صفى اصفهانى: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۳۵٬۶۵۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    =میرزا حسن
| نام                    =صفی اصفهانی
| تصویر                  =
| تصویر                  =safi esfehani.jpg
| اندازه تصویر            =
| اندازه تصویر            =
| توضیح تصویر            =
| توضیح تصویر            =
| نام اصلی              =
| نام اصلی              =میرزا حسن
| زمینه فعالیت          =
| زمینه فعالیت          =
| ملیت                  =
| ملیت                  =
| تاریخ تولد            =
| تاریخ تولد            =1251 ه.ق.
| محل تولد                =اصفهان
| محل تولد                =اصفهان
| والدین                =
| والدین                =
خط ۱۳: خط ۱۳:
| محل مرگ                =تهران
| محل مرگ                =تهران
| علت مرگ                =
| علت مرگ                =
| محل زندگی              =
| محل زندگی              =یزد و تهران
| مختصات محل زندگی        =
| مختصات محل زندگی        =
| مدفن                  =
| مدفن                  = خانقاه خود در محله شاه آباد
|در زمان حکومت          =
|در زمان حکومت          =
|اتفاقات مهم            =
|اتفاقات مهم            =
خط ۵۰: خط ۵۰:
==زندگینامه==
==زندگینامه==


نامش میرزا حسن ملقب به «صفى على شاه» و متخلص به «صفى»، عارف مشهور و مؤسس سلسله‌ی صفی علیشاهی و قطب سلسله‌ی نعمت اللهی و از فضلا و علمای متصوفه‌ی تهران بود. او مردى ادیب و شاعرى سخن‌سنج بود و در نظم انواع شعر توانا و استاد بود. پدرش از بازرگانان بود و در کودکى به اتفاق پدر به یزد رفت و تا سن بیست سالگى در آن شهر زیست و به کسب دانش پرداخت و باعرفان و صاحبدلان درآمیخت. میرزا حسن پس از آموختن مبادی علوم به شیراز، کرمان، یزد، مشهد و سپس به هند و حجاز مسافرت‌هایی کرد، و بالاخره به تهران آمد، و در آن جا اقامت گزید. بعدها یکی از خواص مریدان وی قطعه زمینی در محله‌ی شاه آباد به وی تقدیم نمود و او در آن‌جا خانقاهی وسیع بنا نهاد و مدت هشت سال در آن جا به سر برد و پس از 65 سال وفات یافت و در خانقاه خویش مدفون گردید.
نامش میرزا حسن ملقب به «صفى على شاه» و متخلص به «صفى»، عارف مشهور و مؤسس سلسله‌ی صفی علیشاهی و قطب سلسله‌ی نعمت اللهی و از علمای متصوفه‌ی تهران بود. او مردى ادیب و شاعر و در نظم انواع شعر توانا بود. پدرش از بازرگانان بود و در کودکى به همراه پدر به یزد رفت و تا سن بیست سالگى در آن شهر زیست و به کسب دانش پرداخت و با عرفا آشنا شد. میرزا حسن پس از آموختن مقدمات علوم به شیراز، کرمان، یزد، مشهد و سپس به هند و حجاز مسافرت‌هایی کرد، و بالاخره به تهران آمد، و در آن جا اقامت کرد. بعدها یکی از مریدان وی قطعه زمینی در محله‌ی شاه آباد به او هدیه کرد و او در آن‌جا خانقاهی وسیع بنا نهاد و مدت هشت سال در آن جا به سر برد و پس از 65 سال وفات یافت و در خانقاه خویش مدفون گردید.


== آثار ==
==آثار==
صفی علی شاه مردی دانا و سخن‌سنج و نیک محضر و خوش صحبت بود و طبعی -که بیشتر به قالب مثنوى و در سبک عراقی متمایل بوده- روان و منطقی استوار داشته است. آثار منظوم وى به سبب احاطه‌اى که به مقولات عرفانى حکمى و سلوکى داشته سرشار از مفاهیم بلند عرفانى و معرفتى است.
صفی علی شاه بیشتر به قالب مثنوى و در سبک عراقی متمایل بوده است. در آثار منظوم وى از مفاهیم عرفانى و معرفتى زیاد استفاده شده است.


