از ابزار و وسایل عزادارى امام حسین(ع) که در هیئتها و دسته‌هاى مذهبى به کار گرفته مى‌شود، علامت است.

مفهوم

علامت به معناى نشانه است. این علامتها هم نشانه‌هاى گروههاى عزادار محسوب مى‌شده‌است و کسانى هم که آن را حمل مى‌کردند، «علامت کش»بودند، یعنى علم بردار.

به نوشتۀ دهخدا: «صلیب مانندى که بر چوب یا آهن افقى آن از سوى پایین شالهاى ترمه آویزند و از سوى زبر لاله و تندیسهایى از مرغ و جز آن نصب کنند و در میان زبانه‌اى از فلز طویل دارد و بر نوک آن فلز پر یا گلوله‌اى از شیشۀ الوان نصب کنند و این زبانه‌هاى فلزى که به«تیغ»مشهور است،سه یا پنج باشد و در مراسم عزادارى محرم پیشاپیش دسته‌ها به حرکت آرند.» [۱]

«شیئى است فلزى و کار صنعتگران اصفهان که قدمت آن به عهد سلاطین صفوى مى‌رسد،داراى تعدادى زبانه،گنبد،گلدان و طاووس بوده و آن را با شالهاى سبز و سیاه و قهوه‌اى و پر طاووس و سکه‌هاى نقره و شمشیر و قمه و خنجر زینت مى‌کنند و در آخر دسته‌ها به حرکت در مى‌آورند...عده‌اى از جوانان هم نذر مى‌کنند که همه‌ساله باید در بردن علمات،سهم داشته باشند». [۲] به آن علمات هم مى‌گویند.شباهت آن به صلیب،مى‌رساند که پس از ارتباط ایران با اروپاییها در عصر قاجار،از آیینهاى مذهبى مسیحیت اقتباس شده است.به هر حال،نمودها و مظاهرى است که گاهى عزاداران را از محتوا و اصل عزادارى و اقامۀ شعائر دینى بازمى‌دارد .

منبع

پی‌نوشت

  1. لغت‌نامه،دهخدا.
  2. تاریخ تکایا و عزادارى قم،ص ۲۱۴.