فاجعه الطف؛ ابعادها، ثمراتها، توقیتها بحث تحلیلی فی النهضت الحسینیه و دورها فی وضوح الحقیقت الدینیه

سید محمّد سعید طباطبائی حکیم. چاپ دوم: نجف، مؤشسة الحکمة للثقافة الاسلامیة، 1430. 654 ص، وزیری. مقدمه، سه مقصد، یک خاتمه و شش ملحق، ساختار این اثر را تشکیل می دهد و در آن به صورت توصیفی - تحلیلی به قیام سیدالشهدا-بع - و دستاوردهای آن پرداخته شده است. بعضی مطالب کتاب ربط وثیق با موضوع و با یکدیگر ندارد و موجب شده است که نظریات نویسنده در لابلای آن کمرنگ شود. مقذمهٔ کتاب اختصاص بدین مطلب دارد که قیام سیدالشهدا الهی است، نه بشری. بدین معنا که آن حضرت در پی محاسبات مادّی و پیروزی نبود، بلکه میدانست که در این قیام به شهادت میرسد و مأمور به آن بود و روایاتی بسیار در این باره وجود دارد. در مقصد أوّل با عنوان «فى أبعاد فاجعة الطق وعمقها و ردود الفعل المباشرة لها»، نخست از جنایتهایی که در عاشورا رخ داد، مانند کشتن امام حسین و خانواده و یارانش و پایمال کردن اجساد و شکستن حرمت خانوادهٔ آن حضرت، و سپس از اظهار پشیمانی کسانی که در این فاجعه دخالت داشتند و یا در برابرشی سکوت کردند، سخن رفته است. مقصد دوم ذیل عنوان «فی ثمرات فاجعة الطف و فوائدها»، در بارهٔ دستاوردهای قیام امام حسین است و تقسیم آن به دینی و شیعی (مذهبی). به دیدهٔ نویسنده، از جمله دستاوردهای دینی قیام آن حضرت این است که دین را از خطر تحریف نجات داد، و از دستاوردهای مذهبی آن یکی این بود که زبان تشیع را برای دفاع از کیان خود گشود. ((فی توقیت فاجعة الطف»، عنوان مقصد سوم کتاب است و به استثنایی بودن قیام امام حسین اختصاص دارد. نویسنده در این بحث عهده دار اثبات این مطلب شده است که فرصتی که برای آن حضرت فراهم شد، برای دیگر پیشوایان فراهم نبود. خاتمهٔ کتاب در دو فصل، توضیح این نکته است که نهضت سیدالشهدادین را احیا کرد و ما نیز باید این نهضت را زنده نگاه داریم. پایان بخش کتاب، ملحقات آن است و شامل خطبه های حضرت فاطمه - سی - و حضرت زینب - سی - و امام سجاد - ع - و روایت قدامة بن زائدة از امام سجاد در تأکید بر زیارت امام حسین. گفتنی است نویسنده از تحقیقات دربارهٔ امام حسین در پنجاههٔ اخیر به زبان فارسی، بی اطلاع بوده و گاهی با قاطعیت داوریهایی کرده که در آنها بحث است.

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 247-248.