آثار صفی علیشاه از این قرار است: «زبدة الاسرار<ref>در این منظومه عاشورایى -که در بیان و اسرار شهادت و تطبیق با سلوک الی اللّه سروده شده است- حادثه عاشورا را از بعد عرفانى و معرفتى مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با قرائت عرفانى از فرهنگ عاشورا، آغازگر حرکتى نو در قلمرو شعر عاشورا به شمار مى‌رود.
===منظوم===


صفی این مثنوی را در سفر به هندوستان سروده است.</ref>»، «مثنوی بحر الحقایق»، «عرفان الحق»، «میزان العرفه» «دیوان اشعار» و «تفسیر منظوم قرآن<ref>که در حقیقت بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اثر او به شمار مى‌رود.</ref>».
*«زبدة الاسرار<ref>در این منظومه عاشورایى -که در بیان و اسرار شهادت و تطبیق با سلوک الی اللّه سروده شده است- حادثه عاشورا را از بعد عرفانى و معرفتى مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با قرائت عرفانى از فرهنگ عاشورا، آغازگر حرکتى نو در قلمرو شعر عاشورا به شمار مى‌رود.
 
صفی این مثنوی را در سفر به هندوستان سروده است.</ref>»
*«مثنوی بحر الحقایق»
*«عرفان الحق»
*«میزان العرفه»
*«دیوان اشعار»
*«تفسیر منظوم قرآن<ref>که در حقیقت بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اثر او به شمار مى‌رود.</ref>».


===برگزیده اشعار<ref>از منظومه عرفانى زبدة الاسرار</ref>===
===برگزیده اشعار<ref>از منظومه عرفانى زبدة الاسرار</ref>===


 
'''در شهادت حضرت على اصغر (ع)'''{{شعر}}
'''در شهادت حضرت على اصغر(ع)'''{{شعر}}
{{ب| بانگ زد کاى ساقى بزم الست | شیرخوار از کودکى شد مى‌پرست }}
{{ب| بانگ زد کاى ساقى بزم الست | شیرخوار از کودکى شد مى‌پرست }}


