۹٬۵۴۵
ویرایش
حزین لاهیجی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه زندگینامه | {{جعبه زندگینامه | ||
|نام_شخص= حزین لاهیجی | |نام_شخص= حزین لاهیجی | ||
| خط ۱۰: | خط ۹: | ||
|سالهای فعالیت= | |سالهای فعالیت= | ||
|محل زندگی=اصفهان، شیراز، هندوستان | |محل زندگی=اصفهان، شیراز، هندوستان | ||
|مذهب= | |مذهب=شیعه | ||
|نهاد= | |نهاد= | ||
|همسر= | |همسر= | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۶: | ||
|آرامگاه= | |آرامگاه= | ||
|مدفن= | |مدفن= | ||
|کارهای برجسته= | |کارهای برجسته=تاریخ حزین، تذکرةالمعاصرین | ||
|وب‌گاه= | |وب‌گاه= | ||
|زمینه فعالیت=شعر | |زمینه فعالیت=شعر فارسی، کلام‌شناسی | ||
|تاریخ_تولد= | |تاریخ_تولد= سال ۱۱۰۳ ه. ق | ||
|محل_تولد= | |محل_تولد=اصفهان | ||
|تاریخ_مرگ= | |تاریخ_مرگ=سال ۱۱۸۰ ه. ق | ||
|محل_مرگ=بندر | |محل_مرگ=بندر بنارس، هند | ||
|گفتاورد= | |گفتاورد= | ||
|imdb_id = | |imdb_id = | ||
|Soure_id = | |Soure_id = | ||
}} | |تصویر=حزین لاهیجی.jpg|کتاب‌ها=«شرح تجرید»، «حواشی بر شرح حکمةالاشراق»، «حاشیه بر الهیات شفا»، «رساله در شرح هیاکل النور»، «اخبار ابی الطّیب»، «اخبار خواجه نصیرالدین طوسی»، «مدّةالعمر»، «واقعیات ایران و هند» و ...}}'''حزین لاهیجی''' (۱۱۰۳ ه. ق-۱۱۸۰ ه. ق) ادیب، عالم و سخن‌سرای شیعی ایرانی است. | ||
==زندگینامه== | |||
محمدعلی بن ابی طالب زاهدی گیلانی مشهور به شیخ علی حزین لاهیجی از اعقاب شیخ زاهد گیلانی است. اجدادش در لاهیجان سکونت داشتند ولی پدرش به اصفهان رفت و محمدعلی در آن شهر تولد یافت. محمدعلی در ۲۷ ربیع‌الثانی سال 1103 ه. ق در دارالسّلطنه اصفهان متولد شد. تحصیلات را از کودکی آغاز کرد و نزد دانشمندان آن شهر منجمله مولانا شاه محمد شیرازی و پدرش به کسب دانش پرداخت و در علوم مختلفه به ویژه حکمت، عرفان و ادبیات تبحّر یافت و در آنها به تألیف و تدریس اشتغال ورزید. | |||
او ادیبی عالم و سخن‌سرای شیعی ایرانی و از شاعران برجسته‌ی سبک هندی است که باریک‌بینی معنوی، استواری لفظی، دقّت افکار و رقّت گفتار او زبانزد همگان بوده‌است و شعرش حاوی مضمونهای بلند عاشقانه است. وی سالهای بسیاری از عمر خود را در سفر گذراند و سرانجام در هندوستان مقیم گردید و پس از چندین سال سکونت در دهلی به شهر بنارس رفت و تا آخر عمر در آنجا ماند. حزین در سن ۷۷ سالگی و در سال ۱۱۸۱ ه. ق در بنارس از دنیا رفت. | |||
==آثار== | |||
حزین کتابی در احوال شاعران به نام «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=495638&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author تذکره‌المعاصرین]» و سرگذشتی از خود با ذکر حوادث ایّام خویش به نام «[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=520495&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author تاریخ و سفرنامه حزین]» دارد که هر دو حاوی اطّلاعات سودمندی است و یکی از بهترین مآخذ تاریخی از یک شاهد عینی درباره‌ی رویدادهای پایان دوره‌ی صفوی و چگونگی روی کار آمدن نادرشاه افشار و دیگر حوادث آن عصر به شمار می‌آید. | |||
تعداد تألیفات او به بیش از پنجاه می‌رسد که از آنهاست: «شرح تجرید»، «حواشی بر شرح حکمةالاشراق»، «حاشیه بر الهیات شفا»، «رساله در شرح هیاکل النور»، «اخبار ابی الطّیب»، «اخبار خواجه نصیرالدین طوسی»، «مدّةالعمر»، «واقعیات ایران و هند» و ... | |||
کلیّات اشعار او شامل قصاید، مقطعات و مثنویهای صفیر دل، حدیقة الثانی، خرابات، چمن و انجمن، مطمح الانظار، فرهنگ‌نامه و تذکارات‌العاشقین است. | |||
دیوان اشعارش را در چهار قسمت مدون کرده که مشتمل بر انواع مختلف شعر است. سخن او متوسط و مقرون به سادگی و روانی و حدّ فاصلی میان سبک شاعران قدیم و سبک هندی است. طبع مصحّح و منقّحی از [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=538517&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان حزین] به کوشش ذبیح‌اللّه صاحبکار انتشار یافته‌است. <ref>حزین لاهیجی؛ زندگی و زیباترین غزلهای او، مقدمه با تلخیص. لغت نامه دهخدا، مقدمه دیوان لاهیجی به تصحیح ذبیح اللّه صاحبکار.</ref> | |||
==اشعار== | |||
