محمد بن علی (ع)
محمد بن علی بن ابی طالب (ع)، ملقب به محمد اصغر و مکنی به ابوبکر، مادرش لیلی دختر مسعود بن خالد بن مالک بن ربعی بن جندل بن نهشل دارمیه است.[۱] اما بنا به نقل طبری، محمد بن علی شهید کربلا مادرش ام‌ّ ولد بوده[۲] و بنا به نقلی دیگر مادرش اسماء دختر عمیس خثعمی بوده است.[۳]
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بن علی بن ابی طالب (ع) |
| خویشاوندان سرشناس | پدرش علی بن ابی طالب (ع) و مادرش لیلی دختر مسعود بن خالد بن مالک بن ربعی بن جندل بن نهشل |
| نقش های برجسته | از اصحاب امام حسین (ع) |
نقش در واقعه کربلا
از زندگانی محمد تا قبل از نهضت امام حسین (ع) اطلاعی در دست نیست. آنچه مسلم است عبدالله از آغاز سفر از مدینه تا کربلا همراه برادر بزرگوارش امام حسین (ع) بود و حاضر نشد امام حسین (ع) را تنها بگذارد. در شب عاشورا نیز حمایت خود را از آن حضرت اعلام کرد.
محمد بن علی بعد از نماز ظهر عاشورا و شهادت همه اصحاب و تنی چند از خاندان به دنبال دیگر برادرانش با اذن امام حسین (ع) به میدان شتافت و در حالی که رجز می‌خواند، می‌جنگید:[۴]
رجزخوانی
شَیخی عَلِی ذوالفخار الاطول | ||
هذا حُسَینُ ابنُ النَّبی المُرسَلِ | ||
مِن هاشمِ الخَیرِ الکَریمِ المفضلِ | ||
عَنهُ نُحامی بِالحسامِ المِصقلِ | ||
تفدیه نَفسی مِن اَخٍ مُبَجِّلِ |
سرورم علی است که بسیار سربلند است. من از نسل هاشم‌ام که نیک‌مردان بخشنده و بزرگوارند.
این حسین فرزند رسول خدا و پیامبر الهی است. من با شمشیر آبگون از او حمایت و پاسداری می‌کنم.
من جان خویش را قربانی برادر بزرگوارم می‌سازم.
رجز دیگری نیز به او نسبت دادهاند: [۵]
ان تنکرونی فانا بن حیدره | ||
علی الاعادی مثل ریح صرصره | ||
ضرغام اجام و لیت فسوره | ||
اکیلکم بالسیف کیل الشندره |
اگر مرا نمیشناسید و به انکار میایستید، من فرزند شیر شکارگر بیشهها، حیدرم. بر دشمنان چونان تندباد مرگبار فرود میآیم و با شمشیری که سنگین و پیمانه مرگ است، جرعههای مرگتان مینوشانم.
شهادت
او دلاورانه جنگید و سپس به دست مردی از قبیله تمیم از بنی ابان بن دارم به قتل رسید.[۶] و بنا به نقل دینوری وی با تیر عبدالله بن عقبه غنوی به شهادت رسید.[۷]
در هر حال شهادت محمد در کربلا قطعی است و در زیارت ناحیه مقدسه نامش به بزرگی یاد و به وی چنین سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدِ بنِ اَمیرِ المُؤمِنینَ قَتیلِ الاَبانِی الدّارِمِی لَعَنَهُ اللهُ وَ ضاعَفَ عَلَیهِ العَذابَ الاَلیمَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَیکَ یا مُحَمَّدُ وَ عَلی اَهلِ بَیتِکَ الصّابِرینَ“ سلام بر محمد بن امیرالمؤمنین که به دست ابانی دارمی کشته شد. خداوند قاتلش را لعنت کند و عذاب دردناک را هر چه بیشتر بر او بیفزاید. درود خدا بر تو ای محمد و بر خاندان صبور تو باد.
اینان فرزندان امام علی (ع) بودند که در رکاب برادرشان امام حسین (ع) به شهادت رسیدند. امام حسین (ع) شهادت هر یک را که می‌دید به سوی میدان می‌دوید، تا اجساد آنان را به سوی خیمه برده و در ردیفی مقابل هم قرار دهد. همه طالبیان یکی پس از دیگری جان خود را در جنگ با دشمن از دست دادند و در آن سرزمین، تنها دو مرد باقی ماند: امام حسین (ع) و برادرش ابوالفضل عباس (ع) که پرچمدار لشکر امام حسین (ع) بود و حال نوبت دلاوری و رشادت او بود، استوانه ایمان، معبد حماسه، کتیبه شرف و نمونه اعلای عزت نفس و قدرت ژرف ایمان.
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 446-448.
پی نوشت
- ↑ - ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص70.
- ↑ - تاریخ طبری، ج5، ص449.
- ↑ - انصار الحسین (ع)، ص146.
- ↑ - ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص71.
- ↑ -الفتوح، ج5، ص112.
- ↑ - ر.ک : انساب الاشراف، ج2، ص413؛ تاریخ طبری، ج5، ص449؛ ارشاد، ج2، ص354؛ الکامل فی التاریخ، ج3، ص397؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص28؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص70-71؛ بحار الانوار، ج45، ص67؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج3، ص35؛ اقبال الاعمال، ج3، ص75؛ انصار الحسین (ع)، ص146-147؛ نفس المهموم، ص297؛ منتهی الآمال، ج1، ص382.
- ↑ - ارشاد، ج2، ص198.