خط ۲۱۲: خط ۲۱۸:
{{ب| شرع بازان حرز جان قرآن کنند|تیر پس بر صاحب قرآن زنند <ref>همان؛ ص 68- 79 گزینش اشعار.</ref> }}
{{ب| شرع بازان حرز جان قرآن کنند|تیر پس بر صاحب قرآن زنند <ref>همان؛ ص 68- 79 گزینش اشعار.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> شاه عشق آن مالک الملک فقط</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کرد در میدان قیام اندر وسط </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در رکابش انبیا حاضر همه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر جمال لم یزل ناظر همه </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> او چو شمع و انبیا پروانه‌اش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پیش شمعش جان به کف پروانه‌وش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تا نماند غیر حق دمساز حق‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بانگ «هل من ناصری» شد راز حق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کیست کایندم دم ز منصوری زند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ناصر بالذّات را یاری کند </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> اندرین دشت بلا حق جو شود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">او همه حق گردد و حق او شود </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در ره عشقم فنا گردد کنون‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مالک ملک بقا گردد کنون </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> قطره را بگذارد و عُمّان شود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جان دهد بهر خدا جانان شود </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون نوای «قَبل موتو ان تموت»</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شد بلند از نای «حیّ لا یَمُوت» </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بود طفلی شیرخوار اندر حرم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کآفرینش را پدر بُد در کرم </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> خورده از پستان فضل آن پسر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شیر رحمت، طفل جان بو البشر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گرچه خوانند اهل عالم اصغرش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">من ندانم جز ولیّ اکبرش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بر امید جان‌نثاری آن زمان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خویش را افکند از مهد امان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دست از قنداق جان بیرون کشید</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بندهای بسته را برهم درید </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آری آری شیر حق است ای ولد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آنکه در گهواره اژدرها درد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بانگ برزد کای غریب بینوا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نیستی بی‌کس هنوز این سو بیا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> مانده باقی بین ز اصحاب کرم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شیرخوار خسته جانی در حرم </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بانگ زد کای ساقی بزم الست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شیرخوار از کودکی شد می‌پرست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شیرخوار عشق از امداد پیر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شد ز بوی باده مست و شیرگیر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شیرخوارم گرچه من شیر حقم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زهره شیران بدّرد ابلقم </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شیرخوارم لیک شیرم مست شد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">چرخ در میدان عزمم پست شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> صید معنی شد شکار پنجه‌ام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هین بیا کز زخم هجران رنجه‌ام </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> عزم کوی دوست چون داری بیا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ارمغانی بر به درگاه خدا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> قابل شاه ارمغان کوچک است‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کو به قیمت بیش و در وزن اندک است </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نزد شاهان تحفه اندک‌تر خوشست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">که توان بگرفت نه پیش شه به دست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ارمغان این لؤلؤ شهوار بر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نزد خسرو زر دست افشار بر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شاهباز وحدتم من در نشست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">عیب نبود شاهم ار گیرد به دست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نیست دست از بهر دفع دشمنت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دست آن دارم که گیرم دامنت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گر که نتوانم به میدان تاختن‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">سوی میدان جان توانم باختن </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گر ندارم گردن شمشیر جو</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تیر عشقت را سپر سازم گلو </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون شنید از گوش غیبی بی‌صدا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خالق اصوات بانگ آشنا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> عشق بر پیغام اصغر شد سروش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آمد آواز علی شه را به گوش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تاخت سوی خیمه‌گه بار دگر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا از آن صاحب صدا جوید اثر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دید کاصغر کرده عزم آن دیار</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گشته از خرگاه هستی دست و بار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> برگرفتش جیب و عزم راه کرد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">روی همّت سوی قربانگاه کرد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بند بر تفصیل نبود کار عشق‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا چه کرد آن شاه در بازار عشق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هرچه بودش پاک با حق تاخت زد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مهره‌ها را بر دو حرف از باخت زد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون به میدان بر سر دست پدر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آیت کبرای حق شد جلوه‌گر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جان نمرود شقی گفتی هله‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بود در جسم پلید حرمله </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تیر او چون کفر او بالا گرفت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در گلوی حق نژادی جا گرفت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شرع بازان حرز جان قرآن کنند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تیر پس بر صاحب قرآن زنند <ref>همان؛ ص 68- 79 گزینش اشعار.</ref> </span>
|}


