استرجاع

در اصطلاح،این کلمه به گفتن«انا للّه و انّا الیه راجعون»گفته مى‌شود(ما براى خدا و از سوى اوییم و به سوى او بازمى‌گردیم )و کسى که با مصیبتى یا خبر مرگى مواجه شود، آن را بر زبان جارى مى‌کند و با حکایت از اینکه بازگشت همه به سوى خداست،بر داغ خویش یا دیگرى تسکینى مى‌دهد.دربارۀ استرجاع هنگام مصیبت،احادیثى است،از جمله امام باقر«ع»فرمود:«ما من مؤمن یصاب بمصیبة فى الدّنیا فیسترجع عند مصیبته و یصبر حین تفجأه المصیبة الاّ غفر اللّه له ما مضى من ذنوبه الاّ الکبائر الّتى اوجب اللّه علیها النّار.»

هیچ مؤمن مصیبت زده‌اى در دنیا نیست که هنگام مصیبت،«انا للّه و انا الیه راجعون» گوید و بر مصیبت ناگهانى شکیبا باشد،مگر آنکه خداوند گناهان گذشته‌اش را مى‌بخشاید،مگر گناهان کبیره که خداوند بر آنها وعدۀ دوزخ داده است.

امام حسین«ع»بارها در طول راه کربلا و در خود کربلا و عاشورا این جمله را بر زبان راند.از جمله هنگام شنیدن خبر شهادت مسلم بن عقیل در منزلگاه«زرود»،و نیز شبى که در«قصر بنى مقاتل»منزل کرده بودند،على اکبر این جمله را مکرّر از پدر شنید.چون علّت آن را پرسید،سیّد الشهدا فرمود:در خواب دیدم که صدایى مى‌گوید:این قافله به سوى مرگ مى‌رود... پیش از آن در مدینه نیز هنگام گفتگو با مروان حکم،امام حسین«ع» ضمن بیان فاجعه بار بودن خلافت یزید،«انّا لله و انّا الیه راجعون»گفت.

این اعتقاد،یعنى«از اویى و به سوى اویى»هم زندگى را بر انسان مى‌سازد و از بند تعلّقات مى‌رهاند،هم مرگ را هموار و پذیرفتنى مى‌کند و او را به منزلگاه ابدى مشتاق مى‌سازد و تنها نفسهاى مطمئنّه در برابر مصیبتها و داغ شهیدان،آرامش دارند مرگ را کوچیدن به خانۀ همیشگى و جوار خدا مى‌دانند.

جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 46-47.