صفى اصفهانى: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۶۹۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    =میرزا حسن
| نام                    =صفی اصفهانی
| تصویر                  =
| تصویر                  =safi esfehani.jpg
| اندازه تصویر            =
| اندازه تصویر            =
| توضیح تصویر            =
| توضیح تصویر            =
| نام اصلی              =
| نام اصلی              =میرزا حسن
| زمینه فعالیت          =
| زمینه فعالیت          =
| ملیت                  =
| ملیت                  =
| تاریخ تولد            =
| تاریخ تولد            =1251 ه.ق.
| محل تولد                =اصفهان
| محل تولد                =اصفهان
| والدین                =
| والدین                =
خط ۱۳: خط ۱۳:
| محل مرگ                =تهران
| محل مرگ                =تهران
| علت مرگ                =
| علت مرگ                =
| محل زندگی              =
| محل زندگی              =یزد و تهران
| مختصات محل زندگی        =
| مختصات محل زندگی        =
| مدفن                  =
| مدفن                  = خانقاه خود در محله شاه آباد
|در زمان حکومت          =
|در زمان حکومت          =
|اتفاقات مهم            =
|اتفاقات مهم            =
خط ۴۶: خط ۴۶:
|امضا                  =
|امضا                  =
}}
}}
'''صفی اصفهانی''' (زاده 1251 در اصفهان- درگذشته 1316 ه.ق در تهران) عارف و شاعر قرن سیزدهم و چهاردهم هجری بود.


==زندگینامه==
==زندگینامه==


نامش میرزا حسن ملقب به صفى على شاه،متخلص به(صفى)و زادگاهش اصفهان،از عرفا و شعراى صوفى مشرب سده سیزدهم و اوایل سده چهاردهم هجرى است.
نامش میرزا حسن ملقب به «صفى على شاه» و متخلص به «صفى»، عارف مشهور و مؤسس سلسله‌ی صفی علیشاهی و قطب سلسله‌ی نعمت اللهی و از علمای متصوفه‌ی تهران بود. او مردى ادیب و شاعر و در نظم انواع شعر توانا بود. پدرش از بازرگانان بود و در کودکى به همراه پدر به یزد رفت و تا سن بیست سالگى در آن شهر زیست و به کسب دانش پرداخت و با عرفا آشنا شد. میرزا حسن پس از آموختن مقدمات علوم به شیراز، کرمان، یزد، مشهد و سپس به هند و حجاز مسافرت‌هایی کرد، و بالاخره به تهران آمد، و در آن جا اقامت کرد. بعدها یکی از مریدان وی قطعه زمینی در محله‌ی شاه آباد به او هدیه کرد و او در آن‌جا خانقاهی وسیع بنا نهاد و مدت هشت سال در آن جا به سر برد و پس از 65 سال وفات یافت و در خانقاه خویش مدفون گردید.


مولف سخنوران نامى معاصر ایران در شرح احوال وى آورده است:
==آثار==
صفی علی شاه بیشتر به قالب مثنوى و در سبک عراقی متمایل بوده است. در آثار منظوم وى از مفاهیم عرفانى و معرفتى زیاد استفاده شده است.


«...پدرش از بازرگانان بود و در کودکى به اتفاق پدر به یزد رفت و تا سن بیست سالگى در آن شهر بزیست و به کسب دانش پرداخت و باعرفان و صاحبدلان درآمیخت.حاج میرزا حسن پس از فراغت از تحصیل به سیر و سیاحت پرداخت و به هندوستان و حجاز سفر کرد و بیشتر با مشایخ اهل طریقت آن دیار در آمیزش بود.از آن پس سفرهایى به نقاط ایران کرد تا سرانجام به شیراز رفت و به صفى على شاه ملقب گردید.پس از آن به تهران آمد و رحل اقامت افکند تا آن‌که در بیست و چهارم ذیقعده سال 1316 قمرى بدرود حیات گفت.قبرش در خانقاهى است که مریدانش در خیابان صفى على شاه ساخته‌اند.
===منظوم===