'''در شهادت حضرت عباس (ع)'''{{شعر}}
'''در شهادت حضرت عباس (ع)'''{{شعر}}
خط ۴۹۰: خط ۳۳۰:
{{ب| چون ید اللّه دست عبّاس علی است‌|پس یقین دست خدا دست ولی است <ref> زبدة الاسرار؛ ص 122- 125.</ref> }}
{{ب| چون ید اللّه دست عبّاس علی است‌|پس یقین دست خدا دست ولی است <ref> زبدة الاسرار؛ ص 122- 125.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۵۸۹: خط ۴۲۸:
{{ب| دید در صحرای وحدت واردش‌|متصل با ذات پاک واحدش <ref>همان؛ ص 154- 162 گزینش اشعار.</ref> }}
{{ب| دید در صحرای وحدت واردش‌|متصل با ذات پاک واحدش <ref>همان؛ ص 154- 162 گزینش اشعار.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> چون علی اکبر شهید کربلا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نور چشم انبیا و اولیا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دید کآن سلطان اقلیم وجود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خالق جان مالک غیب و شهود </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> مانده همچون ذات خود فرد و وحید</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جمله اصحابش ز تیغ کین شهید </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شاه را چون دید تنها آن جناب‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ترک هستی کرد و آمد نزد باب </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گفت کای سلطان ملک جان و دین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">واصلان را منزل حقّ الیقین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> برق عشقت سوخت یک جا خرمنم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">سالک راه فنایت، نک منم </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هرکه در راه تو سر داد آن ولی است‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ترک سر کردن کنون کار علی است </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> من علیّم در تو لیکن دانیم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">فانیم گر لایق آن دانیم </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آمدم تا از تو گیرم رخصتی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خضر راه عشق اینک همّتی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گفت شاهش کای دُرّ دریای عشق‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مظهر حسن، آیت کبرای عشق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رو که هستم من به دل دمساز تو</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا به منزل همدم و همراز تو </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون علی اکبر به تأیید پدر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">سوی میدان فنا شد ره سپر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون سراج معرفت وهّاج شد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مصطفایی جانب معراج شد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جبرئیل عقل تا میدان عشق‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در رکاب آن مه کنعان عشق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون به میدان دست بر شمشیر زد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تیغ لا بر فرق غیر پیر زد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ذات باقی نیست یعنی جز حسین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">عین نفی‌اند این تمام و نفی عین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جبرئیل عقل از رفتار ماند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خانه خالی، غیر رفت و یار ماند </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شمس میدان تاب وحدت برفروخت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پرده‌های عقل و کثرت را بسوخت  </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گرم شد ز آن جلوه جان آن جناب‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در قتال خصم هی زد بر عقاب </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> وصف توحیدش چو در دل رخ نمود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هیکلی را دید کافرون دیده بود </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> سرّ لو کشف الغطا شد منجلی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دید راز آن علی را این علی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چیست لو کشف الغطا توحید عین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هیکل توحید نبود جز حسین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شد چو بر وی کشف اسرار وجود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دید در دار وجود اندر شهود </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جز حسین بن علی دیّار نیست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">اوست فرد و هیچ با او یار نیست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ذات عالی اوست باقی جمله پست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نیست با او هیچ و او در جمله هست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> عالم اسماء چو شد بر وی عیان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ماند باقی یک تعیّن بس گران </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گفت زین روی زاده‌ی شاه شهید</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">این تعیّن را به جان ثقل الحدید </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هرچه نوشید از کف ساقی شراب‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تشنه‌تر گردید و شد جویای آب </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> لاجرم مستسقی جامی ز شاه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گشت و از میدان شد اندر خیمه‌گاه </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کای پدر از تشنگی جانم گداخت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بنده را شاید از جامی نواخت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گرچه ز اقسام تعیّن رسته‌ام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کرده سنگینی آهن خسته‌ام </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زین تعیّن ساز جانم را خلاص‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا شوم مطلق ز قید عام و خاص </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون علی در ذات عالی شد فنا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زان فنا شد مالک ملک بقا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> پس دهانش را به خاتم مُهر کرد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا نگردد فاش راز اهل درد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هرکه را اسرار حق آموختند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مُهر کردند و دهانش دوختند </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون علی در ذات شاه ذوالعلی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شد فنا اندر فنا اندر فنا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> سوی میدان شد روان بهر ستیز</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جسم خود را کرد وقف تیغ تیز </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن ز حق بیگانگان بد پسند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">که اهل شرع و قاری قرآن بُدند </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بهر قتل حق ز هر سو تاختند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کین حق را ظاهر از دل ساختند </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جسم حق چو از کینه‌ی اهل هلاک‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گشت از شمشیر و خنجر چاک‌چاک </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شد سوی افلاک وحدت رهسپر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">برد از میدان کثراتش بدر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون حسین آواز ادرک یا ابا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زو شنید آمد به میدان دغا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دید نبود در جهان از وی اثر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گشت هرسو در سراغش رهسپر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زد صدا او را به آواز جلی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کت نبینم در کجایی یا علی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گفت ای شه در بیابان فنا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نیستم دیگر مکان و حدّ و جا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> از مکان و لا مکان بیرون شدم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">عین ذات حضرت بی‌چون شدم </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون علی را اندرین کثرت نیافت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هشت کثرت را و در وحدت شتافت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دید در صحرای وحدت واردش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">متصل با ذات پاک واحدش <ref>همان؛ ص 154- 162 گزینش اشعار.</ref> </span>
|}


