دسته‌هاى عزادارى
دسته:گروهى از مردم که در جایى گرد آیند و یا با هم حرکت کنند و کارى را انجام دهند.گروهى که با تشریفات خاصّى در خیابانها و کوچه‌ها حرکت مى‌کنند و با هم اشعارى خوانند؛براى اقامۀ عزادارى سید الشهدا و ائمّۀ دیگر. [۱] حرکتشان بصورت سینه زنى یا زنجیر زنى است.رواج آن بیشتر در عصر صفویه شکل گرفت.
اینگونه دستجات،براى خود نشانه و علامت و توغ و پرچم مخصوص و گاهى نام ویژه‌اى داشته‌اند و با نوعى سازماندهى مردمى در ایام عاشورا و روزهاى دیگر به سوگوارى مى‌پرداختند.این مراسم،بویژه در عراق و شهرهایى چون نجف و کربلا، ریشه‌دارتر بوده است.مرحوم کاشف الغطاء مى‌نویسد:«آغاز بیرون آمدن دسته‌هاى عزادارى براى سید الشهدا،پیش از هزار سال،در زمان«معزّ الدّوله»و«رکن الدّوله»بود،که دسته‌هاى عزاداران در حالى که براى حسین«ع»ندبه مى‌کردند و شب،مشعلهایى به دست داشتند،بغداد و راههایش یکباره پر از شیون شد...این در قرن چهارم بود.و اگر بیرون آمدن این موکبها در راهها نبود،هدف و غرض از یادآورى حسین بن على«ع»از بین مى‌رفت و ثمره فاسد مى‌شد و راز شهادت حسین بن على«ع»منتفى مى‌گشت.» [۲]
«موکب»یا«مواکب حسینى»نیز به همین حرکتهاى جمعى بصورت عزادارى و پیمودن راهى با حالت عزا گفته مى‌شود که در عراق،بویژه در ایّام اربعین رواج و شور بیشترى دارد.در روزهاى تاسوعا و عاشورا نیز در همۀ شهرها و روستاهاى شیعه‌نشین رواج دارد.برخى از این دسته‌ها،تاریخچه‌اى طولانى و گاهى مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ«طویرج»در کربلا)که در نسلهاى پیاپى،سنّتهاى خویش را حفظ مى‌کنند. [۳]
دسته‌هاى عزادارى،نوعى تشکّل و سازماندهى را تمرین مى‌دهد که بر محور امام حسین«ع»است.این دسته‌ها و هیئتها،در افراد احساس مسئولیت و شخصیّت و اعتماد به نفس را تقویت مى‌کند و به آنان نظم و نظام مى‌بخشد،آن هم با محتوایى مقدس و آدابى خالصانه و عاشقانه و بدون حاکمیّت زور و اعمال قدرت.
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 174-175.