ابدا حسین او شرعیه الخروج على حکم الجور

شریف راشد صدفی، چاپ اول: بیروت، دارالهادی، 1422. 455 ص، وزیری. کتاب حاضر، که در پنجمین دورهٔ کتاب سال ولایت (1382)، به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد، دربارهٔ مشروعیت قیام امام حسین - ع - است. در مقدمهٔ آن، ضمن اشاره به اندک بودن کتابهای تحلیلی دربارهٔ سیدالشهدا، گفته شده است که بسیاری از آثار کهن، یا مقاتل و مناقب است و جنبهٔ عاطفی دارد، و یا کتابهای تاریخی محض است و با وجود اهمیتشان، مادّهٔ خام برای تحلیل است. آنگاه نویسنده افزوده در سرزمینهایی که مذهب اهل سنت حاکم است، قیام امام حسین نادیده گرفته می شود و این کتاب عهده دار بررسی زوال دولت اسلامی و قیام آن حضرت است. باشد که در آینده نزاع سنی و شیعه، که بیشتر از بررسی نادرست نصوص سرچشمه می گیرد، پایان پذیرد (ص 8-9). «تمهید»، «بین الجاهلیة و الاسلام»، «الامویة: الحزب الاموی» و «خروج الحسین»، عنوان بابهای کتاب است و باب سوم و چهارم مفضلتر از دو باب دیگر. ضمیمهٔ کتاب به بحثی کوتاه در بارهٔ أموال حاکم ستمگر حلیت مصادرهٔ آن اختصاص دارد. باب اول ویژهٔ اوضاع و احوال مردم عربستان و تبارشناسی عربها و منازعات قبیله های عدنانی و قحطانی است. در باب دوم از مفهوم جاهلیت و اختصاص نداشتن آن به زمان و مهای خاص سخن رفته است. نویسنده با اشاره به معانی جاهلیت، از جمله اینکه جهل در مقابل حلم است و نه علم، به مقومات اسلام و جاهلیت و تفاوتهایشان پرداخته است. اسب سوم دربارهٔ کارنامهٔ امویان است و شامل این مباحث: اختلافات بنی هاشم و بنی امیه، قدرت طلبی امویان، نقد حجیت رجال و بر کشیدن اصحاب پیامبر تا درجهٔ عصمت، نقد احادیث مجعول در فضایل معاویه، شهادت عمّار بن یاسر و تأویل حدیث رسول خدا - ص - دربارهٔ قاتلان او، ردّ ادّعای معاویه در ولی دم بودن عثمان، نظام استبدادی امویان و چگونگی برخوردشان با مخالفان، ویژگیها و رویکردهای نظام اموی، تعضب قبیلهای امویان، تفرقه افکنی میان مردم و ظهور شعوبیه. باب چهارم با بحث دربارهٔ قیام امام حسین - ع - علیه حکومت یزید آغاز می شود و آنگاه از مشروعیت قیام علیه حاکمان ظالم سخن رفته و احادیثی که بر اطاعت از ایشان دلالت دارد، نقد و تضعیف شده است. در ادامه می خوانیم که همهٔ این اخبار و آنچه در عاشورا رخ داد، ناشی از ممنوعیت کتابت حدیث پس از پیامبر و ماجرای یوم الخمیس و سقیفه و عملکرد خلفاست.

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 221-222.