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۸۸۹: خط ۵۳۴:
{{ب| آن اسیری زین شهادت بس سر است‌|در اسیری تو حق پیداتر است <ref>همان؛ ص 34- 53.</ref> }}
{{ب| آن اسیری زین شهادت بس سر است‌|در اسیری تو حق پیداتر است <ref>همان؛ ص 34- 53.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> چون که شاه عشق را در کربلا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">عشق زد در دشت جانبازی صدا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ظهر عاشورا در آن صحرای کین‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دید خود را بی‌کس و یار و معین </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ذوالجلال فرد با تیغ و سلاح‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هشت پا را در رکاب ذوالجناح </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> عزم میدان کرد چون حلّال عشق‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زینب از پی با زبان حال عشق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گفت کای لب تشنه‌ی بحر وصال‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بعد ازینت در کجا بینم جمال </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گفت بیرون از مکان و لا مکان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">چون شدی یابی ز دیدارم نشان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هان برو زینب که خواهی شد اسیر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هست جانت زین اسیری ناگزیر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> حق تو را بهر اسیری فرد کرد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گرچه گردونی اسیر گرد کرد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> روی گردون را اگر گیرد غبار</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کی توان انداخت گردون را ز کار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بحر توحیدی تو، گر پر شد کفت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">سوخت کف‌ها خواهد از موج و تفت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> حق تو را خواهد اسیر از بهر آن‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">که نماید خاکیان را امتحان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> از اسیری تو حق را حکمتی است‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">سرّ حق را در اسیری شوکتی است </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> حق تو را خواهد اسیر سلسله‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">از رضای حق مکن خواهر گله </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون اسیرت خواست حق، چالاک شو</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زیر بار امرِ حق بی‌باک رو </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گنج توحیدی تو، از ویران مرنج‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ز آنکه در ویرانه باشد جای گنج </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> امر حق زنجیر و جان تو اسد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هست تا باشد ترا جان در جسد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون به زنجیر اوفتادی شاد باش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بند را همدست با سجّاد باش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> باش هم زنجیر با او در سلوک‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هم مطیع امر آن رأس الملوک </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هر دو زنجیر بلا را قابلید</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زانکه از یک دوده و یک حاصلید </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نک ز میدان بانگ طبل جنگ خاست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">رو که رفتم فتح و نصرت با خداست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> حق مرا زد بانگ حالی ز ارجعی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کی نیوشد راز حق را مدعی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هین برو زینب که عصر آمد به پیش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">صبح خویشی، شام خویشی، عصر خویش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جمله صحبت در اسیری عصر باد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">عصرها را همّت ذوالنصر باد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رو یتیمان مرا غمخوار باش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در بلا و در شداید یار باش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رو که هستم من بهر جا همرهت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آگهم از حال قلب آگهت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون شوی بر ناقه‌ی عریان سوار</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دربه‌در گردی به هر شهر و دیار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نیستم غافل دمی از حال تو</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آیم از سر هرکجا دنبال تو </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رو که سوی شام خواهی شد روان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">با علی آن صبح وصل عارفان </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دان غنیمت شام غم را در عمل‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زین سفر طالع شدت صبح ازل </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نردبان عشق باشد راه شام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زان به معراج آیی ای احمد مقام </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> راه شام ای جان من منهاج تست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زان خرابه شام غم، معراج تست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون خرابه گشت جایت شاد باش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا که گنج حق شود بر خلق فاش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رو اسیری را کنون آماده باش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">امر حق را بنده‌ی آزاده باش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هان برو زینب که دردت بی‌دواست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دردمندِ حق طبیب درد ماست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رو که بیمار مرا یارش تویی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">غلطد از هرسو پرستارش تویی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون رود بیمارت اندر سلسله‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بد مکن دل، شو دلیل قافله </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بر کسی عین دعای بد مکن‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">باب رحمت را به خلقان سد مکن </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> او چو شیر و امر حق زنجیر حق‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کی سر از زنجیر تابد شیر حق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گر دعای بد کنی فیض خدا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">قطع گردد از تمام ماسوا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> پس صبوری در اسیری پیشه کن‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ریشه‌ی بی‌طاقتی را تیشه کن </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گر خورد سیلی سکینه دم مزن‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">عالمی ز آن دم زدن برهم مزن </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> حتم شد از حق اسیری بر شما</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خلق تا بینند حق را در شما </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گر شوی بی‌چادر و معجر سزاست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کاین دلیل معرفت بهر خداست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کنز مخفی پیش از این بنهفته بود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شیر هستی در نیستان خفته بود </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> خواست او خود را عیان و آشکار</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هم تو را بر ناقه‌ی عریان سوار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تا شود مفتوح راه معرفت‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر همه خلقان ز آثار و صفت </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> پس تو را لازم بود بی‌معجری‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا شود ظاهر کمال حیدری </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تا نگردد بسته بازویت به بند</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هم سر من بر سر نی تا بلند </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کنز مخفی کی شود ظاهر تمام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پس ز سر رو بر اسیری سوی شام </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شو به شام و کوفه خواهر در به در</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا که بشناسند خلقت سر به سر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> من بدون این اسیری گر شهید</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">می‌شدم هم باز حق بد ناپدید </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن اسیری زین شهادت بس سر است‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">در اسیری تو حق پیداتر است <ref>همان؛ ص 34- 53.</ref> </span>
|}




