عبدالرحمن بن عبدالله یزنی
عبدالرحمان بن عبدالله بن کدر (کدن) یزَنی حمیری ارحبی (ازدی)، از قبیله حمیر و از تیره یزن است. به همین دلیل او را ذی یزنی یمنی نیز گفته‌اند. ارحب قبیله‌ای بزرگ از قبایل همدانی و از اعراب قحطان جنوب شبه جزیره بودند. عبدالرحمن از شخصیت‌های برجسته شیعی کوفه بود. او در مکه با پیک‌ها و نامه‌های اهل کوفه به حضور امام حسین (ع) رسید.
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالرحمان بن عبدالله بن کدر (کدن) یزَنی حمیری ارحبی (ازدی) |
| محل زندگی | کوفه |
| نقش های برجسته | صبح عاشورا با اذن امام حسین (ع) به میدان شتافت و دلاورانه جنگید تا به شهادت رسید |
زندگینامه
ذی یزن از نسل انوشیروان بودند که در یمن زندگی می‌کردند. در این صورت او ایرانی بود. در زیارت رجبیه، او ازدی نامیده شده و به او چنین سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی عبدالرحمان بن عبدالله الازدی.“ در نتیجه او از نسل ازد بن غوث خواهد بود. طبری نام نیای او را کدن نقل کرده است. [۱]
نقش در واقعه کربلا
دینوری [۲] ورود او را به مکه در دهم رمضان سال 60 هجری ضبط کرده است. اما طبری [۳] ورود او را دوازدهم رمضان می‌داند که با پنجاه نامه از بزرگان و سران کوفه به مکه آمد. اما به دستور امام حسین (ع) دوباره به کوفه بازگشت تا مسلم بن عقیل را همراهی و یاری کند. او پس از شهادت مسلم، مخفیانه از کوفه خارج شد و در کربلا به امام حسین (ع) پیوست. عبدالرحمان، شهیدی است که به نوشته ابن اعثم، [۴] صبح عاشورا و پس از شهادت مسلم بن عوسجه و نافع بن هلال با اذن امام حسین (ع) به میدان شتافت و در حالی که رجز می‌خواند، دلاورانه جنگید تا به شهادت رسید. شعر وی در میدان مضمون مهمی در تشیع او دارد: [۵]
رجزخوانی
اَنَا ابْن‌ُ عَبدِالله مِن آل‌ِ یزَن | ||
اَضْرِبکم‌ْ ضَرْب‌َ فَتی‌ً مِن‌َ الیمَن‌ْ | ||
دِینی عَلی دین‌ِ الحُسَین‌ِ وَ الحَسَن‌ْ | ||
اَرْجُو بِذاک‌َ الْفَوْزَ عِندَ الْمُؤتَمَن |
من فرزند عبدالله و از خاندان و تبار آل یزن هستم. دین من همان دین حسین (ع) و حسن (ع) است.
شما را با ضربه‌های شکننده و کشنده یمنی می‌زنم و با این جهاد و جان‌فشانی، امید رستگاری نزد پروردگار خود دارم و به لطف او امیدوار و مطمئن هستم.
پژوهشگران او را عبدالرحمان بن عبدالله بن الکدی ارحبی دانسته‌اند که در زیارت ناحیه مقدسه از وی یاد شده و به او سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی عَبدِالرَّحمانِ بنِ عَبدِاللهِ بنِ الکَدِن الاَرجی اَو الاَرحَبِّی“ [۶] از او در منابع با نام‌های عبدالرحمان بن عبدالله ازدی، عبدالرحمان بن عبدالله بن کدر ارحبی، عبدالرحمان بن عبدالله بن کدن ارحبی و عبدالرحمان بن عبدالله یزن حمیری یاد شده است.
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 344-345.
پی نوشت
- ↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص352.
- ↑ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : 1960 م. الطوال، ص278.
- ↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص352.
- ↑ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص48.
- ↑ الحیاة الحسین بن علی (ع)، باقر شریف قریشی، قم: مکتبه داوری، 1397 ﻫ ق. الامام الحسین بن علی (ع)، ج3، ص239.
- ↑ برای تفصیل بیشتر رک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م. ج3، ص196؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص354،352؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص48؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص77؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج1، ص194؛ ناسخ التواریخ (دوره امام سجاد(ع))، سپهر، لسان الملک میرزامحمدتقی، تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1398 ﻫ ق. ، ج2، ص295؛ اللهوف فی قتلی الطفوف (مقتل الحسین)، ابن طاووس، علی بن موسی بن محمد، نجف: مکتبه الحیدریه، 1385 ﻫ ق. ، ص137؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ابی‌طالب، ج4، ص113؛ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص73؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، ج1، ص358؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص109؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص179؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق، ج2، ص145؛ ابصار 5. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره. فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص125؛ قاموس الرجال، طوسی التستری، محمدتقی، تهران: مرکز نشر کتاب، 1379 ه ق، ج6، ص123؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، 1413 ﻫ ق. ، ج9، ص336؛ نقد الرجال، حسینی تفرشی، میرمصطفی بن حسین، تهران: 1318 ش. ، ج3، ص52؛ فرسان الهیجاء، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، 1390 ه ق.، ج1، ص16.