===شعر ۱=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| طوفانِ خون ز چشم جهان جوش می‌زند|بر چرخ نخل ماتمیان دوش می‌زند }} | {{ب| طوفانِ خون ز چشم جهان جوش می‌زند|بر چرخ نخل ماتمیان دوش می‌زند }} | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۱: | ||
{{ب| گویا به یاد تشنه لب کربلا حسین|طوفانِ شیونی ز لبم جوش می‌زند }} | {{ب| گویا به یاد تشنه لب کربلا حسین|طوفانِ شیونی ز لبم جوش می‌زند }} | ||
{{ب| تنها نه من، که بر لب جبریل | {{ب| تنها نه من، که بر لب جبریل [[نوحه]]هاست|گویا عزای شاه شهیدان [[کربلا]]ست }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر ۲=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| شاهی که نور دیده‌ی خیر الانام بود|ماهی که بر سپهر معالی تمام بود }} | {{ب| شاهی که نور دیده‌ی خیر الانام بود|ماهی که بر سپهر معالی تمام بود }} | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۲: | ||
{{ب| آن خضر اهل بیت به صحرای کربلا|نوشید آب تیغ ز بس تشنه‌کام بود }} | {{ب| آن خضر اهل بیت به صحرای کربلا|نوشید آب تیغ ز بس تشنه‌کام بود }} | ||
{{ب| تفتند ز آتش عطش آن لعل ناب را|سنگین دلان مضایقه کردند آب را }} | {{ب| تفتند ز آتش [[عطش]] آن لعل ناب را|سنگین دلان مضایقه کردند آب را }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر ۳=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| ای مرگ، زندگانی ازین پس و بال شد|جایی که خون آل پیمبر حلال شد }} | {{ب| ای مرگ، زندگانی ازین پس و بال شد|جایی که خون آل پیمبر حلال شد }} | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۰۶: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر ۴=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| خونین لوای معرکه‌ی کارزار کو|میدان پر از غبار بود، شهسوار کو؟ }} | {{ب| خونین لوای معرکه‌ی کارزار کو|میدان پر از غبار بود، شهسوار کو؟ }} | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۲۷: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر ۵=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| ای دل چه شد که از جگر افغان نمی‌کشی|آهی به یاد شاه شهیدان نمی‌کشی }} | {{ب| ای دل چه شد که از جگر افغان نمی‌کشی|آهی به یاد شاه شهیدان نمی‌کشی }} | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۴۸: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر ۶=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| نخل تری به تیشه‌ی عدوان فکنده‌ای|از پا ستون کعبه‌ی ایمان فکنده‌ای }} | {{ب| نخل تری به تیشه‌ی عدوان فکنده‌ای|از پا ستون کعبه‌ی ایمان فکنده‌ای }} | ||
| خط ۱۶۸: | خط ۱۶۰: | ||
{{ب| از خنجر ستیزه‌گر زاده‌ی زیاد|بس رخنه‌ها به سینه‌ی مردان فکنده‌ای }} | {{ب| از خنجر ستیزه‌گر زاده‌ی زیاد|بس رخنه‌ها به سینه‌ی مردان فکنده‌ای }} | ||
{{ب| شرمت ز کرده باد که گیسوی اهل | {{ب| شرمت ز کرده باد که گیسوی [[اهل بیت]]|در ماتم «حزین» پریشان فکنده‌ای }} | ||
{{ب| آتش به دودمان رسالت زدی و باز|خصمی به خانواده‌ی ویران فکنده‌ای }} | {{ب| آتش به دودمان رسالت زدی و باز|خصمی به خانواده‌ی ویران فکنده‌ای }} | ||
| خط ۱۷۷: | خط ۱۶۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===شعر ۷=== | |||
{{شعر}} | |||
{{ب| خون از زبان خامه «حزین» اینقدر مریز|دستی به دل گذار درین شور رستخیز }} | {{ب| خون از زبان خامه «حزین» اینقدر مریز|دستی به دل گذار درین شور رستخیز }} | ||
| خط ۱۹۶: | خط ۱۸۸: | ||
{{ب| یا رب به اشک چشم یتیمان خسته دل|یا رب به خون گرم جگرهای ریزریز }} | {{ب| یا رب به اشک چشم یتیمان خسته دل|یا رب به خون گرم جگرهای ریزریز }} | ||
{{ب| کز قید جسم تیره چو جان را رها کنی|حشر مرا به زمره‌ی آل عبا کنی <ref>دیوان حزین لاهیجی؛ ص | {{ب| کز قید جسم تیره چو جان را رها کنی|حشر مرا به زمره‌ی آل عبا کنی <ref>دیوان حزین لاهیجی؛ ص ۶۱۰- ۶۱۲.</ref> }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_authorhttp://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۸۳۴-۸۳۷.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
[[رده:ادبیات]] | |||
[[رده:شاعران]] | |||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | |||
[[رده:شاعران متأخر]] | |||
<references /> | |||