'''سرّ طلب یاری نمودن'''
'''سرّ طلب یاری نمودن'''
{{شعر}}
{{شعر}}


{{ب| لاجرم در کربلا عشاق چند|بانگ حق چون شد ز نای حق بلند }}
{{ب| لاجرم در کربلا عشاق چند|بانگ حق چون شد ز نای حق بلند }}
خط ۱٬۲۶۳: خط ۶۹۸:


{{ب| و آن اسیران مانعش ز آن آرزو|در میانشان هست زینسان گفتگو <ref>همان؛ ص 203- 209.</ref> }}
{{ب| و آن اسیران مانعش ز آن آرزو|در میانشان هست زینسان گفتگو <ref>همان؛ ص 203- 209.</ref> }}
{{پایان شعر}}<br />{{شعر}}
{{پایان شعر}}
'''مکالمه امام شهدا با سیّد سجّاد (ع):'''
 


'''مکالمه امام شهدا با سیّد سجّاد (ع)'''{{شعر}}


{{ب| کرد او را بانگ شه کای شیر حق‌|مر که داری عار از زنجیر حق }}
{{ب| کرد او را بانگ شه کای شیر حق‌|مر که داری عار از زنجیر حق }}
خط ۱٬۳۲۸: خط ۷۶۵:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


{{شعر}}
'''تفویض امامت به امام سجّاد (ع):'''


