عریف عنوان بزرگ و نمایندۀ یک قبیله،که رابط آن با حکومت و مسئول رسیدگى به آنان بود.[۱] در کوفه براى در هم شکستن نهضت مسلم بن عقیل، از عنوان و نفوذ عریفها براى فرونشاندن انقلاب، استفاده مى‌شد.طبقات موجود در کوفه، به واحدهاى کوچکتر تقسیم مى‌شد و شخصى از هر گروه بعنوان سرپرست توزیع(حقوق) برگزیده مى‌شد. این گروهها «عرافه»و شخصى که مسئول آن بود «عریف»نامیده مى‌شد.[۲]

بیانیه ابن زیاد

ابن زیاد، عریفها را مسئول هرگونه اغتشاش دانست، که امکان داشت در عرافۀ آنها رخ دهد و تهدید کرد که اگر عریفى چیزى از ابن زیاد پنهان کند،مصلوب خواهد شد و تمام عرافه‌ها از دریافت حقوق محروم خواهند گشت.[۳] بیانیۀ ابن زیاد، که انتشار آن، جوّى از رعب ایجاد کرد، شامل بندهاى زیر بود:

  • ریفان،کسانى را که مخالف بنى امیّه‌اند،از جمله حروریّه و خوارج را سرشمارى کنند.
  • عریفان،لیستى از اسامى و عملکردها را گزارش دهند.
  • نسبت به آنان که تمایل به مسلم بن عقیل دارند،شدیدا مراقب باشند.
  • هر عریفى که در حیطۀ عرافت او کسانى یافت شوند که به حکومت یزید دل نسپرده باشند،محکوم به اعدام در مقابل در خانه‌اش است. 5-هر عریفى که نام کسى را ننوشت،باید تعهّد بسپارد که افراد او مخالفت نکنند و دست به هیچ کار موجب آشوب در دولت نزنند.عریفان هم بشدّت،بندهاى این بیانیّه را به اجرا گذاشتند. [۴]

منبع

  • جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۳۱۱-۳۱۲.

پی‌نوشت

  1. در تاج العروس دربارۀ عریف آمده است:هو القائم بأمر القبیلة و الجماعة من الناس یلى امورهم و یتعرّف الامیر منهم احوالهم.
  2. تشیّع در مسیر تاریخ،سید حسن جعفرى،ص ۹۹.
  3. همان،ص ۱۶۵.
  4. مع الحسین فى نهضته،اسد حیدر،ص ۹۷.