صفى على شاه مردى ادیب و شاعرى سخن‌سنج بود و در نظم انواع شعر توانا و استاد بود.
*«زبدة الاسرار<ref>در این منظومه عاشورایى -که در بیان و اسرار شهادت و تطبیق با سلوک الی اللّه سروده شده است- حادثه عاشورا را از بعد عرفانى و معرفتى مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با قرائت عرفانى از فرهنگ عاشورا، آغازگر حرکتى نو در قلمرو شعر عاشورا به شمار مى‌رود.  


از تألیفات اوست:1.زبدة الاسرار 2.عرفان الحق 3.بحر الحقایق 4.میزان المعرفة 5.تفسیر منظوم قرآن <ref>که در حقیقت بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اثر او به شمار مى‌رود.</ref> 6.دیوان اشعار...»
صفی این مثنوی را در سفر به هندوستان سروده است.</ref>»
*«مثنوی بحر الحقایق»
*«عرفان الحق»
*«میزان العرفه»
*«دیوان اشعار»
*«تفسیر منظوم قرآن<ref>که در حقیقت بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اثر او به شمار مى‌رود.</ref>».


==سبک شعرى==
===برگزیده اشعار<ref>از منظومه عرفانى زبدة الاسرار</ref>===


طبع صفى اصفهانى بیشتر به قالب مثنوى متمایل بوده و آثار منظوم خود را در سبک عراقى سامان داده است. <ref>سخنوران نامى معاصر ایران،سید محمد باقر برقعى،(نشر خرم،قم 1373)،ج 4،ص 2343.</ref> آثار منظوم وى به سبب احاطه‌اى که به مقولات عرفانى حکمى و سلوکى داشته سرشار از مفاهیم بلند عرفانى و معرفتى است.
'''در شهادت حضرت على اصغر (ع)'''{{شعر}}
 
===دامنه تاثیر آثار عاشورایى صفى اصفهانى===
 
صفى اصفهانى در منظومه عاشورایى زبدة الاسرار خود این حادثه خون‌نگار را از بعد عرفانى و معرفتى مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با قرائت عرفانى از فرهنگ عاشورا، آغازگر حرکتى نو در قلمرو شعر عاشورا به شمار مى‌رود.هر چند پیش از او نیز تنى چند از عرفاى شاعر در این زمینه آثارى به دست داده‌اند،ولى منظومه مستقلى همانند او در تبیین عرفانى این حرکت الهى نیافریده‌اند و عمان سامانى که شهرت بلا منازع خود را مرهون منظومه عاشورایى‌اش موسوم به گنجینة الاسرار است با تأثیرپذیرى از منظومه زبدة الاسرار سروده.صفى اصفهانى به آفرینش این اثر ماندگار در همان وزن عروضى توفیق یافته و به خاطر جاذبه‌هاى بیانى خود گوى‌سبقت را از او ربوده است.
 
==برگزیده آثار عاشورایى==
 
از منظومه عرفانى زبدة الاسرار او ابیات منتجى از قسمت‌هاى مختلف آن را مرور مى‌کنیم:
 
 
===در شهادت حضرت على اصغر(ع)===
{{شعر}}
{{ب| بانگ زد کاى ساقى بزم الست | شیرخوار از کودکى شد مى‌پرست }}
{{ب| بانگ زد کاى ساقى بزم الست | شیرخوار از کودکى شد مى‌پرست }}


خط ۱۰۶: خط ۱۰۱:
{{ب| گر ندارم گردن شمشیر جو | تیر عشقت را سپر سازم گلو <ref>همان، ص 49 و 50.</ref> }}  
{{ب| گر ندارم گردن شمشیر جو | تیر عشقت را سپر سازم گلو <ref>همان، ص 49 و 50.</ref> }}  
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۲۲۶: خط ۲۱۹:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