'''تفویض امامت به امام سجّاد (ع)'''{{شعر}}


{{ب| شد طبیب دردمندان یار عشق‌|بر سر بالین آن بیمار عشق }}
{{ب| شد طبیب دردمندان یار عشق‌|بر سر بالین آن بیمار عشق }}
خط ۱٬۳۹۸: خط ۸۳۵:
{{ب| چون علی در ملک دین شد پادشاه‌|عزم میدان کرد شاه از خیمه‌گاه <ref> همان؛ ص 288- 290.</ref> }}
{{ب| چون علی در ملک دین شد پادشاه‌|عزم میدان کرد شاه از خیمه‌گاه <ref> همان؛ ص 288- 290.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> شد طبیب دردمندان یار عشق‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر سر بالین آن بیمار عشق </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کای طبیب دردهای بی‌دوا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">حال تو چونست برگو ماجرا </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نک ز جا برخیز نبود وقت خواب‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">حق سلامت می‌رساند گو جواب </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ای علی آورده‌ام از حق پیام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بر تو من بعد از تحیّات و سلام </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کای علیل من تبارک بر تو باد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خلعت شاهی مبارک بر تو باد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> مالک الملکی و سلطان وجود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مظهر من مظهر غیب و شهود </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گردنت بود ای به قدرت شیر من‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">از ازل زیبنده‌ی زنجیر من </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> جز تو جانی را نبود این حوصله‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پس مبارک بر تو باد این سلسله </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون پیام دوست بشنید آن علیل‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">از زبان حق بدون جبرئیل </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> برگشود او دیده‌ی حق بین خویش‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دید حق را بر سر بالین خویش </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> احمدی برگشته از معراج قرب‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مر علی را هشته بر سر تاج قرب </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> خود پیام آورده خلاق جلیل‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خود پیمبر بر علی خود جبرئیل </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن پیمبر از علی بر خاص و عام‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وین ز خود بهر علی دارد پیام </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شد علیل حق بلند از جایگاه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بوسه باران کرد خاک پای شاه </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گفت کای درد و غمت درمان من‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ای فدای درد عشقت جان من </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دردمندی ای خوشا بر حال او</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">که تو پرسی از کرم احوال او </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گر تو پرسی حال بیماران غم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بس گوارا باشد این درد و الم </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چونکه زنجیر تو را من قابلم‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">زیر این زنجیر خوش باشد دلم </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> من به زنجیر تو دارم افتخار</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شیر حق را نیست از زنجیر عار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ناطق آمد نقطه‌ی ذات علی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شد علی برهان اثبات علی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کنز مخفی بود چون ذات علی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گشت از ذات علی هم منجلی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هست رازی اندرین معنی خفی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">چون نگوید چونکه می‌داند صفی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نی ندانم چنگ ذوقت ساز نیست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گوش هرکس لایق این راز نیست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> حق تعالی بر صفّی ممتحن‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">کشف کرد اسرار خود رانی بمن </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گنج علم علم الاسماء صفیست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نی صفّی این هم ز اسرار خفیست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> راز حق را ای اخی نبود حجاب‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پرده‌ی آن خود تویی نیکو بیاب </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> پرده ز آن هشتند پیش خانه‌ها</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا نهان مانند از بیگانه‌ها </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هستی تو مردم بیگانه است‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پرده ز آن بهر تو پیش خانه است </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تا تو را باقیست زین هستی کمی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شاهد آن راز نامحرمی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> الغرض گردید یکجا منجلی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نقطه‌ی ذات حسین اندر علی </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بود دریایی نهان در زیر کف‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">جوش کرد از قعر و کف شد برطرف </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> موج زن شد بحر ذخّار وجود</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وز علی فرمود اظهار وجود </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> چون علی در ملک دین شد پادشاه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">عزم میدان کرد شاه از خیمه‌گاه <ref> همان؛ ص 288- 290.</ref> </span>
|}
<br />
{{شعر}}
'''مکالمه امام (ع) با فرزندش حضرت سکینه (س):'''


'''مکالمه امام (ع) با فرزندش حضرت سکینه (س)'''{{شعر}}


{{ب| شد سکینه دامنش را برگرفت‌|داستان عاشقی از سر گرفت }}
{{ب| شد سکینه دامنش را برگرفت‌|داستان عاشقی از سر گرفت }}
خط ۱٬۵۵۶: خط ۸۶۰:
{{ب| عقل شد بس تنگ میدان سخن‌|گشته ویلان در بیابان سخن <ref>همان؛ ص 290 و 291.</ref> }}
{{ب| عقل شد بس تنگ میدان سخن‌|گشته ویلان در بیابان سخن <ref>همان؛ ص 290 و 291.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{{شعر}}
'''مثنوی عقل و عشق:'''


'''مثنوی عقل و عشق'''{{شعر}}


{{ب| مرغ عشقم باز در پرواز شد|باب عشقم باز بر دل باز شد }}
{{ب| مرغ عشقم باز در پرواز شد|باب عشقم باز بر دل باز شد }}
خط ۱٬۷۳۵: خط ۱٬۰۴۰:
==منابع==
==منابع==


* دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 1005-1013.
*[[دانشنامه‌ شعر عاشورایی‌ انقلاب‌ حسینی‌ در شعر شاعران‌ عرب‌ و عجم‌|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 1005-1013.]]


* محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 425-429.
*[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج 1، ص 425-429.]]


==پی‌نوشت==
==پی‌نوشت==

منوی ناوبری