی که همه ساله به صورت یکی از گستردهترین رسوم مذهبی شیعی برگزار میگردد، اختصاص دارد. | ||
خط ۹۰: | خط ۶۰: | ||
===فصل سوم: آیینها و آواهای سوگواری ماه محرم=== | |||
بخش اول این فصل به آیینهای سوگواری ماه محرم اختصاص دارد. سوگهایی که در ماه محرم در مناطق مختلف ایران برگزار میشوند بسیار گسترده و متنوعاند. | بخش اول این فصل به آیینهای سوگواری ماه محرم اختصاص دارد. سوگهایی که در ماه محرم در مناطق مختلف ایران برگزار میشوند بسیار گسترده و متنوعاند. | ||
خط ۹۶: | خط ۶۶: | ||
===فصل چهارم: بازتاب قیام عاشورا در ادبیات شفاهی=== | |||
در این فصل ادبیات عامه ماه محرم که به دو صورت روایتهای منظوم و منثور در میان توده مردم رواج دارد، با ذکر نمونههایی آورده شده است. ترانههای دوبیتی، تصنیف، چارپاره، لالایی، متل، چیستان، بازیهای منظوم و اشعار عامیانه از جمله این روایات هستند. | در این فصل ادبیات عامه ماه محرم که به دو صورت روایتهای منظوم و منثور در میان توده مردم رواج دارد، با ذکر نمونههایی آورده شده است. ترانههای دوبیتی، تصنیف، چارپاره، لالایی، متل، چیستان، بازیهای منظوم و اشعار عامیانه از جمله این روایات هستند. | ||
===فصل پنجم: نماد و نمایش در فرهنگ عاشورا=== | |||
در سوگواریهای ماه محرم، باورها و منویات درونی مردم در قالب نمادها و نشانهها بیان میشود. | در سوگواریهای ماه محرم، باورها و منویات درونی مردم در قالب نمادها و نشانهها بیان میشود. | ||
خط ۱۰۷: | خط ۷۷: | ||
عنوان بخش دوم نمایش آیینی در فرهنگ عاشورا است. در این بخش به تعزیه یا شبیهخوانی و چایینه که الگوی فرهنگی زنانه برای انتقال ارزشهای مذهبی ماه محرم و ایام عاشوراست، به اختصار پرداخته شده است. | عنوان بخش دوم نمایش آیینی در فرهنگ عاشورا است. در این بخش به تعزیه یا شبیهخوانی و چایینه که الگوی فرهنگی زنانه برای انتقال ارزشهای مذهبی ماه محرم و ایام عاشوراست، به اختصار پرداخته شده است. | ||
===فصل ششم: آیینها و آواهای سوگواری ماه صف=== | |||
در این فصل و در دو قسمت جداگانه «آیینها» و «آواهای» این ماه توصیف و تدوین شده است؛ و به «سوگواری ماه صفر در فرهنگ مردم ایران» اختصاص دارد. | در این فصل و در دو قسمت جداگانه «آیینها» و «آواهای» این ماه توصیف و تدوین شده است؛ و به «سوگواری ماه صفر در فرهنگ مردم ایران» اختصاص دارد. | ||
این ماه، ماه ورود خانواده امام حسین (ع) و بازماندگان واقعه کربلا به شام است و آنان در شام آزار بسیار دیدند و شاید به همین دلیل است که حرمت این ماه همچون ماه محرم پاس داشته میشود. مناسبتهای ماه صفر شامل: وفات پیامبر اسلام (ص)، شهادت امام حسن مجتبی (ع) و شهادت امام رضا (ع) است. | این ماه، ماه ورود خانواده امام حسین (ع) و بازماندگان واقعه کربلا به شام است و آنان در شام آزار بسیار دیدند و شاید به همین دلیل است که حرمت این ماه همچون ماه محرم پاس داشته میشود. مناسبتهای ماه صفر شامل: وفات پیامبر اسلام (ص)، شهادت امام حسن مجتبی (ع) و شهادت امام رضا (ع) است. | ||
== | ==منابع== | ||
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3367680&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author سازمان اسناد رسمی و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران] | * [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3367680&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author سازمان اسناد رسمی و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران] | ||
* [http://anthropologyandculture.com/fa/easyblog/3106-%D9%85%D8%B9%D8%B1 سایت | * [http://anthropologyandculture.com/fa/easyblog/3106-%D9%85%D8%B9%D8%B1 سایت انسانشناسی و فرهنگ] | ||
* [http://www.iribresearch.ir/ketab_online/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/157/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%88-%D8%B5%D9%81%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86 مرکز پژوهش و سنجش افکار سازمان صدا و سیما] | * [http://www.iribresearch.ir/ketab_online/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/157/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%88-%D8%B5%D9%81%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86 مرکز پژوهش و سنجش افکار سازمان صدا و سیما] | ||
[[رده: | [[رده: کتابها]] | ||
[[رده: کتابها در گروه علوم اجتماعی]] | |||
[[رده: کتابها در گروه جامعه شناسی]] |
ویرایش