ذخیره الدارین فى ما یتعلق بسیدنا الحسین علیه السلام

عبدالمجید حسینی حائری شیرازی. تقریظ سید عبدالحسین طباطبائی و جعفر نقدی و \ - .\ rr ô ،محمّد علی غروی اردوبادی نجفی و علی بازی، نجف، مطبعة المرتضویة 287 + 14 ص، وزیری. دورهٔ کامل این کتاب، سه جلد است و عنوان آن، چنانکه نویسنده در آغاز و پایان کتاب گفته (ص 2 و 287)، ذخیرة الذارین فی ما یتعلق بمصائب الحسین و اصحابه علیهم الشلام است. با این وصف، در صفحهٔ عنوان کتاب، ذخیرة الذارین فی ما یتعلق بسیدنا الحسین علیه المسلام درج گردیده و در کتابشناسیها نیز با عنوانهای مشابهی از آن یاد شده است. جلد اول کتاب در محرم 1345 پایان یافته و جلد دوم و سوم آن تاکنون چاپ نشده است. نویسنده در آغاز کتاب گفته است: آنچه مرا به نگارش این مقتل برانگیخت، این است که نگریستم در برخی مقتلها اطناب و غث و سمین است و برخی دیگر چنان مختصر است که خالی از مطالب صحیح است. پس به نگارش این مقتل پرداختم و آن را جامع جمیع مطالب و خالی از اساطیر ساختم (ص 2). جلد اول شامل مقدمه و ده مجلس و خاتمه است. در مقدمه از منابع کتاب سخن رفته که مشتمل بر بیش از صد کتاب است و نشانهٔ تتبع گستردهٔ نویسنده. البته در منابع از مفتل ابومخنف و المنتخب طریحی و نورالعین اسفرایینی یاد شده که در اعتبار هر سه بحث است. مجلس اول کتاب در بارهٔ دعوت معاویه از مردم برای بیعت بایزید است. مجلس دوم در شرح حال عمرو بن حمق و حجربن کندی و یارانش است. در مجلس سوم از نیرنگ معاویه برای ازدواج یزید و ارینب و علت دشمنی یزید با امام حسین - ع - سخن رفته است. مجلس چهارم در باب نسب معاویه و یزید و عبیدالله و عمروعاص و عمر بن سعد و شمر و صلح امام حسن و قیام امام حسین است. در مجلس پنجم از ظلم ابن زیاد به اصحاب امیرالمؤمنین، پیش از رفتن امام حسین به عراق، و شهادت میثم تمّار و رشید هجری و دیگران، سخن رفته است. مجلس ششم به کفر قاتلان امام حسین و مجلس هفتم به فضیلت شهیدان قیام اختصاص یافته است. مجلس هشتم و نهم و دهم در شرح حال شهیدان است و مهمتر و مفضلتر از مجلسهای دیگر و شامل نیمی از کتاب. و سرانجام در خاتمهٔ کتاب به شرح حال هشت شهید پرداخته شده که پیش از رسیدن امام حسین به کربلا در کوفه شهید شدند. در کتاب حاضر شرح حال بیش از 130 شهید آمده است. یکی از فایدههای جانبی کتاب، مباحثی است تحت عنوان «توضیح»، در معنای برخی واژه های غریب و چگونگی تلفظ آنها. واعظ تبریزی خیابانی در کتاب وقایع الایّام فی تاتنة محرم الحرام (ج 4، ص 215)، و قاضی طباطبائی در کتاب تحقیق دربارهٔ اول اربعین ... (ص 658 - 659)، کتاب مزبور و نویسندهاش را ستودهاند.

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 122-123.