===در شهادت حضرت عباس(ع)===
'''در شهادت حضرت عباس (ع)'''{{شعر}}
 
{{شعر}}
{{ب| قبله‌ی اهل وفا شمشیر حق‌|فارس میدان قدرت شیر حق }}
{{ب| قبله‌ی اهل وفا شمشیر حق‌|فارس میدان قدرت شیر حق }}


خط ۳۳۹: خط ۳۳۰:
{{ب| چون ید اللّه دست عبّاس علی است‌|پس یقین دست خدا دست ولی است <ref> زبدة الاسرار؛ ص 122- 125.</ref> }}
{{ب| چون ید اللّه دست عبّاس علی است‌|پس یقین دست خدا دست ولی است <ref> زبدة الاسرار؛ ص 122- 125.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۴۳۸: خط ۴۲۸:
{{ب| دید در صحرای وحدت واردش‌|متصل با ذات پاک واحدش <ref>همان؛ ص 154- 162 گزینش اشعار.</ref> }}
{{ب| دید در صحرای وحدت واردش‌|متصل با ذات پاک واحدش <ref>همان؛ ص 154- 162 گزینش اشعار.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۵۴۷: خط ۵۳۶:




'''سرّ طلب یاری نمودن:'''
'''سرّ طلب یاری نمودن'''
{{شعر}}
{{شعر}}


{{ب| لاجرم در کربلا عشاق چند|بانگ حق چون شد ز نای حق بلند }}
{{ب| لاجرم در کربلا عشاق چند|بانگ حق چون شد ز نای حق بلند }}
خط ۷۱۳: خط ۷۰۱:




{{شعر}}
'''مکالمه امام شهدا با سیّد سجّاد (ع):'''


'''مکالمه امام شهدا با سیّد سجّاد (ع)'''{{شعر}}


{{ب| کرد او را بانگ شه کای شیر حق‌|مر که داری عار از زنجیر حق }}
{{ب| کرد او را بانگ شه کای شیر حق‌|مر که داری عار از زنجیر حق }}
خط ۷۷۹: خط ۷۶۶:




{{شعر}}
'''تفویض امامت به امام سجّاد (ع):'''


'''تفویض امامت به امام سجّاد (ع)'''{{شعر}}


{{ب| شد طبیب دردمندان یار عشق‌|بر سر بالین آن بیمار عشق }}
{{ب| شد طبیب دردمندان یار عشق‌|بر سر بالین آن بیمار عشق }}
خط ۸۵۱: خط ۸۳۷:




{{شعر}}
'''مکالمه امام (ع) با فرزندش حضرت سکینه (س):'''


'''مکالمه امام (ع) با فرزندش حضرت سکینه (س)'''{{شعر}}


{{ب| شد سکینه دامنش را برگرفت‌|داستان عاشقی از سر گرفت }}
{{ب| شد سکینه دامنش را برگرفت‌|داستان عاشقی از سر گرفت }}
خط ۸۷۷: خط ۸۶۲:




{{شعر}}
'''مثنوی عقل و عشق:'''


'''مثنوی عقل و عشق'''{{شعر}}


{{ب| مرغ عشقم باز در پرواز شد|باب عشقم باز بر دل باز شد }}
{{ب| مرغ عشقم باز در پرواز شد|باب عشقم باز بر دل باز شد }}
خط ۱٬۰۵۵: خط ۱٬۰۳۹:


==منابع==
==منابع==
محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 425-429.


==پی نوشت==
*[[دانشنامه‌ شعر عاشورایی‌ انقلاب‌ حسینی‌ در شعر شاعران‌ عرب‌ و عجم‌|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 1005-1013.]]
 
*[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج 1، ص 425-429.]]


[[رده:افراد]]
==پی‌نوشت==
[[رده:در سده‌های نخستین]]
[[رده:مؤلفین]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران]]
<references />
[[رده:شاعران قرن سیزدهم]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران ایرانی]]

منوی ناوبری