جعفر بن علی (ع)
جعفر، فرزند امیرالمؤمنین علی (ع)، مادرش فاطمه (ام‌ّالبنین) دختر حزام بن خالد بن ربیعه از قبیله بنی‌کلاب است.
جعفر کوچکترین فرزند امام و کوچکترین برادر عباس (ع) و فرزند آخر ام‌ّالبنین است که در کربلا حدود 21 سال داشت. کُنیه‌‌اش ابوعبدالله می‌باشد. امیرالمؤمنین علی (ع) به جهت علاقه و به یاد برادر شهیدش جعفر طیار، او را جعفر نامید.
از آغاز سفر از مدینه تا کربلا همراه برادر بزرگوارش امام حسین (ع) بود و همچون سه برادرش به رغم خواسته امام حاضر به ترک او نگردید و امان نامه عبیدالله بن زیاد را نپذیرفت.
جعفر نزدیک به دو سال با پدر بزرگوارش امیرالمؤمنین علی (ع)، دوازده سال با برادرش امام حسن (ع) و بیست و یک سال با برادرانش امام حسین (ع) و حضرت عباس زندگی کرد و رشادت، شجاعت، صبر و مقاومت، پاک‌بازی و فداکاری و بصیرت در دین را آموخت و خود متخلق به آن صفات گردید.
پس از مرگ معاویه و بنا به درخواست ولید بن عتبة بن ابی سفیان، امام حسین (ع) وارد دارالاماره شد اما برای حفظ جانش تعدادی از جوانان بنی‌هاشم را با خود همراه کرد و بر درب دارالاماره نگاه داشت تا در صورت لزوم از جان ایشان حفاظت کنند. در میان آنان جعفر نیز با شمشیری در دست حضور داشت.
جعفر در روز عاشورا و پس از نماز ظهر و شهادت همه اصحاب و پس از شهادت برادرش عبدالله، او نیز با اذن امام به میدان شتافت و در حالی که رجز می‌خواند می‌جنگید:
اِنّی اَنَا جَعفَرُ ذوُالمَعالی | ||
حَسبی بِعَمّی جَعفَرُ وَ الخالِ | ||
اِبنُ عَلِی الخَیرِ ذوُالنّوالِ | ||
اَحمی حُسَیناً ذَی النَدَی المِفضالِ |
من جعفرم، سرشار والایی و بزرگواری. فرزند علی که جوانمردی و بخشش و سخاوتِ او را همه می‌دانند.
برای اثبات شرافت و عزت من، عمو و دایی‌ام کافی‌اند. من پاسدار و حامی حسین‌ام که بخشش و احسان او کرانه‌ناپذیر است.
پس از نبردی سخت، تیر خولی بن یزید اصبحی به پیشانی یا چشم او اصابت کرد و او را از پا درآورد و هانی بن ثُبَیت حضرمی سر او را جدا کرد. شهادت او پس از شهادت دو برادرش عبدالله و عثمان می‌باشد.[۱]
در زیارت رجبیه از او نام برده شده است و در زیارت ناحیه مقدسه به وی چنین سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی جَعفَرِ بنِ اَمیرِ المُؤمِنینَ الصّابِرِ بِنَفسِهِ مُحتَسِباً وَ النَّائِی عَنِ الاَوطانِ مُغتَرِباً المُستَسلِمِ لِلقِتالِ المُستَقدِمِ لِلنِّزالِ المَکثورِ بِالرِّجالِ لَعَنَ اللهُ قاتِلَهُ هانِی بنَ ثَبَیتٍ الحَضرَمِی“ سلام بر جعفر بن امیرالمؤمنین، شکیبا و نگهبان نفس خویش، غریبی دورافتاده از وطن، راضی و تسلیم جهاد و پیش‌قدم در میدان جنگ، مردان بسیاری برای جنگیدن بر او تاختند تا مغلوبش ساختند. خدا قاتل او، هانی بن ثبیت حضرمی را لعنت کند.
و بدین ترتیب سه برادر اباالفضل عباس (ع) به شهادت رسیدند.
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 444-446.
پی نوشت
- ↑ - ر.ک : الاخبار الطوال، 257؛ جمهرة النسب، ص31؛ ارشاد، ج2، ص113؛ الفهرست طوسی، ص72؛ اعیان الشیعه، ج4، ص129؛ تاریخ طبری، ج5، ص468،449؛ مروج الذهب، ج3، ص62؛ اعلام الوری، ج2، ص243؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص92،76،56؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص33؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص69؛ العقد الفرید، ج4، ص360؛ بحار الانوار، ج45، ص66،38؛ نهایة الارب، ج20، ص491،457،432؛ تنقیح المقال، ج1، ص219؛ نقد الرجال، ص71؛ اقبال الاعمال، ج3، ص78؛ انصار الحسین (ع)، ص146؛ منتهی الآمال، ج1، ص382.