پیاده روی اربعین
آیین سالانه راهپیمایی شیعیان به سوی کربلا در روزهای منتهی به اربعین در عراق
پیاده روی اربعین، بزرگترین اجتماع سالانه شیعیان جهان و آیینی زیارتی شتمل پیاده روی طولانی مدت افراد و گروه ها در مسیرهای منتهی به شهر کربلا و به قصد زیارت امام حسین (ع) است. اربعین، از روزهای مهم زیارتی امام حسین (ع) و در تقویم شیعی مهم ترین مناسبت مذهبی مرتبط با آن حضرت بعد از عاشورا است. در عراق، این روز به سبب باوری قدیمی، روز بازگشت سر امام حسین (ع) و دفن آن در کربلا در سال 61ق دانسته می شود و در میان شیعیان به روز «مردالرأس» (بازگشت سر) معروف است.
در منابع حدیثی شیعه، بر زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین تأکید بسیار شده و آن از جمله نشانه های مؤمن شمرده شده است. در این منابع، همچنین برای کسی که به صورت پیاده به زیارت امام حسین (ع) رود و برای هر قدمی که در این راه بردارد، ثواب های بسیاری ذکر شده است. همچنین به زائران توصیه شده بعد از رسیدن به رودخانه فرات و غسل در آن، کفش های خود را درآورند و با پای برهنه به زیارت امام حسین (ع) بروند تا به ثواب بیشتری برسند.
به استناد همین دسته از روایات، زائران بسیاری از روزها قبل از اربعین با پای پیاده به سمت کربلا به راه می اقتند و می کوشند تا در روز اربعین در کربلا حضور داشته باشند؛ گرچه گاه قبل یا بعد از آن روز به کربلا می رسند. در دیگر روزهای زیارتی و مناسبت های مهم مانند نیمه شعبان یا روز عرفه نیز پیاده روی به سوی کربلا البته در ابعادی محدودتر از اربعین صورت می گیرد.
پیاده روی اربعین هم به صورت فردی و هم گروهی (در قالب گروه های دوستی، هیئت های مذهبی و جمع های خانوادگی) انجام می شودو طی آن افراد، بسته به شرایط از جمله توانایی جسمی خود، همه یا بخشی از مسیر محل زندگی خود تا کربلا را پیاده می پیمایند. این پیاده روی چند روز به طول می انجامد و مدت آن، بسته به مسافت میان مبدأ حرکت تا کربلا متفاوت است. در برخی موارد (به عنوان مثال برای زائرانی که از شهر بصره به راه می افتند)، این پیاده روی بیش از 10 روز به طول می انجامد. در همه‌ی مسیرهاب منتهی به کربلا (از جمله بغداد و نجف) در روزهای پیش از اربعین پیاده‌روی در جریان است. بین این مسیرها، محور نجف به کربلا معمولا پرترددتر است و مسیر اصلی و مهم‌تر محسوب می‌شود. بین نجف و کربلا دو مسیر برای پیاده روی وجود دارد؛ یکی مسیر کوتاه‌تر و تقریبا 80 کیلومتری که از میان بیابان می‌گذرد و در حاشیه‌ی رود خانه‌ی فرات قرار گرفته است. معمولا اگثر زائرانی که این محور را انتخاب می‌کنند، از مسیر نخست حرکت می‌کنند. در این مسیر، از آغاز جاده‌ی نجف تا حریم حرم امام حسین (ع) تیرک‌هایی در فواصل 50 متری از هم نصب شده که از 1 تا 1460 شماره گذاری شده‌اند. در طول همه‌ی مسیرهای پیاده‌روی، «موکب»هایی به تعداد بسیاز زیاد توسط اجتماعات مذهبیی، عشایر بومی منطقه و ساکنان توسط اجتماعات مذهبی، عشایر بومی منطقه و ساکنان روستاهای حوالی هر مسیر برقرار است که به زائران به صورت رایگان خدمات ارائه می‌کنند. مدیریت موکب‌ها به شکل کاملا مردمی و مستقل از دولت انجام می‌شود. موکب‌ها را به دو دسته‌ی «موقتی» ( که معمولا در خیمه‌های پارچه‌ی برپا می‌شوند) و «دائم» (که ساختمان‌های کوچکو بزرگ دارند) می‌توان تقسیم کرد. خدماتی که در موکب‌ها به زائران ارائه می‌شود طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرند؛ مانند در اختیار قرارا دادن محلی برای اسکان موقت و استراحت، تهیه و توزیع انواع اغذیه و خوراکی، ارائه2ی خدمات بهداشتی و درمانی
و خدمات متفرقه نظیر واکسن زدن کفش‌ها، ماساژ بدن و پاها، تعمیر وسایل و موارد دیگر. اعتقاد به فضیلت بسیار زیارت امام حسین (ع) به خصوص در اربعین و جایگاه زائران آن حضرت، سبب شده است که بین صاحبان موکب‌های مختلف و ارائه دهندگان خدمات، بر سر ارائه‌ی خدمات بیشتر و بهتر و جلب نظر زائران رقابت درگیرد.
در طول مسیرهای راهپیمایی، تعداد بی